Անկախության շրջանի ձեռքբերումների և կորուստների մասին մտորում են արվեստագետները

Հայաստանի անկախ հանրապետությունն արդեն 24 տարեկան է: Տարիք, երբ պետք է լինել կայացած, պաշտպանված ու գնահատված: Ի՞նչ ձեռքբերումներ, գուցեև կորուստներ ու բացթողումներ է ունեցել հայ ժողովուրդն ու Հայաստանի Հանրապետությունը նախորդ 24 տարիների ընթացքում. Aysor.am-ը շնորհավորելով բոլորին՝ թեմայի շուրջ զրուցել է հայ մտավորականների, մշակութային գործիչների հետ:

Դերասան Տիգրան Ներսիսյանի համար առաջին մեծագույն արժեքն արդեն իսկ ձեռք բերված Անկախությունն է. «Այն մեր նախնիների՝ հայրերի, մայրերի, պապերի, բոլոր հերոս հայորդիների տենչանքն ու երազանքն է եղել, որը պետք է պահպանենք, գուրգուրենք և պաշտպանենք ամեն գնով՝ մեր կյանքի գնով: Մենք ձեռք ենք բերել ամենանվիրականը՝ անկախ ազատ հայրենիք, ազատագրված Արցախ, հայոց բանակ, պետականության սիմվոլներ և ժողովուրդ: Մի ժողովուրդ, որն ուզում է ապրել, արարել իր ազատ-անկախ հայրենիքում»:

Ինչ վերաբերում է կորուստներին, ապա դրանից ևս զերծ չենք մնացել, բայց դա ոչ թե անկախության, այլ մարդկային էության արդյունք է եղել: «Եթե անկախության տարիներին ինչ-որ կորուստներ ենք ունեցել, նորից մեր մեղքն է եղել և ոչ երբեք անկախության: Ասեմ, որ մեծագույն կորուստը եղել է մարդը՝ հայ մարդը, մարդկային ռեսուրսը… Մենք այսօր կարող էինք լինել ավելի շատ, ավելի զորեղ, ավելի համախմբված և միասնական մեր հայրենիքում ՝ թույլ տալով և հնարավորություն տալով հայ մարդուն՝ արարել, ապրել, ստեղծագործել, պայքարել, կռվել իր երկրում, իր հայրենիքում: Մենք մեզ շռայլություններ թույլ տալու իրավունք չունենք: Աշխարհի և մեր թշնամիների կողմից ուղղված մարտահրավերները լրջագույնն են և շատ»,-Aysor.am-ի հետ զրույցում նշեց դերասանը:

Ազատությունը հնարավորություն է տալիս գործել անկաշկանդ, գործել ինքնուրույն: Երբ ազատ է երկիրդ, ազատ է և մշակույթդ, և սպորտդ, և քաղաքականությունդ… օրենքով: Ի՞նչ ձեռքբերումներ ենք ունեցել այս տարիներին մշակութային ոլորտում. «Մշակույթային դաշտում, անխոս, ձեռքբերումներ եղել են և էլի կլինեն: Ցավն այն է որ այդ ձեռքբերումները քիչ են, որպեսզի էականորեն, գլոբալ իմաստով փոխեն ողջ մշակութային նկարագիրը և էությունը, ինչի պատճառներն էլ շատ են և խորքային: Ողբերգությունն այն է, որ դաշտն աշխատում է ոչ լիարժեք, ոչ ամբողջ ուժգնությամբ և հնարավորություններով: Ասեմ, որ խոսքը մշակույթի բոլոր ճյուղերի մասին է, բոլոր ոլորտների: Հենց դա է պատճառը, որ ունենք մեծ կորուստներ և բացթողումներ»:

Արդեն 24 տարի՝ սեպտեմբերի 21-ը բոլորիս տոնն է. միմյանց մաղթանքներ ենք հղում, շնորհավորում: «Ի՞նչ կարոող եմ մաղթել մեր ժողովրդին. Այն, ինչ կմաղթեի իմ երեխաներին և հարազատներին՝ արարել, ստեղծել, շենացնել, մաքառել, պայքարել, շատանալ և ապրել: Ապրել քո հողում, քո հայրենիքում, քո ազատ անկախ Հայաստանում: Մեր ընտանիքը իր համար ամենանվիրական տոները ՝ թե́ պետական թե́ անձնական և ընտանեկան, անցկացնում է միասին՝ ընտանիքում: Այսօր էլ այդպես կլինի»,-մեզ հետ զրույցը եզրափակեց Տիգրան Ներսիսյանը:

Հեռուստահաղորդավար, լրագրող, սցենարիստ Կարեն Քոչարյանը մեզ հետ զրույցում նշեց, որ ձեռքբերումներ, բնականաբար, կան, սակայն դրանք թվարկել՝ դժվարացավ: «Նախ ասեմ, որ առաջին ձեռքբերումը հենց ինքը՝ անկախությունն է, որն ունեցավ իր և՛ դրական , և՛ բացասական կողմերը: Իմ գործընկերների հետ ժամանակին մեր «3-րդ ալիքով», դարձանք անկախության առաջին ծիծեռնակներից: Ազատ խոսք, ազատ միտք, անկախ մտածելակերպ, անկախ մոտեցում մեր լրագրողական գործին… Փոխել ենք բազմաթիվ ղեկավարներ և նրանք, եթե չեն օգնել, գոնե չեն էլ խանգարել: Մինչ այդ բավական դժվար կլիներ անգամ մտածել նման ինքնուրույն եթերի մասին: Միևնույն ժամանակ այն, ինչ արել ենք հեռուստատեսությունում մինչ անկախությունը, երբեք չեմ անտեսի: Հաճախ նույնիսկ հիշում էինք այդ խստության մասին, որն այսօր նորից անչափ անհրաժեշտ է դարձել: Այսօր կա քաղաքական ցենզուրա, սակայն չկա էթիկական, գրագիտության ցենզուրա: Անկախություն ասելով, չպիտի հասկանալ, որ ջնջենք անցյալը և ստեղծենք նորը: Ո́չ: Որպեսզի չընդհատվի սերունդների կապը, պիտի անցյալից վերցնել լավագույնը, ավելացնել այսօրվանը՝ հանուն վաղվա: Ըստ իս, սա է անկախության իրական բանաձևը»:

Յուրաքանչյուր հաջողություն ձեռք է բերվում որոշակի զոհողությունների, երբեմն նաև կորուստների գնով: Ըստ մեր զրուցակցի՝ անկախություն ձեռք բերելով չենք խուսափել նաև նման կորուսներից: «Անկախության արդյունքում ամենամեծ կորուստը մարդկային կորուստն է, ընդ որում և՛ ֆիզիկական, և՛հոգևոր: Ցավոք, շատերը անկախությունն ընկալեցին որպես ամենաթողություն,անկապություն և առ այսօր էլ այդպես են ընկալում»:

Այն, որ այսօրվա սերունդը խիզախ է, հավասարակշռված է և իր իրավունքի պաշտպանն է, ինչ խոսք, բազմիցս է ապացուցվել: այնպես որ, դժվարությունների, բացթողումների հետ մեկտեղ մենք ձեռք ենք բերել նաև իրենց իսկ հայրենիքում իրենց տեր զգացող հպարտ ու պահանջատեր զավակներ՝ մշակութային գործիչներ, սպորտսմեններ, երիտասարդ գրողներ ու դիվանագետներ: «Այո, միևնույն ժամանակ, անկախությունը տվեց հրաշալի սերունդ, որոնք մեր երկրի վաղվա օրն են և բազմիցս իրենց փայլուն դրսևորել են տարբեր նախաձեռնություններում և տարբեր բնագավառներում: Ինչ վերաբերում է այն հարցին, թե ո՞ր բնագավառն է առավել մեծ ձեռքբերում ունեցել, ապա առանձին բնագավառ դժվարանում եմ նշել: Բոլոր բնագավառներում էլ կան շա՜տ անելիքներ և, մեղմ ասած, շտկումներ: Այնպես որ կմաղթեմ՝ առաջին հերթին մարդիկ հարգեն, սիրեն միմյանց: Մասնագետը գնահատվի, յուրաքանչյուր մարդ զբաղվի իր գործով, ինչն այնքան պակասում է մեզ մոտ»,-նշեց մեր զրուցակիցը:

Թե ինչպե՞ս այսօր օրը կանցկացնի Կ. Քոչարյանը, վերջինս դժվարացավ պատասխանել, քանի որ բազմազբաղ էր ու հագեցած առօրյայով: «Այսօր չնայած տոնական օր է, բայց ունեմ բազմաթիվ գործնական հանդիպումներ, որոնք կզբաղեցնեն իմ ամբողջ օրը: Այնպես որ, ինչպես գրել է ռուս մեծանուն բանաստեղծ Ալեքսանդր Բլոկը «вечный бой, покой нам только снится… »: Թող այդ «бой» հասկացողությունը միշտ առկա լինի բոլոր բնագավառներում, բացառությամբ իրական մարտադաշտի: Խաղաղություն եմ մաղթում մեր երկրին և պայծառ ապագա իմ ժողովրդին»,-եզրափակեց մեր զրուցակիցը:

Վերջին շրջանում Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներում բնակվող երաժիշտ Արա Թորոսյանն Aysor.am-ի հետ զրույցում նախ ընդգծց, որ իր համար չկա ներսի կամ դրսի հայ, հայը հայ է՝ ուր էլ որ լինի: Ինչ վերաբերում է օրվա խոհրդին, ձեռքբերումներին ու կորուստներին, վերջինս նշեց. «Կարծում եմ, մենք ոչ թե ձեռք բերեցինք, այլ մենք մեր ձևով ստեղծեցինք մեր իսկ յուրահատուկ անկախությունն ու նոր այդ երևույթի ու գաղափարի տակ սկսեցինք տեղավորել այս տարիների ընթացքում մեր ազգի հետ կատարվող իրադարձություններն ու ձերքբերումները: Ուստի, դրա մասին կարելի է հստակ խոսել, երբ մեզ այլևս չեն հետաքրքրի գերտերությունների կարծիքները մեր իսկ վարած քաղաքականության մեջ։ Երբ մենք կլինենք թելադրողի դերում բոլոր հարցերում, այլ ոչ թե կլինենք ստրատեգիկ հարթակ՝ այս կամ այն պետությունների պլանները իրագործելու համար։ Ամենակարևոր մեր հաղթանակը այս տարիների ընթացքում արյան գնով ազատագրված Արցախն է»։

Ինչ վերաբերում է վերջին երկու տասնամյակի բնագավառային հաջողություններին, ապա մեր զրուցակիցը նկատեց, որ մշակույթի, սպորտի, ռազմավարության դաշտում միշտ էլ ունեցել ենք հաջողություններ ու ձեռքբերումներ և դա կապ չունի անկախ Հայաստան գաղափարի հետ, դա կապ ունի անվախ ու անկախ Հայ անհատի հետ։

«Մաղթում եմ մեր ազգին մեղանչել Աստծո առաջ և երկրպագել նրան ամեն օր՝ հասկանալով մեր պարտականությունները որպես Հայ Քրիստոնյա »,-եզրափակեց Արա Թորոսյանը: