25/12/2014 21:12
Դժվար լուծում և ժամանակ պահանջող հարցերից է գյուղոլորտում ապահովագրական համակարգի ամբողջական ներդրումը
Aysor.am-ը ամփոփում է տարին: Յուրաքանչյուր ոլորտի տարեկան ամփոփումը՝ նախարարի հետ: Գյուղատնտեսական ոլորտի խնդիրների, ձեռքբերումների, անցնող տարվա ու սպասելիքների մասին զրուցել ենք Գյուղատնտեսության նախարար Սերգո Կարապետյանի հետ:
-Որո՞նք եք համարում 2014 թ-ի ոլորտի ձեռքբերումները:
-Ընթացիկ տարվա կարևոր ձեռքբերում եմ համարում բնական աղետների, մասնավորապես ցրտահարությունների պատճառած կորուստների պայմաններում գյուղատնտեսությունում տնտեսական աճի ապահովումը: Պաշտոնական վիճակագրության տվյալներով 2014 թվականի հոնվար-հոկտեմբեր ամիսներին գյուղատնտեսության համախառն արտադրանքը գերազանցել է նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի ցուցանիշը 6.5 %-ով: Ընդ որում, աճը գրանցվել է ինչպես բուսաբուծության, այնպես էլ անասնապահության ճյուղում:
Ոլորտի հիմնական ձեռքբերումներից են նաև հողային ռեսուրսների, մասնավորապես վարելահողերի նպատակային օգտագործման մակարդակի էական բարձրացումը,հացահատիկային տնտեսության ինտենսիվացման մակարդակի բարձրացումը,ցորենի ինքնաբավության մակարդակի էական աճը:
Եթե հիշատակված ձեռքբերումները թվերով ներկայացնենք, ապա պատկերը հետևյալն է:Գյուղատնտեսական մշակաբույսերի ցանքատարածությունները 2014 թվականին գերազանցել են նախորդ տարվա մակարդակը 14.6 հազհեկտարով և կազմել 332.7 հազար: Վարելահողերի նպատակային օգտագործման մակարդակը կազմել է 74.2 %` նախորդ տարվա 71.0 %-ի դիմաց:
Հացահատիկային մշակաբույսերի ցանքատարածությունները 2014 թվականին նախորդ տարվա նկատմամբ ավելացել են 5.6 %-ով, իսկ օպերատիվ տվյալներով համախառն բերքի աճը կազմել է 7.7 %: Ցորենի ցանքատարածությունների աճը կազմել է 6.6 %, իսկ համախառն բերքն ավելացել է 8.5 %-ով: Նշված տվյալները վկայում են հացահատիկային տնտեսության ինտենսիվացման մասին:
Ըստ ՀՀ ազգային պարենային հաշվեկշռի տվյալների` ցորենի ինքնաբավության մակարդակը 2013 թվականին կազմել է 46.8 %, իսկ 2014 թվականի գնահատականներով այն կկազմի շուրջ 51.0 %:
-Ո՞ր խնդիրներին ուշադրություն կդարձնեիք 2015թ-ին:
-Ինչպես գիտեք, գյուղատնտեսության առանձնահատկություններով և այլ գործոններով պայմանավորված գյուղատնտեսության ոլորտի առջև ծառացած խնդիրները բազմազան են, և այդ խնդիրները համարժեք լուծումներ են պահանջում: Մեր մոտեցումը հետևյալն է, առկա բոլոր հիմնական խնդիրները գտնվելու են մերուշադրության կենտրոնում, և աշխատանքներ տարվելու ենդրանց բոլորի ուղղությամբ: Այնուամենայնիվ պետք է փաստել, որ խնդիրների բարդությունից և դրանց լուծման համար պահանջվող ներդրումների ծավալներից կախված դրանք ոչ թեմեկ տարվա, այլ առավել երկարաժամկետ լուծումներ են պահանջում:
Այդ խնդիրներից կուզենայի առանձնացնել գյուղատնտեսության հիմնական ռեսուրսների, մասնավորապես հողային ռեսուրսների նպատակային օգտագործման մակարդակի բարձրացման հարցը: Հացահատիկային մշակաբույսերի ինքնաբավության մակարդակի բարձրացման առումով կարևորվում է աշնանացան ցորենի սերմնաբուծության, սերմապահովության ծրագրերի իրականացումը: Մյուս կարևոր հարցը վերաբերում է գյուղատնտեսությունումօգտագործվող առաջնահերթ ռեսուրսների (հանքային պարարտանյութերի տարբեր տեսակների և դիզելային վառելանյութի) մատչելիության բարձրացման աջակցության ծրագրերի իրականացմանը:
Առաջնահերթ խնդիր է անասնաբուծության տոհմային գործի կազմակերպումը, մասնավորապես, գյուղատնտեսական կենդանիների տոհմային և մթերատու հատկանիշների բարելավումը, արհեստական սերմնավորման գործընթացում արդյունավետ մեխանիզմների և տեխնոլոգիաների ներդրումը: Կարևոր խնդիր է մարդկանց և կենդանիների համար վտանգավոր համարվող հիվանությունների դեմ հակահամաճարակային միջոցառումների շարունակումը և նախատեսված կանխարգելիչ և ախտորոշիչ միջոցառումների ծավալների ապահովումը և դրանց իրականացման մեխանիզմների կատարելագործումը:
Գյուղատնտեսության խնդիրների լուծման առումով կարևորվում է վարկերի մատչելիության բարձրացման ծրագրերի շարունակումը, դրանց ծավալների ընդլայնումը:
Առաջնահերթ խնդիրներից է տնտեսավարման ձևերի կատարելագործումը, մասնավորապես գյուղատնտեսությունում կոոպերացիայի, տնտեսավարողների համատեղ գործունեությունը խթանելու մեխանիզմների ներդրման միջոցով՝արտադրության արդյունավետության բարձրացումը:
Հիմնական խնդիրներից է բնական կերահանդակների արդյունավետ օգտագործումը:
Առաջնահերթ խնդիր է նաև գյուղատնտեսության ոլորտում ապահովագրական համակարգի աստիճանական ներդրման համար նախադրյալների ստեղծումը և քայլերի ձեռնարկումը, մասնավորապես փորձնական ծրագրի իրականացումը:
Կարևորվում է գյուղատնտեսության տեխնիկական հագեցվածության, մասնավորապես մատչելի պայմաններով գյուղատնտեսական տեխնիկայի մատակարարման աշխատանքների շարունակումը: Ներկայացվածն առկա խնդիրների միայն մի մասն է:
-Ո՞ր խնդիրն եք համարում դժվար լուծելի ոլորտում:
-Պետք է նշեմ, որ գործունեության բարդ պայմաններով պայմանավորված ոլորտի առջև ծառացած խնդիրներն ընդհանուր առմամբ բարդ են: Դրանք իհարկե բոլորն էլ իրենց լուծման մեխանիզմներն ունեն: Սակայն էականորեն տարբերվում են լուծման ժամկետներով և պահանջվող ներդրումների ծավալներով:
-Ո՞ր հարցում է նախարարությունը դժվարանում լուծումներ գտնել:
-Գյուղատնտեսության առջև ծառացած խնդիրների զգալի մասն առնչվում է այլ պետական կառավարման մարմինների, այլ տեղական և միջազգային կազմակերպությունների իրավասությունների հետ: Այդ առումով նախարարությունը համագործակցում է պետական կառավարման մարմինների, այլ կազմակերպությունների հետ: Դժվար լուծում և ժամանակ պահանջող հարցերից են գյուղատնտեսությունում ապահովագրական համակարգի ամբողջական ներդրումը, կանոնակարգված մեծածախ շուկաների համակարգի, ինչպես նաև բնական աղետների դեմ պայքարի արդիական տեխնոլոգիաների ներդրումը և այլն:
-Մինչև նախարար նշանակվելը և դրանից հետո ինչպիսի՞ն են Ձեր պատկերացումները նախարար լինելու վերաբերյալ:
-Մինչև նախարարի պաշտոնը ստանձնելն իմ աշխատանքային գործունեությունը դարձյալ առնչվել է ագրարային ոլորտի հետ, մասնավորապես, երկար տարիներ կառավարել եմ ագրարային արտադրություններ: Հետևաբար՝ մինչև այդ ես ունեի իմ պատկերացումները այդ բարդ և պատասխանատու պաշտոնի վերաբերյալ: Սակայն, նախարարի պաշտոնում իմ աշխատանքային գործունեությամբ պայմանավորված, առավել խորությամբ առնչվելով առկա բազմաթիվ խնդիրներին և դրանց համար ռացիոնալ լուծումներ գտնելու և դրանք իրականացնելու մեծ պատասխանատվության հետ`վերահաստատվեց իմ այն համոզմունքը, որ նախարար լինելն առավել պատասխանատու և մեծ ջանքեր ու հետևողականություն, ագրարային ոլորտի տարբեր ճյուղերում տարբերակված նպատակային քաղաքականություն իրականացնելու և սխալներչհանդուրժող աշխա-տանքային գործունեություն է:
-Ձեր աշխատանքի ընթացքում, որպես նախարար, ո՞րն եք համարում կարևոր ձեռքբերում, և ինչի՞ համար եք ափսոսում :
-Իմ աշխատանքի ընթացքում կարևոր ձեռքբերումներից եմ համարում գյուղատնտեսական հիմնական ռեսուրսի, մասնավորապես գյուղատնտեսական մշակաբույսերի, ցանքատարածությունների կրճատման միտումի կասեցումը և վարելահողերի նպատակային օգտագործման մակարդակի բարձրացումը: 2011-2014 թվականների ընթացքում ցանքատարածությունները 2010թ. նկատմամբ ավելացել են 49.1 հազ. հա-ով, վարելահողերի նպատակային օգտագործման մակարդակը 2010թ. 63.2 %-ի դիմաց 2014թ. կազմել է 74.2 %:
Կարևոր ձեռքբերումներից եմ համարում 2011-2014թթ. գյուղատնտեսության ոլորտում անընդմեջ տնտեսական աճի ապահովումը:
Ձեռքբերումների շարքում կարելի է հիշատակել հանրապետությունում հացահատիկային տնտեսության ինտենսիվացման մակարդակի բարձրացումը: Եթե թվերով ներկայացնենք, ապա պատկերը հետևյալն է 2011-2014թթ. հացահատիկային և հատիկաընդեղենային մշակաբույսերի ցանքատարածությունները ավելացել է 18.5 %-ով, իսկ համախառն բերքը` 80.9 %-ով, բերքատվությունը` 51.2 %-ով:Ցորենի ցանքատարածությունները ավելացել է 21.3 %-ով, իսկ համախառը բերքը` 84.3 %-ով, բերքատվությունը 50.0 %-ով:
Կարևոր եմ համարվում իրենց ծավալով և ընդգրկվածությամբ աննախադեպ համարվող մի շարք աջակցության ծրագրերի իրականցումը` ուղղված հացահատիկային և կերային մշակաբույսերի սերմանաբուծությանն ու սերմապահովությանը, գյուղատնտեսությունում օգտագործվող կարևորագույն ռեսուրսների (հանքային պարարտանյութ, դիզելային վառելանյութ) շուկայականից ցածր գներով մատակարարմանը, վարկերի տոկոսադրույքների սուբսիդավորմանը:
Կուզենայի առանձնացնել նաև վարկային ծրագրի շրջանակներում բնական կերահանդակների արդյունավետ օգտագործման և կոոպերացիայի խթանման միջոցով անասնապահության զարգացման համար նախադրյալների ստեղծումը:
Ափսոսանքը կապված է նրա հետ, որ խնդիրների բազմազանությունից և տարողունակությունից ելնելով, երբեմն հնարավոր չի լինում բոլոր խնդիրներին սեղմ ժամկետներում լուծումներ տալ:
-Ինչպիսի՞ն է Հայաստանի գյուղատնտեսության ոլորտի տեսլականը:
-ՀՀ գյուղատնտեսությունն ունի մեծ ներուժ` հաշվի առնելով մեր գյուղմթերքների համային և որակական հատկանիշները, որոնք արտաքին շուկայում մեծ պահանջարկ ունեն: Ես վստահ եմ, որ առաջիկա 3-4 տարիների ընթացքում մենք կրկնապատկելու ենք ինչպես արտադրության, այնպես էլ արտահանման ծավալները: Առաջիկայում շատ ապրանքատեսակների գծով դառնալու ենք ինքնաբավ երկիր:Արդյունաբերական հիմքերի վրա դրված, բարձր եկամուտներ ունեցող կոոպերատիվներից ձևավորված տնտեսություն` այսպես եմ ես պատկերացնում գյուղոլորտի ապագան:
-Ի՞նչ եք կարծում, ֆերմերները վստահում են նախարարությանը:
-Ագրարային ոլորտում ներկայումս վարվող քաղաքականությունը, աջակցության ծրագրերի ընդլայնումը, մեր դիտարկումները հիմք են տալիս հետևություն անել, որ ֆերմերները հիմնականումվստահում են նախարարությանը:
-Հայտնվե՞լ եք անելանելի վիճակում:
-Եղել են բարդ և դժվարին խնդիրներ, սակայն անելանելի վիճակում չեմ հայտվել, ամեն մի բարդ իրավիճակից դուրս գալու ելքեր կան: