Օրենքի զոհերը. Գրիշա Վիրաբյան. Իմ կյանքը պայքարով էլ կավարտվի

Aysor.am-ի նոր շարքը` «Օրենքի զոհերը», այն մարդկանց մասին, ովքեր մեղադրվելուց հետո պայքարել ու արդարացման վճիռ են լսել: 

Մեր առաջին հերոսը Հայաստանի Ժողովրդական կուսակցության անդամ Գրիշա Վիրաբյանն է, ում 2005 թվականի մայիսի 11-ին հայցով Մարդու իրավունքների Եվրոպական դատարանն ընդդեմ Հայաստանի Հանրապետության որոշում է կայացրել: 

2012 թ. ՄԻԵԴ կայացրած վճռով, Հայաստանի կառավարությունը պարտավորվել է 31 հազար եվրո գումար վճարել Գրիշա Վիրաբյանին, որից 25 հազար եվրոն` որպես բարոյական վնասի փոխհատուցում, իսկ 6 հազար եվրոն` դատական ծախսերի: 

Գ. Վիրաբյանի խոսքով` այս վճռի մասին լսելով` զգացել է թախիծ, բայց և ուրախություն, որ կարողացել է Եվրոպայում ապացուցել, որ անմեղ է:

 Նախ ներկայացնենք գործի համառոտ պատմությունը:

Հատված ՄԻԵԴ վճռից:

Ընդդիմադիր կուսակցությունների կողմից 2004 թվականի ապրիլի 12-ին հերթական հանրահավաքը կազմակերպվեց Երևանի Ազատության հրապարակում, որից հետո երթ կազմակերպվեց դեպի նախագահական նստավայր։ Հանրահավաքին մասնակցում էր մոտ 10,00-ից մինչև 15,000 մարդ, այդ թվում և Գ. Վիրաբյանը։ Արդյունքում, ոստիկանությունը 2004 թվականի ապրիլի 1-ին վերջապես կարողացավ ցրել ամբոխը։

Ըստ ոստիկանության նյութերի, 2004 թվականի ապրիլի 23-ին՝ ժամը 17.05-ին, Արտաշատի ոստիկանության բաժնում անանուն հեռախոսազանգ է ստացվում, որով պնդվում է, որ 2004 թվականի ապրիլի 12-ի հանրահավաքին մասնակցելու ժամանակ Գ. Վիրաբյան հրազեն է ունեցել, որը դեռ նրա մոտ է։ 

2004 թվականի ապրիլի 24-ին ժամը 11:20-ին Գ. Վիրաբյան ոստիկանության բաժնից տարվել է Արտաշատի հիվանդանոց, որտեղ նա ենթարկվել է բժշկական հետազոտության և տարվել վիրաբուժական բաժանմունք։

Ըստ 2004 թվականի ապրիլի 24-ին վիրաբույժի կողմից տրված տեղեկանքի համաձայն, Գ. Վիրաբյան բերվել է վիրաբուժական բաժանմունք հետևյալ նախնական ախտորոշմամբ. «Ամորձապարկի հետտրավմատիկ հեմատոմա, ձախ ամորձիի հեմատոցելե, պատռվածք»։ Դիմումատուի ամորձապարկը վիրահատվել է։ Պարզվել է, որ ձախ ամորձին պատռված է և ջարդված՝ հյուսվածքի քայքայմամբ և մեծ քանակով արյան կուտակմամբ (մոտ 400 մգ)։ Դիմումատուի ձախ ամորձին հեռացվել է։ Վիրահատությունից հետո խորհուրդ է տրվել ստացիոնար բուժում»։

Այդ օրն ավելի ուշ քննիչ Մ.-ն որոշել է փոխել Գ. Վիրաբյանի խափանման միջոց կալանքը։ Քննիչի որոշման մեջ ավելացվել է, որ Գ. Վիրաբյան նույնպես վնասվածք է ստացել դեպքի ժամանակ և տեղափոխվել հիվանդանոց։ Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ դիմումատուին անհրաժեշտ էր ստացիոնար բուժում, անհրաժեշտություն չկար նրան պահել կալանքի տակ։

Դեպքից մոտ 10 տարի անց ևս Գրիշա Վիրաբյանը պնդում է, որ այդ դեպքերը ունեցել են քաղաքական դրդապատճառներ:

«Սա ամբողջովին սարքված գործ էր: Ես այդ ժամանակ արդեն փախուստի մեջ էի ու Երևանում էի ապրում, Արտաշատ չէի գնում, քանի որ ինձ փնտրում էին: Զենք կրելու ահազանգ եղել է ապրիլի 23-ին 17.05 րոպեին: Այդ նույն օրը ժամը 11.00-ից սկսած ես արդեն ոստիկանությունում եմ եղել և ինձ առաջին բժշկական օգնություն են ցուցաբերել ժամը 12.00-ին: Իրենք հետին թվով գործ էին սարքել ու հերթապահ ոստիկանի հերթապահության մատյանում ազատ տեղ է եղել, այդտեղ են գրել: 

Ինձ համար դժվար է եղել ՄԻԵԴ դիմելու որոշումը, սակայն դիմել եմ միայն այն պատճառով, որ պահանջում եմ, որ բոլորը` քննիչը, դատավորները, ոստիկանները, ովքեր կապ ունեն այս գործի հետ, պատժվեն: Անգամ եթե ես մեղավոր լինեի, ոչ ոք ինձ վրա ձեռք բարձրացնելու իրավունք չուներ»,- ասում է նա:

Գ. Վիրաբյանի խոսքով` հայցը ներկայացնելուց 8 տարի անց, երբ իմացավ, որ ՄԻԵԴ-ը հօգուտ իրեն որոշում է կայացրել, ունեցավ և թախիծի և հաղթանակի զգացում:

«Զգացի թախիծ, որ իմ երկրի դեմ որոշում կայացվեց, բայց նաև հաղթանակ, որ Եվրոպայում ՀՀ իշխանությունների պատասխանը ճանաչվեց ոչ հիմնավոր և սուտ: Նրանք այդ եզրահանգմանը եկել էին իմ փաստաբաններին և ՀՀ իշխանություններին հարցում ուղարկելուց հետո: Դրանով սակայն, իմ պայքարը չի ավարտվել, քանի դեռ մեղավորները չեն պատժվել»,- ասում է Վիրաբյանը:

Գ. Վիրաբյանը ապաստան է ստացել ու ապրում է Բելգիայում: Խոստովանում է` Հայաստան վերադառնալու ցանկություն ունի, սակայն հիասթափությունը մեծ է:

«Անկեղծ ասած, Հայաստանի բուռն կյանքից հետո ոչ մի կերպ չեմ հարմարվում այստեղի կյանքին: Ինձ համար կյանքը ուղիղ 180 աստիճանով շրջվեց այստեղ, ուր չկան մարդիկ, ում հետ ես սովոր էի շփվել: Այստեղ ամեն մեկը իր անձնականով է տարված, իսկ ինձ դա չի բավարարում: Ես հիմա էլ անընդհատ հետաքրքրվում եմ Հայաստանի կյանքով, թերթեր կարդում, կապ եմ պաշտպանում այդտեղի ընկերներիս հետ: Որոշ ժամանակ առաջ որոշել էի վերադառնալ, սակայն փաստաբաններս խորհուրդ չտվեցին, քանի որ 2-2.5 տարի առաջ Հայաստանից նույնիսկ կիսապաշտոնական հարցում էին ուղարկել այստեղի դեսպանատուն` իմ բնակության վայրը պարզելու համար: Դեսպանատանը Բելգիայի իշխանությունները պատասխանել էին, որ Վիրաբյան Գրիշա այստեղ չի բնակվում»,-ասաց նա:

Գ. Վիրաբյանի խոսքով` չվերադառնալու ցանկությունը կապված է նաև այն հանգամանքի հետ, որ մեծ հույսեր չի կապում ընդդիմության հետ:

«Հայաստանում իշխանությունը 2 անգամ գետնին ընկած է եղել, մեկը Ստեփան Դեմիրճյանի, մյուսը` Լևոն Տեր-Պետրոսյանի մասնակցությամբ ընտրությունների ժամանակ, սակայն ի՞նչ արեցին նրանք: Իշխանությունը ոչ մի երկրում չեն տալիս, այն վերցնում են: Ես Բելգիա եկա հիասթափված: Հիմա ես իշխանության մեջ շատ լավ մարդկանց եմ ճանաչում, իսկ ընդդիմությունից, իմ կարծիքը մի քիչ սուբյեկտիվ կարող է հնչել, սակայն միայն Արամ Զավենի Սարգսյանի հետ եմ հույսեր կապում: Անգամ ՄԻԵԴ-ում իմ հաղթանակից հետո ընդդիմադիրներից միայն Արամ Սարգսյանը ինձ շնորհավորեց, թեև ես պատահական մարդ չեմ եղել, մյուս բոլորի համար էլ եմ կռիվ տվել, նաև այն ոստիկանների երեխաների համար, որ նրանց ճանապարհը չփակեն: Անգամ իշխանական մամուլը իմ դեմ նյութեր չգրեց, որովհետև ես չեմ ծախվել, պայքարել եմ իմ գաղափարների համար, իսկ ո՞ւր են հիմա այն մարդիկ` նույն Մարգարիտ Եսայանը կամ Ստեփան Զաքարյանը, ովքեր ինձ իշխանություններին ծախված էին անվանում»,- հարցնում է նա:

Հետևելով Հայաստանի ներքաղաքական կյանքին` Գ. Վիրաբյանի կարծիքով` մեր երկրում զարգացում հնարավոր է միայն օրենքի գերակայություն հաստատվելու դեպքում:

«Ամեն օր Հայաստանում առնվազն երեք մարդու մահվան մասին ենք իմանում, ովքեր խախտել են Ճանապարհատրանսպորտային կանոնները: Դա օրենքը չհարգելու հետևանք է: Բելգիայում մարդիկ ավելի լավ են ապրում միայն այն պատճառով, որ օրենքը հարգում են և այն հավասար է բոլորի համար»,- ասաց նա:

Գ. Վիրաբյանը խոստովանում է`  այժմ ունի միայն արդարության հասնելու ցանկություն և պատրաստ է դրա համար պայքարել մինչև վերջ: «Ես չեմ դիմել ՄԻԵԴ գումարային փոխհատուցման համար, այլ արդարության հասնելու համար, դա առկա է նաև ՄԻԵԴ վճռում: Նրանք պարտավոր են պատժել մեղավորներին, այդ պատճառով էլ նորից դիմել եմ դատարան»,- ասում է նա:

Նշենք, որ հոկտեմբերի 24-ին Գ. Վիրաբյանի վճռաբեկ բողոքն ընդունվել է դատարան:

«Ես չեմ հանձնվել, իմ կյանքը անցավ պայքարով, պայքարով էլ կավարտվի»,- ասում է Վիրաբյանը: