08/10/2011 09:55
Այսօր Հայ գրերի գյուտի օրն է
«…Եվ Աստված, որ կատարում է իրենից երկյուղ կրողների կամքը, լսում է Մեսրոպի աղոթքները և ցույց տալիս նրան գրերը սքանչելի տեսիլքով, և ոչ թե երազի մեջ քնած ժամանակ, այլ արթուն աչքով իմանալի և աչքի տեսանելիքով զգալի: Մեսրոպը տեսնում է, որ աջ ձեռքի դաստակով գրում է վեմի վրա, որը դրված էր նրա առջևում» (Մ. Խորենացի «Հայոց պատմություն»):
Ստանալով արդեն գրելու պատրաստ տառերը՝ Մեսրոպ Մաշտոցն առաջին անգամ թարգմանում է Սբ. Գրքի հետևյալ տողը, որը վերցրել էր Սողոմոնի «Առակաց» գրքից. «Ճանաչել զիմաստութիւն և զխրատ, իմանալ զբանս հանճարոյ»: Ահա սա էր, որ եղավ առաջին հայատառ նախադասությունը՝ գրված հայ ուսուցչի ձեռքով: Բացահայտ մի իմաստություն, որով բոլորի համար հասկանալի պետք է դառնար Խոսքը և Գիրքն ընթերցելու անհրաժեշտության գաղափարը:
Ինչպես «Aysor»-ի հետ զրույցում պատմագիրների վկայություններից ներկայացրեց Տեր Եսայի քահանա Արթենյանը, այդ Աստվածատուր նվերը` նորաստեղծ տառերը, Սբ. Մեսրոպը բերում է Հայաստան, որը դառնում է հայ ժողովրդի հետագա դարերի մաքառման զենքը, ինչպես նաև նրա գոյատևման գրավականը:
Հիշեցնենք, որ Գրերի գյուտը տեղի է ունեցել 405 թ.: Մեսրոպ Մաշտոցը, գալով Սամոսատ քաղաքը, գտնում է հունարեն գրչության արվեստի խորագիտակ Հռոփանոսին, ով գեղագրում է Մաշտոցի պատրաստած 36 նշանագրերը, որոնցից յուրաքանչյուրին Մեծ ուսուցիչն անուն էր տվել. «Այբ, բեն, գիմ, դա... »: Եղիշեի գնահատմամբ՝ «Այբն է մայր իմաստութեան...»: