«Անջելինա Ջոլիի Էֆեկտի» ազդեցությունը. Պայքար քաղցկեցի դեմ

Անջելինա Ջոլիի կողմից վիրահատության մասին բարձրաձայնելուց հետո կրծքի քաղցկեղի և BRCA գենի վերաբերյալ լայնածավալ քննարկումները վերսկսվեցին մեդիա ոլոտում, գիտական, բժշկական շրջանակներում:

Ամերիկյան TIME ամսագիրը շրջանառության մեջ դրեց «Անջելինա Ջոլիի Էֆեկտ» արտահայտությունը, որը սկսեց լայնորեն տարածվել համաշխարհային մեդիա արդյունաբերությունում:

Ջոլիի քայլը միանշանակ ողջունեցին առողջապահական կազմակերպությունները, տարբեր երկրների կառավարությունների ներկայացուցիչներ, աստղեր:

Հիշեցնենք, որ բժիշկները դերասանուհու մոտ հայտնաբերել էին BRCA1 գենի մուտացիա, որը 87 %-ով մեծացնում է քաղցկեղով հիվանդանալու հավանականությունը: Ջոլին որոշել էր կանխարգելել հիվանդությունը և իրականացրել 2 կրծքի հեռացման վիրահատություն: Վերջնական վիրահատությունը կատարվել էր ապրիլի 27-ին:

Ջոլիի այս բացահայտումը, ինչպես կանխատեսում են փորձագետները, կանանց կհորդորի առավել ուշադիր լինել սեփական առողջության նկատմամբ և կրծքի քաղցկեղի կանխարգելման ուղղված առավել ակտիվ քայլեր ձեռնարկել:

Որոշ երկրներում արդեն իսկ պահանջում են առողջապահական կենտրոնների բյուջեների ավելացում, քանի որ, ինչպես նշվում է, կենտրոնները չեն կարող դիմանալ սպասվող լարվածությանը: Անջելինա Ջոլիի քայլը ողջունեց Մեծ Բրիտանիայի ԱԳ Նախարար Վիլյամ Հեյգը, ով կանանց կոչ արեց առավել ուշադիր լինել իրենց առողջության նկատմամբ:

Աշխարհի տարբեր ժողովրդների մոտ հիվանդության կանխարգելման ուղղությամբ տարբեր մոտեցումները են կիրառվում, տարբեր են նաև պետությունների կողմից իրենց քաղաքացիներին տրվող հնարավորությունները:

Հետազոտությունների արդյունքում պարզվել է, որ ԱՄՆ-ում կանայք առավել շատ են հիվանդանում կրծքի քաղցկեղով, ինչը պայմանավորած է այն հանգամանքով, որ կանխարգելիչ հետազոտություն անցնելը տարածված չէ, ինչպես նաև՝ առկա են ֆինանսական պատճառները:

Ֆրանսիայում, որտեղ գտնվում է կրծքի քաղցկեղի հետազոտման լավագույն կլինիկան Եվրոպայում, հետազոտվող 8 կանանցից միայն 1-ի մոտ է հայտնաբերվում քաղցկեղ: Ֆրանսիացիների միայն 12 %-ի մոտ է հավանական հայտնաբերել կրծքի քաղցկեղ:
Տարբեր երկրներում տարբեր են նաև կանխարգելման հնարավորությունները:

Օրինակ` ԱՄՆ-ում, յուրաքանչյուրն, ով ունի 3000 դոլար, կարող է գնալ լաբորատորիա, հանձնել արյան անալիզ, որն ուղարկվում է ԱՄՆ-ում գործող միակ Myriad Genetics կենտրոն: Եթե թեստի արդյունքում հայտնաբերվում է գենի մուտացիա, արդեն կինը կարող է որոշել իրականացնել կրծքի հեռացման վիրահատություն, որը 95 %-ով նվազեցնում է քաղցկեղով հիվանդանալու հավանականությունը:

Եվրոպայում՝ Ֆրանսիայում, Մեծ Բրիտանիայում, Նիդերլանդներում, գործում է այլ համակարգ. կինը նախ պետք է անցնի ուռուցքաբանի մոտ խորհրդատվություն: Եթե խորհրդատվության արդյունքում պարզվեց, որ կնոջ մոտ կա գենի մուտացիա, քաղցկեղով հիվանդանալու 20 % հավանականություն, ապա բժիշկը այցելուին ուղարկում է ԱՆՎՃԱՐ հետազոտության, որը ներառված է հասարակական առողջապահական համակարգի մեջ:

Կնոջ մոտ գենի փոփոխության ախտորոշումից հետո, այցելուն ունի հիվանդության հետագա զարգացումը կանխելու 2 տարբերակ՝ կրծքի հեռացում, կամ 6 ամիսը մեկ անգամ մամոգրաֆիայի իրականացում:

ԱՄՆ-ում, Մեծ Բրիտանիայում, Նիդերլանդներում նման դեպքերում բժիշկները առաջարկում են վիրահատական միջամտություն, բայց ոչ Ֆրանսիայում:

Ֆրանսիայում բժիշկները կանանց ներկայացնում են տարբերակներ, նաև կրծքի հեռացման հնարավորությունը, սակայն խորհուրդ չեն տալիս վիրահատական միջամտությունը, նախապատվությունը տալով մշտական բուժզննմանը:

Ֆրանսիայում հետազոտվողների միայն 5 տոկոսն է ընտրում վիրահատական միջամտությունը: ԱՄՆ-ում, Մեծ Բրիտանիայում, Նիդերլանդներում այդ թիվը հասնում է մինչև 40 %-ի:

Նշենք, որ Հայաստանում կանանց հիվանդությունների մեջ կրծքագեղձի քաղցկեղը առաջին տեղում է: Հայ-ամերիկյան առողջության կենտրոնում կրծքագեղձի քաղցկեղի համար հետազոտումն արժե 11 000 դրամ: Զննությունն անվճար է միայն անչափահասների, բազմազավակ մայրերի և զոհված ազատամարտիկների ընտանիքների կանանց համար:

Ինչպես ասվում է, որքան շուտ հայտնաբերվի քաղցկեղը, այդքան հեշտ է այն բուժել և այդքան մեծ է հաջող ելքի հնարավորությունը:

Այսպիսով, մի բան ակնհայտ է, Անջելինա Ջոլին երբեք ազդեցության պակաս չի ունեցել: Երբ Անջին Եթովպիայից երեխա որդեգրեց, ամերիկյան որդեգրման գործակալություններն արձանագրեցին Եթովպիայից երեխաների որդեգրման աճ, երբ երեխաներին անվանեց Վիվիան և Մեդոքս, այս անունները սկսեցին գլխավորել նորածիններին տրվող անուների ցանկը:
Հուսանք, որ Ջոլիի վիրահատությունը ևս խթան կլինի ողջ աշխարհի, այդ թվում հայ կանանց համար, առավել ուշադիր լինել սեփական առողջության նկատմամբ: