Բոլորը՝ տղամարդ, թե կին, արտասվում էին. Սերգեյ Նազարովը «Անավարտ թռիչքի» վրաստանյան ցուցադրության մասին

Ամիսներ առաջ Ռուսական «Грани кино» ընկերության նախագահ Սերգեյ Նազարովը պայմանավորվածություն ձեռք բերեց և գնեց Ելենա Արշակյանի «Անավարտ թռիչք» ֆիլմը։ Այն ներկայացվեց ռուսական, վրացական, ԱՊՀ կինոշուկայում: Aysor.am-ը Սերգեյ Նազարովի հետ զրուցել է ոչ միայն այս ֆիլմի, այլ նաև նոր պայմանավորվածությունների և նկարահանվող ֆիլմերի մասին:

-Պարոն Նազարով, այժմ ի՞նչ նպատակով եք Հայաստանում:

-Մեր նպատակն է բարիք ցանել Կովկասում: Սկսել ենք Վրաստանից, այնուհետև եկել Հայաստան: Ընկերության պաշտոնական ներկայացուցիչն Անդրկովկասում Մադինա Թադևոսյանն է: Իմ ընկերությունը Մոսկովյան ընկերություն է՝ «Грани кино», սակայն ես ներկայացուցչություն եմ բացել Վրաստանում: Ես Հայաստանից «Անավարտ թռիչք» գեղարվեստական ֆիլմը գնեցի, որը հրաշալի պրեմիերա ունեցավ Ռուսաստանի Դաշնությունում: Անկեղծ եմ ու չեմ կարող ասել, որ կոմերցիոն մեծ հաջողություններ ունեցավ, բայց դա իր պատճառներն ուներ: Սակայն ես որոշեցի այն նաև Վրաստանում ցուցադրել, և ոչ միայն հայ հանդիսատեսի համար: Սակայն դժգոհ եմ Վրաստանի հայկական համայնքի աշխատանքից… Ուզում եմ ընդգծել, որ թեև ծնվել եմ Վրաստանում, բայց արմատներս հայկական են, այդ պատճառով էլ ուզում էի ինչ-որ լավ բան անել հայրենակիցներիս՝ վրացահայերի համար: Միշտ զգացել եմ, որ հայկական ինֆորմացիայի, օգնության պակաս կա: Փոքրուց որոշակի բարդույթներ եմ ունեցել այնտեղ, իսկ Հայաստանում ոչ մի բարդույթ չեմ ունեցել:

-Իսկ ո՞րն է դժգոհության պատճառը:

-Հայկական համայնքը ճիշտ չէր աշխատել, պրեմիերային միայն դահլիճի կեսն էր հավաքված, որոնց թվում էր և Վրաստանում Հայաստանի դեսպանը, ում ես չէի նկատել: Այնտեղ էր նաև հայ համայնքի ներկայացուցիչը, ում ամիսներ շարունակ ասել եմ՝ օգնեք մեզ, որ հայերը գան, դիտեն ֆիլմը: Վաղը, մյուս օր վրացիներն ինձ կասեն՝ սա է՞ր քո հայկական կինոն, որ մի տարի էր ասում էիր՝ պետք է բերես ու հայերի համար ցուցադրես: Չէ՞ որ պայմանավորվել էինք, այդ մարդիկ ինձ 15 տարի է՝ ճանաչում են, ի սկզբանե ասեցին՝ մեր կողմից խնդիր չկա, ուղղակի դու քո հայ համայնքի, սփյուռքի ներկայացուցչի հետ խոսիր: Ու  պատկերացրեք, այդ նույն հայ ներկայացուցիչը ինձ դեսպանի մոտ չուղեկցեց: Այդ մասին զարմանք հայտնեց անձամբ դեսպանը՝ Յուրի Վարդանյանն՝ ասելով. «Դուք, ճիշտ է, որևէ երկրի նախագահ չեք, բայց  մի կազմակերպության ղեկավար եք, ով իմ ժողովրդի համար ֆիլմ է բերել, ես էլ Ձեզ հյուր եմ եկել: Ի վերջո, բոլորս նույն գործով ենք զբաղվում: Ուղղակի ես ավելի մեծ լծակ ունեմ, դուք՝ ավելի փոքր, բայց նույն առաքելությունն ունենք»: Շատ խելացի, արիստոկրատ և լավ մարդ էր: Նաև հարցրեց, թե ինչու էր կինոդահլիճը կիսով չափ լցված… Բայց ես պատասխաններ չունեի: Ներեցեք, ես մոսկվացի եմ, 20 տարի է՝ այնտեղ եմ ապրում, Վրաստանում ոչ-ոքի չեմ ճանաչում: Իմ գործընկերը ընդամենը երկու ամիս առաջ է իր ուսերին վերցրել պարտականություն: Բայց նա բոլորովին այլ գործառույթ ունի, պարզապես շատ է սիրում կինոաշխարհն ու այս միտքն իրեն դուր էր գալիս ու փորձել է ամեն կերպ օգտակար լինել: Սակայն դրա համար կան հատուկ մարդիկ, ովքեր ստույգ այդ գործով պետք է զբաղվեին՝ գովազդներ տեղադրեին, հանրությանը տեղեկացնեին: Վրացահայերի շրջանակում չկա այնպիսի մի կառավարիչ, որը կզբաղվեր հայկական մշակութային գործունեությամբ: Բավարար չէ այն, որ Սունդուկյան թատրոնի անձնակազմը, ի դեպ, որտեղ ազգականներ ունեմ՝ Գագիկ Ադիլխանյան, Աիդա Բաբաջանյան, երբեմն ծրագրով այցելում է Վրաստան… ինչևէ, Վրաստանի հայ համայնքի ներկայացուցիչը ոչ թե 1, այլ 0 տոկոս աշխատանք էր կատարել: Չնայած այն հանգամանքին, որ ես 3 ամիս նրանց հետ շփվել եմ, զրուցել, համագործակցել, ասել, որ ֆիլմ եմ բերելու, հայկական ֆիլմ:

-Կարելի՞ է ենթադրել, որ վրացի հանդիսատեսն ավելի լավ է արձագանքել, քան հայ:

-Եթե ասեմ, որ մշակույթի փոխնախարարը ֆիլմի ժամանակ լաց էր լինում՝ կբավարարի՞: Իր աղջկա հետ էր եկել, արցունքախառը դուրս եկան՝ ասելով՝ դուք մեզ լացացրեցիք այդ ֆիլմով: Ասեմ ավելին, հանդիսատեսի շարքերում գտնվող բոլորը՝ տղամարդ, թե կին, արտասվում էին: Դեսպանն էլ էր ազդվել:

-Ասացիք, որ Ձեզ չէին ներկայացրել դեսպանին: Իսկ ինչպե՞ս տեղի ունեցավ Ձեր հանդիպումը:

-Պրեմիերայի հաջորդ օրն ինձ զանգահարեց Վան Բայբուրտը և ասաց, որ ինձանով, իմ բերած ֆիլմով հետաքրքրվում է Հայաստանի դեսպանը: Ինձ հրավիրեցին «Հոլիդեյ Թբիլիսի» հյուրանոց, որտեղ ՆԱՏՕ-ի օրերի շրջանակներում հանդիպում էր նշանակված՝ նախագահների, վարչապետների մակարդակով… Մի խոսքով, պայմանավորվեցինք՝ հայկական ֆիլմերը Վրաստանում, իսկ վրացական ֆիլմերը Հայաստանում ցուցադրել, ներկայացնել՝ այդպիսով մշակութային կապեր հաստատելով: Բայց կցանկանամ ընդգծել, որ երբ եկա Հայաստան և ասացի, որ վրացական ֆիլմ եմ ուզում ցուցադրել, ասացին՝ անիմաստ է, այստեղ դա ոչ-ոքի պետք չի: Բայց դա սխալ է, նման բան ասել չի կարելի: Այստեղ պետք է մտածեն, որ Վրաստանում 150 հազար հայ է ապրում: Հետո էլ կասեն, որ վրացիները լավ չեն վերաբերում:

-Արդեն հայտնի՞ է, թե ինչ վրացական ֆիլմեր եք ցուցադրելու Հայաստանում:

-Իհարկե, ես ունեմ իմ կոլեկցիոն վրացական կինոները: Առաջինը կցուցադրվի Տինատին Կադժիրաշվիլիի ֆիլմը, որը ես Ռուսաստանում անվանափոխեցի՝ դարձնելով «Ամուսնություն՝ ճաղերից այն կողմ»: Սահակաշվիլիի ժամանակներն են, երբ շատ տղամարդիկ հայտնվեցին բանտերում, նույնիսկ հեծանիվ գողանալու համար 10 տարի էին նստեղնում: Ու շատ աղջիկներ, ովքեր չէին հասցրել ամուսնանալ՝ զագսավորվում էին բանտերում: Այնուհետև կլինի Օտար Իոսելիանինի «Ձմեռային երգ» ֆիլմը, որի համաշխարհային պրեմիերան կսկսվի Վրաստանից: Եթե հանկարծ ինձ որևէ մեկը ասի, որ այդ ֆիլմն այստեղ չպետք է ցուցադրվի, ապա իր համար ամոթ կլինի: Նա համաշխարհային դասական է:

-Պարոն Նազարով, իսկ Ռուսաստանո՞ւմ ինչպես ընդունեցին «Անավարտ թռիչքը»:

-Նախ ասեմ, որ պրեմիերան շատ լավ անցավ, ներկա էին բոլոր հայ աստղերը: Սակայն ավելի շատ ռուսներ էին գալիս ֆիլմը դիտելու, քան հայեր:

-Նույն Վրաստանյան պատմությո՞ւնը:

-Այո, բայց Ռուսաստանում բոլորովին այլ պատճառ կար դրա համար: Այնտեղի համայնքը շատ լավ է աշխատում, ուղղակի հայերն արդեն փոխվել են, կինոյով հետաքրքրված չեն: Շատ-շատ ամերիկյան արտադրության ֆիլմեր են նայում: Բայց ես ցանկանում եմ պաշտոնապես հայտարարել. եթե որևէ մեկն իրեն հայ է համարում, ապա պարտավոր է տարին գոնե մեկ անգամ այցելել հայկական մշակութային օջախ: Կապ չունի, թե դա մշակույթի որ տեսակն է: Հակառակ դեպքում, 10-15 տարի հետո մեր երեխանրը, մեր թոռները իրենց արմատների, մշակույթի մասին ոչինչ չեն իմանա:

-Փաստորեն, կարելի՞ է փաստել, որ այս ֆիլմը Ռուսաստանում, Վրաստանում ցուցադրելու նպատակը նախ և առաջ մշակութային կապեր ստեղծելն է, հետո նոր կոմերցիան:

-Միանշանակ: Եվ եթե որևէ օլիգարխ փորձում է մասնագետներ հավաքել հայկական սփյուռքի համար մի բան անելու, ապա ես երկար տարիներ եմ եղել այս ոլորտում, պրոֆեսիոնալ եմ ու ինքս եմ ամեն ինչ նախաձեռնում, անում: Հաշվարկեցի ու հասկացա, եթե ես կարող եմ այս գործն անել, ապա ինչո՞ւ տանը նստեմ: Ինձ այդպես հետաքրքիր չի, ես ուզում եմ աշխատել, լավ գործ կատարել: Ինձ համար կոմերցիան կոմերցիա է, բայց ազգային պատկանելությունն առավել բարձր է դասվում: Ես, իմ ծանոթները, մտերիմները երեխաներ ունենք, չեմ ցանկանում, որ իրենք դեգրադացիայի ենթարկվեն, անգամ սեփական ազգանունից ամաչեն: Մշակութային կապերը  սերտացնում են հարաբերությունները: Իմ նպատակն է գոնե մեկ տոկոսով այդ կապերն ամրապնդել:  

-Նախատեսո՞ւմ եք «Անավարտ թռիչքն» այլ երկրներում էլ ներկայացնել:

-Իհարկե, կցուցադրենք Կազախստանում, Բելառուսում, Ուկրաինայում…Ես միայն Ռուսաստանի և ԱՊՀ երկրների համար եմ իրավունքը գնել: Բայց Ելենա Արշակյանից տեղեկացա, որ Կանադայում ևս այն կցուցադրվի:

-Հայկական ուրիշ ինչ ֆիլմեր եք պատրաստվում «տանել»: Նաև, որպես ռեժիսոր, ինչ նոր աշխատանքներ եք պատրաստում:

-Նախ ասեմ, որ մի նախագիծ կա, որում ես հանդես եմ գալիս որպես պրոդյուսեր՝ ֆիլմի առաջխաղացման տեսանկյունից…Մարդը կարող է ֆիլմը ստեղծել, սակայն  այն տարբեր երկրներում ցուցադրել՝ ոչ բոլորը կարող են: Հավատացեք, պատճառը միայն ֆինանսը չէ, կազմակերպչական, հաղորդակցման հետ կապված շատ հարցեր կան… Հաջորդ ֆիլմը, որ պետք է տանեմ, «Ճակատագրի հեգնանք» ֆիլմի մոտիվներով է: Սակայն սա այլ տեսանկունից է… Ավելի ճիշտ ֆիլմը հենց այդպես չի կոչվի, պարզապես ենթատեքստն է այդպես: Այն հայի, վրացու և ադրբեջանցու մասին է: Սցենարն արդեն պատրաստ է, շուտով կնկարահանենք:

-Մի փոքր կմանրամասնե՞ք ֆիլմի մասին:

-Հայ ընկերոջը Թբիլիսի ուղարկելու փոխարեն պատահաբար ուղարկում են Բաքու: Երբ հասնում է տեղ, զանգահարում է, հայերեն հարցնում, թե ուր է եղբայրը: Կողքից անցնող ադրբեջանցիները լսում են, որ նա հայերեն է խոսում, բարձր տրամադրություն ունի, ուրախությունն է հայտնում, որ Հայաստան է եկել: Երբ ադրբեջանցիները մոտենում, հարցնում են, թե ի՞նչ է անում այնտեղ, նա էլ ջղայնանում ու հարցնում է՝ թե դո՞ւք ինչ եք կորցրել Հայաստանում: Ադրբեջանցիք գլխի են ընկնում, թե ինչ է կատարվել: Այս հային տանում են Ռեստորան, այնուհետև բաղնիք: Մի լավ ուտել-խմելուց հետո զանգում է Հայաստան՝ եղբորը, ու տեղեկացնում, որ ինքը Բաքվում է՝ ամենաընտիր բաղնիքում լողանում է (ծիծաղում է)… Այ այսպիսի ֆիլմ է: Այս ֆիլմի մտահղացումն իմն է: Նախ ասեմ, որ այն նկարահանվելու է ո՛չ Հայաստանում, ո՛չ Ադրբեջանում, այլ Ռուսաստանում: Միայն այսպես՝ սխալմամբ հայ մարդը կարող է հայտնվել Բաքվում: Թող կարդան այս մասին նաև ադրբեջանցիները: Ի դեպ, ես հաջորդ տարվա մարտ ամսին պատրաստվում եմ մեկնել Բաքու:

-Համարձակ չէ՞ Ձեր գնալը: Մենա՞կ եք գնալու:

-Այո, մենակ եմ գնալու: Վրաստանում Հայաստանի դեսպանն էլ այսպիսի աչքերով ինձ նայեց, երբ հայտնեցի մեկնելուս մասին (ծիծաղում է): Զգուշացրեց, որ դա վտանգավոր է կյանքի համար, խորհուրդ տվեց նման բան չանել: Բայց ես պարտավոր եմ դա անել: Եվ հետո, ես մահից չեմ էլ վախենում. Մի օր ծնվել ենք, մի օր էլ մահանալու ենք: Այս դեպքում գոնե կհասկանամ՝ հանուն ինչի եմ մահացել: Ինձ համար հաճելի է, որ արդեն ռուս-վրացական նման կամուրջ եմ դարձել, երկխոսությունը ստացվել է: Վրացական ֆիլմ է ցուցադրվել Ռուսաստանում, գնահատվել է:

-Ո՞րն է նոր ֆիլմի մեսիջը լինելու:

-Ես ուզում եմ ոչ թե մտերմացնել, այլ հեռանկարներ ցույց տալ… Թող «ցեցը» գցեմ, հետո մարդիկ մտածեն, որ քաղաքականությունը միայն մի քանիսի ձեռքին է, ժողովուրդը պետք է այլ կերպ նայի: Եթե այս գաղափարին երիտասարդների թեկուզ մեկ տոկոսը դրականորեն նայի, դա արդեն մեծ բան է:

-Ի դեպ, Հայաստանում վերջին շրջանում կատակերգական ֆիլմեր շատ են նկարահանվում: Հետևո՞ւմ եք զարգացումներին:

-Իհարկե: Վրաստանում հաջորդ ֆիլմը, որ վարձույթով ցուցադրվելու է, «Սուպեր մաման» է, որն արդեն թարգմանել են ռուսերեն, շուտով նաև՝ վրացերեն: Ասեմ, որ Հայկոն հիմա նկարահանում է նաև «Սուպեր մամա-2»-ը: Ի դեպ, Ելենա Արշակյանի «Մեր գյուղը» ֆիլմի իրավունքները ևս ցանկանում եմ գնել, շատ լավ տրագիկոմեդիա է: Ինչ խոսք, Հայաստանում ֆիլմարտադրության զարգացում է նկատվում:

-Պարոն Նազարով, հաճա՞խ եք Հայաստանում լինում:

-Ցավոք, սա 4-րդ անգամն է:

-Ի՞նչ կավելացնեք մեր զրույցի վերջում:

-Ես չեմ ամաչու խնդրել, քանի որ չեմ ասում, որ գաք ինձանից ծաղիկ գնեք: Ուղղակի ուզում եմ աջակցեք ժողովրդին: Դրա համար աջակցեք ինձ և ես ամեն ինչ կանեմ… Ողջունում եմ բոլոր հայերին: Ասեմ, որ Վրաստանում այնքան համեղ բաներ չկերա, որքան կերա Երևանում՝ «Կովկասի գերուհին» ռեստորանում: Սա ճիշտ է, որպես գովազդ կընկալվի, բայց հավատացեք, ինձ դրա համար ոչ մի դրամ չեն տվել, մենք նույնիսկ միմյանց չենք ճանաչում (ծիծաղում է): 

-Հայկական խոհանոցից ինչ եք նախընտրում:

-Հայկական քյուֆթա եմ շատ սիրում, ապուր և իշխան…Իսկ դոլմա ամեն տեղ սարքում ենք: