Տարածաշրջանը շարունակում է դիմակայել լուրջ մարտահրավերների

Զարգացման և վերակառուցման եվրոպական բանկը (EBRD), Ներդրումների եվրոպական բանկի (EIB) խումբը և Համաշխարհային բանկի խումբը երկուշաբթի օրը Կենտրոնական և Արևելյան Եվրոպայի երկրներին նախազգուշացրեցին ինքնահանգստացման դեմ` նկատի ունենալով տնտեսության վերականգնման ճանապարհին եղած լուրջ դժվարությունները: Այս մասին հայտնում են ՀԲ-ից:

Համաշխարհային բանկի և Արժույթի միջազգային հիմնադրամի Ստամբուլում վերջերս տեղի ունեցած հերթական ամենամյա հանդիպման ժամանակ EBRD նախագահ Թոմաս Միրոուն, EIB նախագահ Ֆիլիպ Մեյշտադտը և Համաշխարհային բանկի փոխնախագահ Ֆիլիպ լե Հ ուերոուն ասացին, որ աննախադեպ համաձայնեցված միջազգային գործողության շնորհիվ հնարավոր է դարձել կանխել համընդհանուր ճգնաժամը տարածաշրջանում:

Սակայն դեռևս շատ անելիքներ կան, և իրենց կազմակերպությունների անունից նրանք երաշխավորեցին, որ միջոցառումներ են վերսկսելու տարածաշրջանում զարգացման ընթացքի վերականգնմանն աջակցելու նպատակով:

Իրենց հայտարարությամբ, միջազգային ֆինանսական երեք կազմակերպություններն (ՄՖԿ) արդեն իսկ մշակել են «ՄՖԿ գործողությունների համատեղ ծրագիր» և մինչև 2009թ. սեպտեմբեր ամսվա վերջը պարտավորվել են ներդնել 16,3 մլրդ եվրո (12,4 մլրդ եվրո` արդեն ստորագրված) որպես ֆինանսական աջակցություն` ուղղված Կենտրոնական և Արևելյան Եվրոպայի տարածաշրջանում ճգնաժամի հաղթահարմանը: Սակայն դեռևս պետք է շարունակել Կենտրոնական և Արևելյան Եվրոպան ճգնաժամից դեպի վերականգնման շրջան դուրս բերելու աջակցման ջանքերը:

Կենտրոնական և Արևելյան Եվրոպայում բանկային համակարգերի և իրական հատվածի վարկավորման աջակցության համատեղ ծրագիրը, որը մեկնարկել է երեք ՄՖԿ-ների կողմից 2009թ. փետրվարի 27-ին, երբ համաշխարհային տնտեսական ճգնաժամը նոր խորություն էր ձեռք բերում, նպատակաուղղված է`

1.աջակցելու բանկային համակարգի կայունությանն ու տնտեսության իրական հատվածի վարկավորմանը Կենտրոնական և Արևելյան Եվրոպայի ճգնաժամից տուժած տարածաշրջանում` 24,5 մլրդ եվրո արժողությամբ ֆինանսական ծրագիր 2009-2010թթ. ընթացքում,

2.ստանձնելու խոշոր բանկային խմբերի ֆինանսական կարիքների համատեղ գնահատում իրականացնելու պարտավորություն և
3.արագորեն տրամադրելու աջակցություն համաձայնեցված ձևով` ըստ յուրաքանչյուր կազմակերպության աշխարհագրության և ծառայությունների ոլորտների:

Ֆինանսավորման գործընթացը լրացվելու է տարածաշրջանում գլխավոր շահագրգիռ կողմերի միջև պետական աջակցության փաթեթների և քաղաքականության շուրջ երկխոսության համաձայնեցման աշխատանքներով, Արժույթի միջազգային հիմնադրամի (IMF), Եվրոպական հանձնաժողովի և Եվրոպայում այլ կարևորագույն կառույցների միջև սերտ համագործակցությամբ:

Ստամբուլում իրենց հանդիպման ժամանակ ՄՖԿ համատեղ ծրագիրը ստորագրած երեք կողմերը ներկայացրեցին նաև իրենց առաջին համատեղ զեկույցն առաջընթացի մասին, քննարկեցին սպասվող նոր մարտահրավերները և համագործակցության հետագա բնագավառները:

Հանդիպմանը մասնակցում էին ներկայացուցիչներ Կենտրոնական և Արևելյան Եվրոպայում գործող գլխավոր մասնաճյուղերի գլխամասային բանկերից, որոնց կենտրոնակայանները գտնվում են ԵՄ-ում, կառավարիչներ` դրանց հիմնադրման և հյուրընկալող երկրներից, ֆիսկալ կառույցների և կենտրոնական բանկերի, ինչպես նաև Եվրոպական հանձնաժողովի, IMF-ի և Եվրոպայի կենտրոնական բանկի (ECB) ներկայացուցիչներ:

Զեկույցում նշվում է, որ երեք ՄՖկ-ների միջև քաղաքականության շուրջ երկխոսությունը` IMF-ի և Եվրոպական հանձնաժողովի հետ սերտ համագործակցությամբ, նպաստել է ճգնաժամի կառավարմանը մասնավոր-հանրային հատվածների հարթակի վրա` Եվրոպայում բանկերի համակարգման (Վիեննայի) նախաձեռնության ներքո:

Դա ամրապնդել է շահագրգրվածությունը Եվրոպական ինտեգրացիան պահպանելու գործում: Գործողությունները ներառվել են IMF-ի աջակցած ճգնաժամի հաղթահարման մակրոտնտեսական ծրագրերի, ինչպես նաև ԵՄ տնտեսական ու ֆինանսական քաղաքականությունների շրջանակի մեջ` Եվրոպական հանձնաժողովի կողմից:

Այդ աշխատանքները նպաստել են համընդհանուր տարածաշրջանային ճգնաժամից խուսափելուն` ի դեմս զանգվածային տնտեսական ցնցումների, ասվում է զեկույցում: Մայր բանկերը շարունակել են ֆինանսավորել իրենց մասնաճյուղերին, իսկ կենսունակ տեղական բանկերը կարողացել են շարունակել իրենց գործունեությունը:

Այդուհանդերձ, անկախ տնտեսական ճգնաժամի թուլացման նշանների առկայությունից և անկախ երկրների միջև եղած տարբերություններից, դեռևս կան լուրջ մարտահրավերներ նախքան տարածաշրջանը դուրս կգա վերականգնման և զարգացման հաստատուն ճանապարհ:

Մասնավորապես, տնտեսության իրական հատվածի` հատկապես ՓՄՁ-ների, վարկավորումը դեռևս նվազում է, չվճարվող վարկերի քանակն ավելանում է, բանկերը շարունակում են զգալ վերամիջոցավորման մեծ կարիք, իսկ գործազրկությունն արագորեն ավելանում է:

Ֆինանսական կազմակերպությունները գտնում են, որ տնտեսական վերականգնումը մեծապես կախված է մասնավոր հատվածի զարգացումից, որը վերելք չի ապրի առանց իրական հատվածի վարկավորման:

Համաշխարհային բանկի խումբը, որի կազմում գտնվում են Միջազգային ֆինանսական կորպորացիան (IFC), Ներդրումների բազմակողմ երաշխիքային գործակալությունը (MIGA) և Զարգացման ու վերակառուցման միջազգային բանկը (IBRD), տրամադրելու է մոտավորապես 7,5 մլրդ եվրոյի հասնող ֆինանսական աջակցություն.

1.IFC-ը` ճգնաժամին արձագանքելու իր նախաձեռնությունների միջոցով այնպիսի ոլորտներում, ինչպիսիք են բանկային գործը, ենթակառուցվածքը և առևտուրը, ինչպես նաև իր ավանդական ներդրումային և խորհրդատվական ծառայությունների միջոցով, ակնկալվում է, որ կներդրի մինչև 2 մլրդ եվրո,

2.IBRD-ն մտադրվում է ավելացնել վարկավորումը Եվրոպայի և Կենտրոնական Ասիայի երկրներում մինչև 16 մլրդ եվրո 2009-10թթ. ընթացքում, որից մինչև 3,5 մլրդ նախատեսվում է ուղղել Եվրոպայի զարգացող երկրներում բանկային ոլորտի խնդիրների լուծմանը, իսկ

3.MIGA-ն մինչև 2 մլրդ եվրոյով մեծացնելու է բանկերի քաղաքական ռիսկի ապահովագրության վարկավորման կարողությունները:

Դա պահանջում է, ի լրումն կենսական անհրաժեշտություն ունեցող ֆինանսավորման, բանկերի հաշվեկշռագրերի ամրապնդում, տարածաշրջանում ֆինանսական ռիսկերի մեղմացման գործում օժանդակություն և մասնավոր պարտքի վերաձևակերպում` անհրաժեշտության ու հնարավորության դեպքում:

Կարևոր է հաղթահարել արտարժույթի խոցելիությունը դրույքաչափերի փոփոխությունից, զուգահեռաբար զարգացնելով տեղական արժույթով երկարաժամկետ ֆինանսավորումը և կապիտալի շուկաները:

Անհրաժեշտ է շարունակել երկխոսությունը քաղաքականության շուրջ` ամրապնդելու իրավական դաշտերը:

Առաջ նայելով, երեք կազմակերպությունները խոստացան լինել խիստ հետևողական
ՄՖԿ գործողությունների համատեղ ծրագրի իրականացման իրենց աշխատանքներում` աջակցելու տնտեսության իրական հատվածի վարկավորմանը տարածաշրջանում, միաժամանակ հաղթահարելով սպասվող մարտահրավերները միջազգային և եվրոպական այլ կառույցների ու կառավարությունների հետ սերտ համագործակցությամբ: