20/04/2016 15:00
Բախտից բախտ ենք փնտրում, մեր իշխանավորներն էլ՝ միտումնավոր, թե անգիտակից, քաջալերում են դա. Արմեն Մովսիսյան
Մտավորականների մի առողջ, կարող սերունդ ժամանակին հեռացավ Հայաստանից, հեռացավ հիասթափված, կոտրված, արժանավույնս չգնահատված… ավաղ… Aysor.am-ը զրուցել է երգիչ-երգահան Արմեն Մովսիսյանի հետ, ով արդեն գրեթե 10 տարի բնակվում է Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներում: Վերջինս չի դադարում թեկուզ հեռավորությունից հետևել հայրենիքում տիրող իրավիճակին, արվեստագետ ընկեր-գործընկերներին… Հետևել ցավով, ափսոսանքով ու կարոտով:
.jpg)
-Պարոն Մովսիսյան, եթե չեմ սխալվում, արդեն 9 տարի է՝ բնակվում եք Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներում: Ի՞նչն է այդպես ձգում հայերին դեպի Նահանգներ:
-Այո, 2007 թվականի վերջից այստեղ եմ: Ինչո՞ւ Նահանգներ. նայեք աշխարհագրությունը, Ռուսաստանում ավելի շատ են: Շատ նոր բան չեմ ասի, բախտից բախտ ենք փնտրում, մեր իշխանավորներն էլ՝ միտումնավոր, թե անգիտակից, քաջալերում են դա: Եթե միտումնավոր՝ ուրեմն հանցագործ են, եթե անգիտակից՝ ուրեմն չեն համապատասխանում գրաված պաշտոններին:
-Թեև առիթ ունեցել եք պատասխանելու Ձեր հեռանալու պատճառների մասին: Բայց, ամեն դեպքում, առաջնահերթ ի՞նչը դրդեց հայ արվեստագետին մեկնել:
- Էլի նոր բան չեմ ասի. մի պահ է գալիս, երբ հոգնում ես այն զգացողությունից, որ լինել երկրիդ քաղաքացի, նշանակում է՝ լինել անձայն, լինել ազնիվ, նշանակում է՝ լինել հարիֆ, լինել սկզբունքային, նշանակում է՝ կյանքից բան չհասկացող, լինել արդարության կողմնակից, նշանակում է՝ լինել ուտոպիստ, լինել երգահան, նշանակում է՝ անլուրջ գործով զբաղվող անձնավորություն, չլինել հարմարվող, նշանակում է՝ լինել դժվար մարդ… Ու էլի շատ նման բաներ: Այս ամենին էլ գումարվում է հաց հանապազորյան, որը նման բնութագրումներով գրեթե անհնար էր վաստակել: Ահա և ամբողջ ներկապնակը…
-Aվելի հեշտ և ճիշտ չէ՞ երկրի ներսում պայքարել անարդարությունների դեմ:
- Ներսում, իհարկե, պետք է պայքարել, բայց երբ սուտը, կեղծիքը, պնակալեզ լինելը համատարած է՝ ասեք ինչպե՞ս պայքարել: Սեղանային երգել գրել՝ չսովորեցի, հաճոյանալ՝ չկարողացա, աստղ դառնալ` բախտես չբացվեց, շողոքարթել՝ չստացվեց, էն սովորական դիմումի մեջ էլ, որ գրում էին «Խնդրում եմ, իմ դիմումի համաձայն…», ինձ համար միշտ անդուր է եղել: Ի՞նչ ես խնդրում, ումի՞ց , ինչի՞ համար… Ես մի բան կարող եմ լավ կամ վատ անել՝ երգ գրել, իսկ դա քիչ է այսօրվա Հայրենիքում գոյություն ունեցող արժեքային անդղակով պիտանի լինելու համար:
-Պարոն Մովսիսյան, ի վերջո՝ Ձեր մեկնումն անվերադա՞րձ է, թե՞ մտածում եք հայրենիք վերադառնալու մասին:
-Գիտեք, ամեն օր այդ հարցը հուզում է ինձ… Իհարկե, անվերադարձ չեմ մեկնել: Բայց մինչև գլխիս վրա առաջնային հերթին տանիք չապահովեն, ցանկությունս էլի տեսական է մնում:
-Հայաստանի տունը վաճառե՞լ եք:
-Ոչ թե վաճառել եմ, այլ չեմ էլ ունեցել: Ասեմ, որ դա էլ է հոգնեցուցիչ. հանրակացարան, վարձով տուն, կնոջդ բնակարան…Հայրենիքի հետ ինձ ոչ մի նյութական բան չի կապում, ու չի կապել: Ամենաթանկ իրը, որ ինձ թույլ եմ տվել ունենալ հայրենիքում, եղել է կիթառս, որը էլի ԱՄՆ առաջին հյուրախաղից հետո էի գնել՝ ստացածս ողջ հոնարարով: Հայրենիքը, դա… Չգիտեմ էլ ինչպես նկարագրեմ, կամ զգում ես քեզ նրա մասնիկ, կամ՝ ոչ: Ես զգում եմ…
-Այդտե՞ղ ինչպիսին են Արմեն Մովսիսյան արվեստագետի համար ստեղծված պայմանները: Որպես արվեստագետ՝ Ձեզ բավարարված զգո՞ւմ եք:
- Հրաշքներ չեն լինում: Ապրում եմ, գրում, երեխաներին կիթառ նվագել ու երգել եմ սովորեցնում: Ոչ մեկին դիմում-խնդրանք չեմ գրում… Մի խոսքով՝ սովորական կյանք:
-Նախորդ տարի Հայաստան եկաք: Շա՞տ բան էր փոխվել Հայաստանում այդ 8 տարիների ընթացքում:
-Նայած ում աչքերով ենք նայում. «Արի տուն» ծրագրով Հայաստան եկած սփյուռքահայի՞, թե՞ տանը կարոտած տեղացու… Երևանի կենտրոնը վատ չէ՝ չհաշված անճաշակ ու միմյանց վրա աճած, անհասկանալի բարձրահարկերը: Հյուսիսային պողոտան այդպես էլ անհասկանալի երևույթ մնաց ինձ համար… Բայց հենց դուրս ես գալիս Երևանից, հասկանում ես, որ երկրի վիճակը լավ չի: Ծննդավայրս՝ Կումայրին, 2/3-ով դատարկված է: Ու խոսքը Հայաստանի երկրորդ քաղաքի մասին է… Ունենալ խոշոր մայրաքաղաք ու կիսադատարկ, թույլ երկիր՝ ես կասեի՝ կարճատես ու հանցագործ քաղակականություն է: Իսկ տեսնել այս ափից Արարատը, վայելել երևանյան սրճարանները, խոստովանել Հայրենիքի նկատմամբ սերը՝ բանաստեղծական զեղումներ են:
-Ներսում ապրող մեր մտավորականներն էլ հաճախ բողոքում են, բայց ոչինչ չեն անում երկրի՝ թեկուզ մշակութային կյանքը վերապրեցնելու, ավելորդություններից մաքրելու համար:
-Ախր ձեր ասած մտավորականը ի՞նչ անի, երբ նրանից ուզում են սարքել միայն հլու ստրուկ: Այլ կարգավիճակ այսօր օրակարգում չկա: Ուսիդ թփթփացնելով՝ կնվաստացնեն: Կամ ընդունում ես դա, կամ՝ ոչ…Ով ընդունում է, դառնում է կոշտ «ռ»-ով մտավո-ական՝ ուրեմն կերակրվում է, ով էլ ոչ `իր բարդություններն են: Հա, մոռացա, երրորդ տեսակն էլ կա, որը երազում է թփթփացնեն ուսին… Բայց դա ուրիշ տխուր պատմություն է… Ինչ որ է, այս վիճակում, երբ հոգևոր մարդակերությամբ ենք զբաղված՝ ի՞նչ արժեք ի՞նչ քարոզ: Նամանավանդ, երբ մարդը բառիս բուն իմաստով կիսասոված երեխա է մեծացնում՝ կողքից տեսնելով ուրիշի անսահման ցոփությունը: Գիտեք, պատերազմների ժամանակ մարդը նույնիսկ վշտին համակերպվում է, երբ զգում է, որ մենակ չէ իր վշտի, դժվարության մեջ: Բայց մեզ մոտ հիմա «Քաջ Նազարների» դրաշրջան է, որտեղ ժողովուրդը, հոգնած իշխանավորների ոչ աշխատանքային եկամուտներով դիզած ցուցադրական հարստություենից, հիասթափվել է, ձեռք քաշել: Մտավորականի գործ չէ սա, նախ հոգու ու գլխի, նաև ստամոքսի բժիշկներ են պետք… Չգիտեմ, մեր իշխանավորների նկատմամբ ես զգում եմ դասակարգային հակակրանք:
-Ինչպես հասկացա՝ դրսից հետևում եք հայաստանյան անցուդարձին: Ինչպե՞ս եք գնահատում ընդհանուր իրավիճակը մեր երկրում…
- Գաղջ մթնոլորտ, քաղաքական բոլոր դեմքերը արդեն հարյուր անգամ հայտնված ու վարկաբեկված են, ժողովուրդը՝ մոլորված, միջին խավը, կրկնում եմ, վերացված է մտածված կամ անգիտակից կերպով, մտավորակաները՝ «ռ»-ով գրվելիք, արվեստագետը՝ հիասթափված կամ համակերպված… Կարծես Խորենացու միտքը ստացվեց… Ցավոտ է այս ամենը:
-Վերջերս վերադարձրեցիք Հայոց բանակի 24-ամյակի համերգի առիթով ստացած մեդալը: Դա ակնա՞րկ էր՝ ուղղված ինչ-որ մարդկանց, թե՞…
- Տեսեք, Հայկական բանակը երևի այն եզակի ձեռքբերումներից է, որ ունեցել ենք անկախությունից հետո, և բանակի հարցում ցանկացած քննադատություն ինձ համար ընդունելի չէ: Համարեք սա իմ համոզմունքն է: Երբ բանակի օրվան նվիրված համերգից, որի մասնակից էի նաև ես, չստացվեց հասույթ, որը նախատեսված էր ուղղել բանակի համար, ու Հայաստանից էլ բոլոր այդ օրվա մեդալակիրների հասցեին կարծիք հայտնվեց, որ «մեդալը չամիչ չի», ես որոշեցի, որ ավելի բարոյական է հարաժարվել այդ պարգևից…
-Պարոն Մովսիսյան, վերջին տարիներին մեր երիտասարդներն ավելի շատ երաժշտական թեթև ժանրի սիրահարներ են դարձել, առավել հետևում են փոփ և ռաբիս կատարողներին: Հեղինակային երգեր կատարողների, երգերի պակա՞ս ունենք, թե ճաշակի անկում…
-Ես չէի ասի՝ սա վերջին տարիների երևույթ է: Հաճախ եմ օրինակ բերել իմ սերնդին. «Հրազդան» ստադիոնում ասեղ գցելու տեղ չէր լինում, երբ Զեյնաբ Խանլարովան գալիս էր թուրքերեն երգելու: Ինչ ցանել ենք, այն էլ հնձում ենք: Ուղղակի այս սերունդը մեծացել է անկախ Հայաստանի, ավելի ազատ ժամանակներում: Ինքն էլ կգտնի իր հենման կետը, միայն թե օգնենք ու նեցուկ լինենք նոր սերնդին ու մեր ապաշնորհությամբ, ստրկամտությամբ, հարմարվողականությամբ չվարակենք նրան:
-Շնորհակալ եմ հետաքրքիր ու բովանդակալից զրույցի համար:
-Ես ևս շնորհակալ եմ… Բայց դե հազար անգամ նույնը ասում ենք, միևնույն է՝ սրանց ականջին կամ չի հասնում, կամ իրենց էշի տեղ են դրել…
