17/05/2016 19:49
Ատելությունն ու խաղաղությունը մեկտեղ լինել չեն կարող. Ռուբեն Բաբայանը ԼՂՀ-ի հարցի մասին
Ապրիլի սկզբին Ադրբեջանի կողմից սանձազերծված պատերազմը թեև քառօրյա է որակվում, սակայն գրեթե երկու ամիս է՝ շարունակում է մարդկային կյանքեր խլել եթե ոչ ամեն օր, ապա երկու օրը մեկ՝ հաստատ: Վերջապես երեկ երեկոյան Վիեննայում կայացավ ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանի և Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի հանդիպումը: Aysor.am-ը ռեժիսոր, ՀՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ Ռուբեն Բաբայանից հետաքրքրվեց, թե որքանով է ծանոթ նախագահների կողմից ձեռք բերված փոխհամաձայնությանը ու ինչ կարծիքի է դրա մասին:
«Ճիշտն ասած՝ զբաղվածությանս պատճառով դեռևս չեմ հասցրել լիովին տիրապետել ինֆորմացիային: Եթե չեմ սխալվում, խաղաղության ամրապնդման, սահմաններում՝ վերահսկողության, հատուկ ներկայացուցչի ֆունկցիաներն ավելացնելու պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել… Եթե իմ ունեցած այս տեղեկատվությունը ճիշտ է, ապա այդ երկխոսությունը դրական եմ համարում: Խոսակցությունը կարելի է վարել միմիայն խաղաղ պայմաններում, քանի որ ցանկացած բանակցություն հնարավոր է հաստատել միայն վստահության մթնոլորտում, կամ պատերազմական, եթե կա հստակ պարտված և հաղթող կողմ, որը, կարծում եմ, մեր իրավիճակում երբևիցե չի լինելու. ո՛չ նրանք են մտնելու Երևան, ո՛չ էլ մենք՝ Բաքու», - մեզ հետ զրույցում նշեց Ռ. Բաբայանը:
Դիտարկմանը, թե արդյոք մենք հաղթող կողմ չենք հանդիսանում, վաստակավոր գործիչը պատասխանեց. «Հաղթող է այն պետությունը, որը մտնում է հակառակորդի մայրաքաղաք ու ստիպում կապիտուլացիայի ակտ ստորագրել, ինչը գոյություն չունի ո՛չ մեր, ո՛չ էլ Ադրբեջանի պարագայում: Իսկ եթե չկա, նշանակում է՝ զինադադար է: Այդ ընթացքում կարող են որոշակի տարածքներ ձեռք բերվել, բայց խոսել վերջնական հաղթանակի մասին, կարծում եմ, մի քիչ ռոմանտիկայի ժանրից է, իրականությանը չի համապատասխանում: Եթե չեմ սխալվում, ապրիլի սկզբին ադրբեջանցիները մի քանի տասնյակ մետր գրավեցին ու հիմա իրենց մասին խոսում են որպես հաղթող կողմ: Բայց կրկնում եմ, հաղթած կամ պարտված հասկացողությունը շատ պայմանական է»:
Ի դեպ, հակամարտող երկրների նախագահների՝ երեկ տեղի ունեցած հանդիպման ընթացքում Ադրբեջանի նախագահը հայտարարեց, որ իր երկիրն ու ինքն անձամբ նպատակ չունի պատերազմական գործողություններով հասնել ինչ-որ մի խնդրի լուծմանը: ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանն էլ արձագանքեց՝ դա լավ է, բայց քիչ հավատ է ներշնչում:
«Կոնկրետ այս պարագայում ես Հայաստանի նախագահին ավելի շատ եմ վստահում, քան՝ Ադրբեջանի: Ադրբեջանի նախագահը միջազգային կառույցներում մշտապես հայտարարել է, թե իրենք խաղաղության կողմնակից են, բայց ներքին սպառման համար արված հայտարարություններում միշտ պատերազմի կոչեր է հնչեցրել: Բայց չեմ կարծում, թե այդ կոչերն են ամենակարևորը, այլ այն անհանդուրժողականության և ատելության մթնոլորտը, որը տիրում է Ադրբեջանում հայության հանդեպ: Դա ամենամեծ խոչընդոտն է հենց իրենց համար՝ հարցը խաղաղ ձևով լուծելու: Չի՛ կարելի ատելություն սերմանել հարևան ժողովրդի հանդեպ ու մեկտեղ հայտարարել, թե դու խաղաղության կողմնակից ես: Նման բան չի լինում, ատելությունն ինքնին պատերազմ է, բարեկամությունը՝ խաղաղություն: Այդ երկուսը՝ ատելությունն ու խաղաղությունը, մեկտեղ լինել չեն կարող», - ընդգծեց նա:
Իսկապես, խոստումները միայն միջազգային հանրության համար են: Նույնիսկ երեկ տեղի ունեցած նախագահների հանդիպման ֆոնին մենք հերթական զոհն ունեցանք սահմանում: Իսկ դա արդեն դեռևս չկնքված խոստման խախտում է:
«Որքան էլ մեզ կերակրեն խոստումներով, թե ամեն ինչ լուծվելու է խաղաղ ճանապարհով, միևնույն է, մենք ամեն քայլափոխի պետք է պատրաստ լինենք: Վերցնենք այսպիսի անհավանական մի հանգամանք. եթե նույնիսկ Ադրբեջանի ներկայիս նախագահը դառնա խաղաղության աղավնի, ու ոչ մի հարձակում չլինի ԼՂՀ-ի վրա, վստահությունը, թե հաջորդ նախագահն էլ է այդպես վարվելու, չի կարող լինել: Մենք պետք է միշտ պատրաստ լինենք պաշտպանվածության, սա առաջնային խնդիրն է, որը չի լուծվում միայն զենքով: Այս խնդիրը լուծվում է՝ ներքին կյանքի կազմակերպչական ձևերն ամբողջովին փոխելով, մի բռունցք դառնալով», - վստահեցրեց մեր զրուցակիցը:
Նկատառմանը, որ հայ ժողովրդի բռունցք դառնալն արդեն իսկ ապացուցված է, մնում է, որ այդ բռունցքը համալրի վերնախավը, մտավորականը պատասխանեց. «Երբ իշխանությունը հասկանում է, որ ինքը մեր ժողովրդի միջից է, իրեն չի տարանջատում ժողովրդից, գիտակցում է, որ նույն խնդիրներն է լուծում, նույն երազանքներն ունի, նույն կանոններով է շարժվում ու նույն իրավական դաշտում է գտնվում, ապա քարոզչության անհրաժեշտություն չկա: Ի վերջո, իշխանություն-ժողովուրդ բաժանումը գալիս է քիչ թե շատ ստրկատիրական համակարգից, երբ թվում է, թե իշխանությունն ի վերուստ տրված մի բան է, ու ժողովրդի վիճակը մշտապես իշխանության կողմից հալածված լինելն է: Քաղաքակիրթ երկրներում այդպես չի, նման բան չկա, այնտեղ իշխանությունն արագ փոփոխվող է, ժողովրդի մի մասն է և պարտավոր է լուծել այն խնդիրները, որոնք իր առջև դնում է ժողովուրդի ամենագիտակից մասը»:
Ի վերջո, որքա՞ն կարող է ձգձգվել զինադադարի պայմանագիրը, Ռ. Բաբայանը պատասխանեց. «Կարծում եմ՝ այս ամենը շատ երկար կարող է ձգձգվել: Բայց մենք պետք է միշտ պատրաստ լինենք, քանի որ այն կարող է ցանկացած պահի խախտվել: Սա արդեն մեր ներքին կազմակերպվածության հարցն է, չէ՞ որ բոլոր դեպքերում ռազմական և՛ հաջողությունները, և՛ անհաջողությունները առաջին հերթին պայմանավորված են երկրի ներքին կազմակերպված կյանքով: Պարզապես, ռազմաճակատում այդ ամենը բացահայտ դրսևորվում, երևում է: Ամեն դեպքում, մեր հիմնական խնդիրը դրա մեջ է»:
Ապրիլյան դեպքերն ապացուցեցին, որ առաջնագծում գտնվող հայ երիտասարդը անկոտրում է, անձնազոհ ու սրտացավ յուրաքանչյուր ք/մ համար: Նույնն ակնկալվում է նաև թիկունքում:
«Իրական պաշտպանվածությունը չի կարող կառուցվել միմիայն հայրենասիրության վրա: Շատ կարևոր է, թե ինչպես է կազմակերպվում թիկունքը: Մենք անընդհատ խոսում ենք միայն մեկ կայացած կառույցի մասին, որը կոչվում է Հայոց բանակ: Դա ևս ռոմանտիկայի դաշտից է, բայց ոչ նրա համար, որ չի համապատասխանում իրականությանը, այլ պարզապես չի լինում ուժեղ բանակ՝ առանց ուժեղ թիկունքի: Ըստ իս, այստեղ հոգեբանության հարց կա, որը ժամանակն է փոխել: Այդ հոգեբանությունը, թե մեր երկիրը կարող է պաշտպանել երրորդ կողմը, գալիս է շատ հին ժամանակներից: Երևի թե հիմա բոլորս համոզվեցինք, որ մեր երկիրը կարող ենք պաշտպանել միայն մենք: Ելնելով դրանից՝ պետք է սկսենք կազմակերպել մեր երկրի ներքին կյանքը», - Aysor.am-ի հետ զրույցը եզրափակեց ՀՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ Ռուբեն Բաբայանը: