Հայրս աստվածապաշտ մարդ էր, ու այդ հավատքը փոխանցվել է ինձ ու եղբորս. Մանան Գարուկյան (նկարներ)

Գեներն ամենալավ ուսուցիչն են, ու երբ էլ լինի, անպայման գլուխ են բարձրացնում: Ասվածի վառ օրինակը ջութակահարուհի Մանան Գարուկյանն է՝ գեղանկարիչ Հենրի Գարուկյանի դուստրը, «Նոր կվինտետ» և «Օրանժ» բենդերի հիմնադիրը, ով ընդամենը ամիսներ առաջ որոշեց ուժերը փորձել նաև նկարչության ասպարեզում: Առաջին փորձերն անմիջապես հավանության արժանացան ու կարճ ժամանակ անց ջութակահարուհի-նկարչուհին բազում պատվերներ ստացավ:

Aysor.am-ը Մանան Գարուկյանի հետ զրուցել է ոչ միայն գործնական զբաղվածության, այլև՝ հայր ու դուստր հարաբերությունների մասին:

-Մանան, գեղանկարչի ընտանիքում եք մեծացել, սակայն նկատեցի՝ ինքներդ բոլորովին վերջերս եք սկսել զբաղվել նկարչությամբ: Ինչը՞ նման որոշման պատճառ դարձավ:

-Իսկապես, այնպես ստացվեց, որ ես իմ ողջ գիտակցական կյանքի ընթացքում բնակվելով Հենրի Գարուկյանի տուն-արվեստանոցում՝ չեմ փորձել նկարել: Բայց ականատես լինելով այդ ամենին, իրազեկվում ես, թե ինչպես են ստեղծվում փոքր գործերից մինչև մեծ կտավները: Նկարել սովորել եմ նրա ձեռքին նայելով՝ աչքս հագեցնելով:

-Հաճա՞խ եք հայրիկի աշխատանքային պրոցեսին ներկա գտնվել:

-Անկեղծ ասած, նա չէր սիրում, որ որևէ մեկը ներկա լինի: Միակ բացառությունը մայրս էր, ով լռակյաց էր ու մշտապես տեղին խոսող: Հայրս սիրում էր որոշակի աշխատանք կատարել կտավի վրա, այնուհետև ինձ կանչել ու հարցնել՝ Մանան ջան, ո՞նց է ստացվում: Կարելի է ասել՝ 3 խորհրդական ուներ՝ մայրս, եղբայրս, ես: Մեր կարծիքի հետ միշտ հաշվի էր նստում:

-Արդեն 6 ամիս է՝ Հենրի Գարուկյանը մեզ հետ չէ: Հետաքրքիր է, կյանքի վերջին օրերին նկարո՞ւմ էր:

-Այդ ընթացքում ես իրեն հաճախ էի խնդրում նկարել: Վերջին օրերին, երբ չէր կարողանում երկար ժամանակ ոտքի վրա մնալ, նստած էր նկարում՝ ափսեների վրա: Մայրս իր համար կերամիկական ներկեր էր գնում, ափսեներ: Քանի որ սենյակում նստած էր նկարում, սենյակից չէր հանում մեզ, ու ես աննկատ հետևում էի իր աշխատանքին՝ ձևացնելով, թե հեռուստացույց եմ նայում: Այժմ, երբ վերլուծում եմ, հասկանում եմ, որ նկարչության ասպարեզում տարիների փորձ ունեմ, չէ՞ որ ամեն մի շտրիխը, գույնն ու ձևը  յուրացրել եմ: Ի դեպ, մահից մեկ-երկու շաբաթ առաջ ես նրան խնդրեցի սովորեցնել ինձ դիմանկար անել: Շատերն ինձ ասում են՝ պետք չէ սովորել, դու այդ ամենը սովորել ես վաղուց, ուղղակի պետք է բացվել: Ու ես զգում եմ՝ օր-օրի նոր բաներ են բացվում ինձ մոտ: Իմ ուսուցիչը մեր տանն է եղել, բայց ես հետագայում եմ գիտակցել: Հայրս ինձ անընդհատ ասում էր՝ Մանան, ոչինչ, որ ջութակահար ես, միևնույն է՝ նկարիր: Դա ասվում էր իմ հոգու հանգստության և ինքնաարտահայտման համար: Իր խորհուրդն էր՝ լավ ջութակահար լինեմ, բայց երբեք հասածով, ձեռք բերածով չբավարարվեմ:

-Կարելի՞ է ասել, որ դուք այժմ լիարժեք տրվել եք նկարչությանը:

-Գիտեք, հայրիկից հետո շատ ափսեներ ու ներկեր մնացին: Մայրս որոշեց այդ բոլորը հորեղբորս՝ գեղանկարիչ Սարգիս Գարուկյանին փոխանցել: Մտածում էինք՝ ո՞վ պետք է նկարի: Բայց  մի քանի օր անց ինքս մայրիկիս խնդրեցի, որ կերամիկական ներկերը մնան ինձ: Ու սկսեցի նկարել… Արձագանքներն ինձ ապշեցրեցին. բոլորը սկսեցին պահանջել, որ նկարեմ: Հուլիսի կեսերից արթնացրի իմ ներսի նկարչին, և այդպես՝ մինչ օրս: Նույնիսկ փոքրիկ ցուցահանդես ունեցա:

-Մանկության տարիներին երբևէ մատիտ վերցրե՞լ եք Ձեր ձեռքը:

-Այո, փոքր ժամանակ Հենրիկ Իգիթյանի հանրապետական ցուցահանդեսների ժամանակ գրավում էի առաջին տեղը: Հիշում եմ իմ՝ ջրաներկերով նկարած «Կրկեսի արենան». 3 անգամ առաջին մրցանակի արժանացավ:

-Գեղանկարչական ափսեները բավական լայն տարածում ու պահանջարկ ունեն: Չե՞ք մտածում վաճառքի մասին: Ի դեպ, ներկա պահին քանի՞ աշխատանք ունեք:

-Մոտ 70 աշխատանք, որոնցից երևի 20-ը նվիրել եմ: Իհարկե, արվեստն՝ արվեստ, բայց դա էլ իր կոմերցիոն կողմն ունի: Ներկա պահին մեծ հետաքրքրություն կա իմ աշխատանքների նկատմամբ, տարբեր երկրներից ցանկանում են գնել իմ ափսեները: Արտ-բիզնեսի ներկայացուցիչների հետ եմ համագործակցելու, հավանաբար, շուտով, պայմանագիր կկնքենք:

-Նշեցիք, որ Ձեր նկարների մի մասը նվիրել եք: Գիտեմ, որ բավական թանկարժեք աշխատանքներ են: Դժվար չէ՞ նման նվերներ անելը:

-Առաջին աշխատանքս նվիրել եմ աշխարհում ինձ համար ամենաթանկ մարդուն՝ մայրիկիս: Վերջերս ծնողներիս էլ եմ նկարել, որը կոչվում է «Արևոտ անձրև»՝ ըստ Ռոբերտ Ամիրխանյանի համանուն երգի: Չեք պատկերացնի՝ ինչպես էին նրանք միմյանց սիրում, դա անբացատրելի սեր էր: Կարող էին այս տարիքում 18 տարեկանի պես ժամադրվել, սրճարան ու ռեստորան գնալ, օրը վայելել ու վերադառնալ: Հորս հիվանդ ժամանակ էլ էր այդպես. մի անգամ գնացել էին սրճարան, ուրախ-զվարթ վերադարձան, քանի որ բժիշկները հույս էին տվել, ասել՝ լավ է: Բայց ասում են չէ՞՝ ամեն ինչ Աստծո ձեռքերում է: Հայրս աստվածապաշտ մարդ էր, ու այդ հավատքը փոխանցվել է ինձ ու եղբորս:

-Հենրի Գարուկյանը Աստվածավախ էր, ու դա նկատելի է նաև նրա կտավներում: Արդյոք հիվանդությունը նրա մոտ առ Աստված բողոք չառաջացրեց:

-Ո՛չ, երբե՛ք: Միայն ասում էր՝ կցանկանամ առողջությունս վերադառնա ու ես աշխատեմ. միակ ուզածն այդ էր: Չէր սիրում խնջույքների, հավաքույթների գնալ, արդեն ապրել էր այդ էտապները: Այ շատ էր սիրում, երբ իր թոռնիկներն էին գալիս մեր տուն: Նրանց հետ մոռանում էր հիվանդության կամ, առհասարակ, որևէ վատ իրողության մասին: Իսկական ընտանիքի մարդ, ով մեզ վրա լույս էր սփռում: Իր խոսքն էր՝ ինչ էլ լինի՝ Աստված պահեք ձեր սրտում: 

-Որքան էլ արվեստը հոգու թելադրանք է, ամեն դեպքում, ֆինանսական տեսանկյունից արդարացվա՞ծ է:

-Այս պահին՝ ոչ: Բայց, ինչպես հայրս էր ասում, եթե մտածեմ, որ նկարում եմ վաճառքի համար՝ չի ստացվի, ավելին՝ շատ վատ կնկարեմ: Բայց երբ նկարում ես հաճույքիդ համար, հրաշալի է լինում: Թևերդ ու միտքդ Աստված է շարժում: Ե՛վ նվագելը, և՛ նկարելը սթրեսից ձերբազատվելու ամենաիրական միջոցներն են, ամենաազդեցիկ դեղերը:

-Երաժիշտն ու նկարչուհին միմյանց չե՞ն խանգարում:

-Ընդհակառակը՝ լրացնում են: Արթնանում եմ նկարչությամբ, կեսօրից հետո օրս անցկացնում ջութակիս հետ, այնուհետև՝ նորից վերադառնում ափսեներիս: Ավելի մեծ հաճույք չկա, քան այն, որ դու քո արվեստի ու Աստծո հետ ես:

Ի դեպ, իմ երկու երաժշտական խմբերի հետ նոր ծրագրեր եմ պատրաստում, շուտով համերգի տեսքով կներկայանամ հանդիսատեսին:

-Մանան, Հենրի Գարուկյանի աշխատանքների մեջ կա՞ մեկը, որն առավել եք հավանում:

-Թեև բոլոր գործերն էլ շատ եմ հավանում, բայց կա մեկը, որն անհատապես ինձ է նվիրել ու այն միշտ ինձ հետ է. «Ծաղիկով աղջիկն» է: Ճիշտ է, աչքերս մի քիչ այլ են պատկերված, մի քիչ սև են, բայց դա ես եմ, գիտեմ: Երևի իմ կյանքի անցած դժվար ճանապարհն է. ես շատ եմ ունեցել վայրիվերումներ: Միշտ ասում եմ՝ աշխարհի որ ծայր էլ գնամ, այս գործն ինձ հետ տանելու եմ: Մեկ տարի առաջ, երբ արդեն հիվանդ էր, իրեն Մոսկվայից զանգահարեցին և խնդրեցին նկարել Մարիամ Աստվածածնին՝ Քրիստոսի հետ: Կտավը պետք է տեղադրվեր Գեղարդի վանքում: Այդ ծանր վիճակում սկսեց աշխատել, նկարել: Երեք էսքիզներ են, որոնցից մեկը նվիրեց ինձ, երկրորը՝ եղբորս, մյուսը, որն արդեն կոնկրետ մեծ կտավ է՝ մորս… Իմ հավանած գործերից է նաև մի ափսե, որն իր կյանքի օրոք պատահաբար ջարդեցի: Երկու կես էր եղել: Շատ նյարդայնացավ, ասաց, որ գցեմ: Հուզվեցի, գնացի սոսինձ բերեցի, որ կպցնեմ՝ չթողեց: Իր ամենալավ գործն եմ կիսել… Պահեցի, ու բոլորովին վերջերս սոսնձեցի ու մեր պատին կախեցի:

-Ձեր եղբայրն ինչո՞վ է զբաղվում, նա է՞լ հայրիկի ճանապարհն է ընտրել:

-Եղբայրս՝ Մուշո Գարուկյանն, ավարտել է Թատերական ինստիտուտի Գեղարվեստի բաժինը: Նա հրաշալի էր զգում գույները, ուներ սուր աչք: Նախընտրեց համակարգիչն ու իր ողջ տաղանդն ու զգացողությունները սկսեց արտահայտել համակարգչային դիզայնի միջոցով: Այժմ նա հայաստանյան լավագույն դիզայներից է իր «MUSHROOM» գովազդային գործակալությամբ:

-Մանան, կրկին վերադառնալով Ձեր 6-ամսյա գործունեությանը, հետաքրքիր է՝ այս ընթացքում քննադատությունների բախվե՞լ եք:

-Ես առողջ քննադատություններին դեմ չեմ, բայց վերջերս ինչ-որ մեկն, ում անունը նախընտրում եմ չասել, ինձ գրել էր, թե չեմ ընդունում, երբ աշխարհը պատկերվում է ափսեի տեսքով: Եվ դա ասում էր մարդ, ով արվեստի իբր գիտակ է: Մարդ, ով ժամանակին գալիս էր մեր տուն ու հորս գործերը ֆոտոնկարում էր, ինչպես նաև գնորդ էր… Ես նրան հակառակվեցի՝ ասելով, որ ափսեն այն հարթակն ու մոլորակն է, որի մեջ ներկայացնում ես քո ուզած աշխարհը:

-Հարցազրույցի ընթացքում բավական շատ խոսեցինք հայր և դուստր Գարուկյանների հարաբերությունների մասին: Ասացիք՝ շատ խորհուրդներ է Ձեզ տվել: Ո՞րն է այն խորհուրդը, որը Ձեր կյանքում առավել կիրառելի եղավ:

-Շա՜տ խորհուրդներ է տվել, բայց առավել կարևորել եմ նրա տված՝ կյանքի այս խորհուրդները. առաջին այն էր, որ ազնիվ լինեմ, ինչն այսօր շատ է պակասում մարդկանց մեջ: Իր կարգախոսն էր՝ լինել բարի, ներող ու նվիրված: Աստվածաշնչյան պատվիրանները ամենակարևորն ու ամենակիրառելին էին նրա համար…