13/07/2016 20:00
Պրոպագանդայի արդյունքում չի, որ հույն, լիտվացի և պարսիկ դերասանները համաձայնել են խաղալ այս ֆիլմում. Ջիվան Ավետիսյանի «Վերջին բնակիչը»՝ «Ոսկե ծիրան»-ի մասնակից
«Ոսկե ծիրան» Երևանի 13-րդ միջազգային կինոփառատոնի շրջանակներում հուլիսի 12-ին տեղի ունեցավ ռեժիսոր Ջիվան Ավետիսյանի «Վերջին բնակիչը» ֆիլմի պրեմիերան, որն ընդգրկված է մրցութային «Ազգային անվանակարգում: Այսօր էլ ֆիլմի ռեժիսոր Ջիվան Ավետիսյանը, սցենարի համահեղինակ Ծովինար Խաչատրյանը, համապրոդյուսեր Կեստուտիս Դրազդաուսկասը հանդիպեցին լրագրողների հետ: Նշենք, որ փառատոնի ընթացքում ստեղծագործական գրեթե ողջ կազմը Հայաստանում է գտնվում:
«Վերջին բնակիչը» նկարահանվել է ծնունդով արցախցի Ծովինար Խաչատրյանի «Գյուրջևանի վերջին բնակիչը» պատմվածքի հիման վրա, որի հիմքում իրական դեպքեր են: 5 երկրների (Հայաստան, Լիտվա, Լիբանան, Շվեդիա, ԱՄՆ) համատեղ արտադրությամբ ֆիլմում խաղում են դերասաններ ոչ միայն Հայաստանից, այլև Իրանից, Հունաստանից ու Լիտվայից: Գլխավոր հերոսին մարմնավորում է դերասան Ալեքսանդր Խաչատրյանը: Նկարահանվել են նաև Հոմայուն Էրշադին և Սանդրա Դաուկշայտեն: Սաունդթրեյքի հեղինակն է Սերժ Թանկյանը:
Ռեժիսորը վստահորեն ընդգծեց՝ ֆիլմն Արցախի մասին է: «Ընտրել եմ ճանապարհ՝ պատմել մարդու մասին՝ անկախ տարիքից, սեռից, կրոնական պատկանելությունից: Շատ կարևոր է աշխարհին մատուցել նման ենթատեքստով ֆիլմ, այս անվամբ: Ինքս իմ ողջ մանկությունը նկուղում եմ անցկացրել, կան ձմեռներ, որ ոչ թե ձմռան, այլ նկուղի տեսքով եմ հիշում: Հենց սա է ինձ ուժ տալիս»:
Սցենարի համահեղինակ Ծ. Խաչատրյանը խոստովանեց. իր պատմվածքի հիմքում իրական պատմություն է. «Ամուսնուս ծննդավայրը բռնագաղթվել էր, և գյուղում մնացել էր միայն մեկ մարդ՝ իր հոգեկան հիվանդ աղջկա հետ: Այդ դեպքն ամբողջովին ցնցել էր ինձ, ու ծնվեց «Գյուրջևանի վերջին բնակիչը» գիրքը: Երբ Ջիվանին ներկայացրեցի այս պատմությունը, ասաց, որ կարելի է դրանից լավ ֆիլմ պատրաստել: Բայց պետք էր ներկայացնել, որ ծննդավայր կորցնելը ոչ միայն հայի, այլ՝ համամարդկային ցավ է: Ազգային խնդրից բարձրացանք համամարդկային մակարդակի: Ռեժիսորը որոշեց՝ խոսքը քիչ կլինի, բայց այդ լռությունը կլցվի դերասանների դիմախաղով: Ինձ թվում է՝ դա իր մոտ ստացվել է»:
Կեստուտիս Դրազդաուսկասը ռեժիսորի հետ հանդիպել է նախորդ՝ «Թևանիկ» ֆիլմի նկարահանումների ընթացքում և ուրախ է կրկին համագործակցելու համար: «Ի սկզբանե տպավորված էի այս պատմությամբ: Կարևորը՝ ոչ թե մտացածին պատմություն է, այլ մի բան, ինչի միջով Ջիվանն անցել է: Չենք կարող ասել, թե այս ֆիլմը նախատեսված է լայն հանդիսատեսի համար, այս տեսակի ֆիլմերը կյանքի այլ ուղի ունեն: Հուսով եմ, ֆիլմն իր տեղը կգտնի, աշխարհում կինոթատրոնների կազմակերպիչները կտեսնեն այն և դրա քաշը: Մեր նպատակն է, որ հնարավորինս շատ փառատոնների մասնակցի: Ես հայ չեմ, բայց այս պատմությունն ինձ խորապես հուզեց ու շատերին կհուզի, վստահ եմ», - նշեց պրոդյուսերը:
Լրատվամիջոցներից մեկի ներկայացուցիչը ֆիլմը դիտելուց հետո վրդովված էր. ֆիլմի մի մասը ադրբեջաներեն էր, մյուս մասը՝ արցախի բարբառով: Հարցին, թե ինչո՞ւ էր այդքան շատ ադրբեջաներեն հնչում, տպավորություն էր, թե ադրբեջանական փառատոնի է մասնակցելու, տիտրերն էլ շատ արագ էին անցնում՝ հնարավորություն չտալով կարդալ՝ ռեժիսորը պատասխանեց. «Եթե չեք հասցրել կարդալ՝ ապա ցավում եմ տեխնիկական խնդրի համար, բայց այդ խնդիրները չկապենք բովանդակության հետ: Իսկ ձեր նշած Բաքվի փառատոնի պահը շատ տարօրինակ է ինձ համար: Եթե ֆիլմն այդ ժամանակաշրջանի մասին է, ապա անսպասելի չէ, որ կարող է 50 տոկոսն ադրբեջաներեն լինել: Եթե վաղը ֆիլմ նկարահանվի հայ գերու մասին և ֆիլմի 90 տոկոսն ադրբեջաներեն հնչի՝ ի՞նչ կասեք: Ի վերջո, դա հայ գերու մասին է… Ուշադրություն դարձրեք, ֆիլմում ադրբեջանցիներն են միմյանց հետ շփվում, չեն կարող ռուսերեն կամ անգլերեն լեզվով շփվել: Ես սիրում եմ, երբ ամեն ինչ իրական է լինում, ֆիլմում հնչում է բնօրինակ լեզուն, ու չեմ կիսում այս հարցի շուրջ ձեր մտահոգությունը»:
Իսկապես, արցախյան բարբառով «Թևանիկի» «լեզուն» էլ շատերի համար անհասկանալի էր, բայց ֆիլմը լիովին ընկալվեց՝ արժանանալով ոչ միայն հայ հանդիսատեսի գնահատականին, այլև միջազգային բազում մրցանակների: Ադրբեջանական մամուլն էլ մինչ այսօր վրդովված է՝ նշելով, որ պարտվել են հայերին նույնիսկ կինեմատոգրաֆիայի ասպարեզում:
Ինչքանո՞վ էր այլազգի դերասաններին հասու ֆիլմում տիրող հոգեվիճակը, որքանո՞վ էին նրանք ծանոթ իրական դեպքերին: «Մենք երկար ենք աշխատել այդ ուղղությամբ: Օրինակ, հերոսուհին՝ Սանդրան, մինչ նկարահանումները երեք անգամ Արցախում է եղել, շփվել մարդկանց հետ, լսել պատմություններ: Պրոպագանդայի արդյունքում չի, որ հույն, լիտվացի և պարսիկ դերասանները համաձայնել են խաղալ այս ֆիլմում», - վստահեցրեց ռեժիսորը:
Ջիվան Ավետիսյանի ֆիլմերն աչքի են ընկնում խորհրդավոր վերջաբանով: Կարծես, թե ամեն ինչ թողնված է հանդիսատեսի երևակայության վրա: Նկատառմանը, թե հնարավո՞ր է հաջորդ ֆիլմը ապրիլյան պատերազմի մասին լինի՝ ռեժիսորը պատասխանեց. «Անկեղծ ասած՝ աշխարհում, առավել ևս Հայաստանում՝ շատ բարդ է ֆիլմ նկարահանելը: Ինչ խոսք, կցանկանայի ապրիլյան դեպքերի մասին ֆիլմ նկարել, բայց նույնիսկ, եթե հիմա սկսեմ, առնվազն 2 տարի անց կավարտեմ: Իմ ամեն մի նոր ֆիլմի ավարտին Արցախում նոր զարգացումներ են լինում, այդ պատճառով էլ ֆիլմի ավարտները «բաց» եմ թողնում»:
Ռեժիսորը խոստովանեց՝ եթե գեթ մեկ հոգի այս ֆիլմերի օգնությամբ աշխարհում կարողանա փոխվել ու սաֆարովյան ձեռագրից ազատվել՝ ապա դա հաղթանակ է հենց իր համար: «Ես քայլում եմ ամենահպարտ մարդու կեցվածքով, քանի որ իմ մեջքի ետևում կրում եմ 13 հազար ք/կմ տարածքով Արցախի Հանրապետությունը: Դա է ինձ ուժ տալիս, որ կարողանամ աշխարհին քարոզեմ սեր և հանդուրժողականություն», - լրագրողների հետ հանդիպմանը հավատացրեց Ջ. Ավետիսյանը:
Ջիվան Ավետիսյանն այժմ աշխատում է նոր ֆիլմի վրա, սակայն փակագծերը բացել դեռևս չցանկացավ:
