Ձևավորվել է ինչ-որ հակամշակութային դաշտ, որտեղ գործում է ինչքան վատ, այնքան լավ սկզբունքը. Հարութ Ղուկասյանը՝ կինոյի և հեռուստաոլորտի մասին

Սերիալներ, սիթքոմներ, երբեմն նաև խաղարկային ֆիլմեր. սա այն արտադրանքն է, որով վերջին շրջանում հագեցած է հեռուստաոլորտը և որին ձգտում են մերօրյա սցենարիստներն ու ռեժիսորները: Որքանո՞վ է այդ ամենն իր հետ որակ բերում, ի՞նչն է նման նախագծերի գերակշռման իրական պատճառը: Կոմերցիո՞ն, թե՞ մշակութային սկզբունքով են առաջնորդվում ոլորտի մասնագետները… Այս և այլ հարցերի շուրջ Aysor.am-ը զրուցել է սցենարիստ Հարություն Ղուկասյանի հետ, ով ներկայումս «Շանթ» հեռուստաընկերության Սահմանին նախագծի սցենարիստն է: Վերջին տարիներին աշխատել է ռուսական «Централ парнершип», «Марс Медиа», «ДТ продакшн», «Платформа Кино» և այլ ընկերությունների հետ, НТВ հեռուստաընկերության մի շարք նախագծերի հեղինակ է:

- Պարոն Ղուկասյան, որքան նկատել եմ, դուք այն սցենարիստներից եք, ովքեր կարևորություն են տալիս հեռուստաարտադրանքի բովանդակությանը, ասելիքին: Ինչպե՞ս եք գնահատում այսօր հայկական հեռուստաալիքներում տեղ գտած նախագծերի որակը:

- Իսկ կա՞ն սցենարիստներ, ովքեր կարևորություն չեն տալիս բովանդակությանն ու ասելիքին:

- Ցավոք, այո, ու դա գաղտնիք չէ:

- Այդ դեպքում վստահաբար կարող եմ ասել՝ նրանք սխալ մասնագիտություն են ընտրել… Գիտեք, իրականում ցանկացած երևույթ պետք է գնահատել կամ վերլուծել համեմատության մեջ: Օրինակ՝ ԱՄՆ-ում տարեկան նկարահանվում է մոտավորապես 300 հեռուստասերիալ՝ չհաշված արդեն հայտնի հեռուստասերիալների նոր եթերաշրջանները: Պիլոտային սերիաների ցուցադրումից հետո դրանց կեսը դուրս է մնում եթերից, քանի որ ռեյթինգային ցուցանիշներ չեն ապահովում: Եթերում հայտնվելուց հետո էլ դարձյալ ցածր դիտելիության պատճառով կեսը փակվում է: Արդյունքում մնում են միայն լավագույն սերիալները, որոնք մենք դիտում ենք, հիանում, ոգեշնչվում և փորձում հավասարվել:

- Փաստորեն, եթեր ենք թողնում ու հետո սկսում մաղել: Նույնն է, որ նյութը հրապարակենք, հետո սկսենք խմբագրել…

- Այո, ստեղծված են բավականին գրագետ ֆիլտրային համակարգեր, որոնք ցածրորակ սերիալներին ուղղակի թույլ չեն տալիս հայտնվել եթերում: Իսկ այդպիսիք, հավատացեք, կան նույնիսկ ԱՄՆ-ի նման՝ գերզարգացած կինո եվ հեռուստաարդյունաբերություն ունեցող երկրում: Ասեմ, որ նույն մեխանիզմն այսօր գործում է նաև Ռուսաստանում: Այլ խնդիր է, որ մեզ են հասնում միայն այն հեռուստաֆիլմերը, որոնք արդեն հասցրել են սիրվել և բարձր դիտելիություն ապահովել ողջ աշխարհով, մեզ էլ երբմեն թվում է, որ այնտեղ արտադրվում է միայն բարձրորակ հեռուստակոնտենտ:

- Միգուցե ճիշտ կլինի մինչ էկրաններին հանձնելը սցենարիստներն իրե՞նք ֆիլտրեն սեփական գրչի գործը:

- Իհարկե, նմանօրինակ ֆիլտրեր գոյություն ունեն նաև սցենարիստների համար: Իմ առաջին սցենարը Ռուսաստանում գրել եմ «НТВ» հեռուստաընկերության համար: Դա 16 մասից բաղկացած դետեկտիվ թրիլեր էր, որն այն ժամանակ իր ժանրի մեջ նորամուծություն էր: Հիմա չեմ ուզում մանրամասն պատմել, թե ինչ տաժանակիր աշխատանք էր դա: Ես հայտնվել էի իրավիճակում, երբ պետք էր սցենարը անդադար փոխել ու համաձայեցնել միանգամից մի քանի օղակների հետ: Եթե ուզում ես սցենարիստ դառնալ, ապա մինչ քո առաջին պրոֆեսոինալ սցենարը գրելը առնվազն պետք է մի քանի սցենար արդեն գրած ունենաս: Գրիր ինքդ քեզ համար, հետո ցույց տուր գործից հասկացող մարդկանց, վերափոխիր, խմբագրիր, սովորիր սեփական սխալներիդ վրա: Բայց դե, մեզ մոտ սովորել չեն սիրում… Իմ դեպքում այժմ, արդեն բոլորովին այլ իրավիճակ է: Վերջին պրոյեկտներիցս մեկը, որը գրել էի ռուսաստանյան «РТР» հեռուսաալիքի համար, ընդունվեց գրեթե առանց փոփոխությունների: Այդ ֆիլտրերի միջով անցնելով ձեռք ես բերում պրոֆեսիոնալ մոտեցում, հասկանում գործի նրբությունները: Սա է պրոֆեսիոնալ մասնագետ դառնալու միակ և իրական ճանապարհը:

- Կարծում եմ՝ ցանկացած նախագիծ իրականացնելու համար կարևոր է նաև ճիշտ խորհրդատու կամ գաղափարի հեղինակ ունենալ:

- Ամերիկյան հեռուստասերիալների արտադրության մեջ նման մոտեցում կա. ըստ Ձեզ՝ ո՞վ է այնտեղ հեռուստասերիալների արտադրության մեջ գլխավոր մարդը. գաղափարի հեղինակը, կամ նույն ինքը՝ սցենարիստն է: ԱՄՆ-ում նրանց «Showrunner» են անվանում: Այդ մարդիկ ընտրում են ռեժիսորներին, դերասաններին, օպերատորներին… Դա ինքնանպատակ չի արվել: Փորձը ցույց է տվել, որ գաղափարի հեղինակը (սցենարիստը) ունի լավագույն պատկերացումները պրոյեկտի մասին: Այժմ այդպես են աշխատում նաև եվրոպական առաջատար հեռուստակոնտենտ արտադրող ընկերությունները:

- Սցենարիստ Հարութ Ղուկասյանի մո՞տ ինչպես է ծնվում ֆիլմի գաղափարը:

- Լավ գաղափարները ծնվում են պատահականորեն, երբ նույնիսկ չես մտածում այդ մասին: Երբ գաղափարն արդեն կա, սկսում եմ նրան մտքիս մեջ միս ու արյուն տալ, ձևավորել, որից հետո այն հանձնում եմ թղթին: Կամ պատվիրատուն խնդրում է կոնկրետ ժանրի կոնկերտ պրոյեկտ: Այդ ժամանակ արդեն պետք է գործի դնես քո ողջ գիտելիքները, տաղանդը՝ հետաքրքիր բան գրելու համար: Ես ունեմ ներքին ֆիլտր, երբեք չեմ առաջարկում նախագիծ, որն ինքս չեմ դիտի (ժպտում է):

- Ի դեպ, Ձեզ մեծամասամբ բազմասերիանոց նախագծերով ենք ճանաչում, գեղարվեստական ֆիլմերի սցենարներ և՞ս գրում եք:

- Այո, գրել եմ և գրում եմ: Հայաստանում «Որոգայթ» լիամետրաժ ֆիլմն էր, դրանից առաջ՝ «Ելք չկա» և «Մեռյալ հովիտը»: Ռուսաստանում ևս երկու լիամետրաժ ֆիլմեր ունեմ, որոնց նկարահանումները հաջորդ տարի կսկսվեն:

- Լիովին պատկերցրեցինք ամերիկյան և եվրոպական հեռուստամեխանիզմը, հայկական սերիալների մասի՞ն ինչ կասեք:

- Ինչ վերաբերում է բովանդակությանը, ասելիքին, կամ որակին, ապա իմ համոզմամբ մեր ամենաթույլ օղակն այսօր պրոֆեսինալների պակասն է: Ցավալին այն է, որ մեր հեռուստաշուկան ուղղակի ողողված է մարդկանցով, որոնք տարրական գիտելիքներ չունեն: Սցենարիստ, ով կարող է գաղափար չունենալ սցենարական կառուցվածքի, սյուժեի զարգացման, հերոսների մոտիվացիայի, սյուժետային ոլորանների մասին, և ոչ միայն: Դիալոգների մասին անգամ չեմ ուզում խոսել, դրանք ուղղակի անտանելի են: Բայց այդ մարդիկ գրում են սցենարներ, որոնք վերածվում են հեռուստասերիալների կամ ֆիլմերի ու հայտնվում եթերում: Հեռուստադիտողն էլ ստիպված է լինում ընտրել վատի և վատագույնի միջև: Իհարկե, բացառություններ լինում են, լինում են և ստացված նախագծեր , սակայն մեծամասնությամբ դրանք արտասահմանյան ֆորմատների ադափտացիաներ են, այլ ոչ մեր հեղինակների մտքի, տաղանդի արգասիքը… Կա նաև մեկ այլ հետաքրքիր ազգային ֆենոմեն, որը պարզապես տրամաբանական վերլուծության չի ենթարկվում. մեր հեռուսաեթերում կան ակնհայտ վատ, ցածրորակ, տրամաբանությունից, պատճառահետևանքային կապերից զուրկ սերիալներ:

Սցենարական կառուցվածքի մասին խոսք անգամ լինել չի կարող: Չկա՛ն ցայտուն հերոսներ, չկա՛ հերոսի նպատակ, չկա՛ն ուժեղ հակահերոսներ, չկա՛ բնավորություն: Բոլորը խոսում են նույն լեզվով, նույն ինտոնացիաներով: Ժամերով խոսում են իրենք իրենց հետ: Տեսարանը կարող է 10 րոպեից ավել տևողություն ունենալ: Հանգիստ կարող ես բաց թողնել 20, 30 սերիա ու շարունակել նայել: Ու պատկերացրեք՝ այդ ընթացքում ոչինչ չի փոխվել, ամեն ինչ նույն է: Չկա՛ շարժում, չկա՛ սյուժետային զարգացում, չկա՛ն լուրջ կոնֆիլկտներ: Բայց այսքանով հանդերձ՝ այդ սերիալները բարձր դիտելիություն են ապահովում: Այս ֆոնի վրա ինձ համար զարմանալի չէ հնդկական սերիալների այն բումը, որ հիմա կա Հայաստանում: Պատկերացնո՞ւմ եք , թե վիճակը ուր է հասել, երբ երկրի նախագահն արվեստի գործիչների հետ հանդիպման ժամանակ խոսում է սերիալների ցածր որակի մասին…

- Իսկ ինչո՞ւ է այդպես, ինչո՞ւ են ակնդիրները նման դիտողականություն ապահովում:

- Ես Ձեր հարցին հարցով կպատասխանեմ ՝ իսկ ինչո՞ւ են մարդիկ ցածրորակ ռաբիս երաժշտություն լսում, այն էլ ոչ միայն հարսանիքների, տոնախմբությունների ժամանակ, այլև տանը, մեքենանների մեջ, ամենուր: Կամ ինչո՞ւ են երեկոյան զգեստներով  համալսարան գնում, դուրս գալիս գնումներ կատարելու… Ձևավորվել է ինչ-որ հակամշակութային դաշտ, որտեղ գործում է ինչքան վատ, այնքան լավ սկզբունքը: Բայց ես լավատես եմ: Վստահ եմ՝ ժողովրդի կենսամակարդակի բարձացմանը զուգնթաց կավելանա նաև որակյալ մշակույթի պահանջը: Բացի այդ, այսօր էլ կան արվեստի գործիչներ, որոնք, չնայած համընդհանուր տենդենցներին, իրենց աշխատանքով փորձում են իրավիճակը շտկել: Ընդգծեմ՝ ես հիմա չեմ խոսում ինչ-որ բացառիկ բովանդակությամբ սերիալների մասին, այլ ընդամենը հետաքրքիր, դիմանիմիկ զարգացող սյուժեով, հետաքրքիր հերոսներով և կոնֆլիկտներով, գրագետ արված նախագծի մասին: Սա ամենաքիչն է, որին պետք է ձգտել:

- Պարոն Ղուկասյան, անցում կատարենք նաև գեղարվեստական ֆիլմերին. վերջին շրջանում ֆիլմարտադրությունը, կարծեք, թե բավական ակտիվ է: Տարեկան կտրվածքով մի քանի ֆիլմեր են նկարահանվում, մեծամասամբ, կատակերգական ժանրի: Արդյոք այդ քանակն իր հետ որակ բերում է:

- Վստահաբար, բերում է, չնայած խոսել լուրջ արդյունքների մասին, դեռևս վաղ է: Օրինակ կարող եմ բերել Մհեր Մկրտչյանի «Կյանք ու կռիվ» ֆիլմը, որը, չնայած, կոմեդիայի ժանրից չէ, բայց բավականին լայն արձագանք է գտել: «Որոգայթ» լիամետրաժ գեղարվեստական ֆիլմը, որի սցենարը ես եմ հեղինակել, նույնպես կոմեդիայի ժանրից չէ, բայց բավականին երկար մնաց կինովարձույթում: Կան նաև մեկ-երկու հետաքրքիր կինոֆիլմեր, որոնք արժանի են ուշադրության: Ժանրային առումով ես դեմ չեմ կոմեդիաներին: Ասեմ ավելին, ինքս հիմա այդ ժանրի ֆիլմի սցենար եմ ավարտել, որը, հուսով եմ, հաջորդ տարվա վերջին կինոէկրաներին կհայտնվի…

- Ինքներդ՝ որպես հանդիսատես, հետևո՞ւմ եք այդ ֆիլմերին, դրանք կարո՞ղ են տեղ գտնել Ձեր ֆիլմադարանում:

- Չեմ ստի՝ ոչ բոլոր հայկական արտադրության ֆիլմերն եմ դիտում: Երբեմն միայն ֆիլմի թրեյլերից հետո տվյալ ֆիլմը դիտելու ցանկությունս իսպառ վերանում է: Բայց կան ռեժիսորներ, որոնց հետաքրքիր է հետևել: Կան դերասաններ, որոնց խաղն ինձ նույնպես հետաքրքիր է, եթե նույնիսկ պրոյեկտը կարելի է ձախողված համարել:

- Շատերը ֆիլմարտադրությունը որպես բիզնես են դիտարկում, ինչն էլ երկրորդ պլան է մղում մշակութային մոտեցումը:

- Ներկա պահին ֆիլմարատադրությունը Հայաստանում չի կարելի որպես բիզնես դիտարկել, քանի որ արդարացված չէ այն գումարների ներդրումը, որոնցով ֆինանսավորվում է ֆիլմը: Այդ գումարներն ուղղակի ետ չեն գալիս: Մեկ-երկու օրինակները ավելի շուտ բացառություն են, քան օրինաչափություն: Իրականում, մեր երկրում չկան օբյեկտիվ պատճառներ կինոարտադրությունը զարգացնելու համար: Մեզ նման թույլ տնտեսություն ունեցող երկրների համար չկա որևէ խթան՝ այս ոլորտում բեկում մտցնելու համար:

- Ի՞նչն է պատճառը, որ ֆիլմարտադրողները մեծ գումարներ են ներդնում մեկանգամյա դիտման համար նախատեսված ֆիլմերում: 

- Մարդիկ նկարահանում են այնպիսի ֆիլմեր, ինչպիսիք կարողանում են (ժպտում է): Գիտեք, մեկանգամյա դիտման համար նախատեսված ֆիլմեր արտադրվում են ոչ միայն Հայաստանում, այլև ԱՄՆ-ում, Ռուսաստանում և այլուր: Խնդիրը կայանում է նրանում, որ այնտեղ այդ ֆիլմերից զատ նկարահանվում են նաև բավականին լուրջ ու հետաքրքիր ֆիլմեր և այդ տարբերությունն այդքան ակնհայտ չէ, ինչպես մեզ մոտ… Այստեղ, վստահ եմ՝ ֆիլմի գաղափարը ծնվելու պահից մինչև նկարահանումների ավարտն այդ մարդիկ մտածում են, որ հետաքրքիր, մնայուն աշխատանք են ստեղծում, որը բոլորին դուր կգա և երկար ժամանակ կմնա կինավարձույթում: Այդպես մտածելու պատճառն այն է, որ կինոարտադրության պրոցեսին լուրջ չեն վերաբերվում: Չունենք կայացած պրոդյուսերական ինստիտուտներ, բուհեր կամ կրթoջախներ, որոնք ապագա, ժամանակակից կինոսերունդ պետք է կրթեն:

- Բայց ամեն օր են նման կենտրոններ բացվում: Փաստորեն, այստեղ էլ բախվում ենք որակյալ մասնագետների բացակայությանը:

- Ես առիթ ունեցել եմ զրուցելու մարդկանց հետ, որոնք դասախոսում են նմանօրինակ հաստատություններում: Նրանք, մեծամասամբ, բացարձակ գաղափար չունեն ժամանակակից կինոյի և ֆիլմարտադրության տենդենցների մասին: Եթե դասախոսն իր առաջին դասաժամին հայտարարում է, թե Հոլիվուդը միայն աղբ է նկարահանում, և որ ամբողջ ուսուցման համակարգը կառուցվում է միայն հեղինակային կինոյի բազայի գիտելիքների վրա, ապա հասկանալի է, թե ինչու չկան մասնագետներ: Ես դեմ չեմ հեղինակային կինոյին, ավելին, կան նաև ժամանակակից հայ ցայտուն հեղինակներ, որոնք արժանի ֆիլմեր են ստեղծում: Բայց դա բոլորովին այլ պատմություն է: Ինձ համար չկան հեղինակային, կոմերցիոն և այլ հասկացություններ: Կա լա՛վ կամ վա՛տ ֆիլմ:

- Լավ անեկդոտ պատմողը կարո՞ղ է կատակերգական ժանրի լավ դերսան դառնալ, կամ՝ լավ սցենար գրել, թե՞ երկու դեպքում էլ անհրաժեշտ է լավ դպրոց անցնել:

- Կարող է, իհարկե, բայց պայմանով, որ բնածին տաղանդի հետ միասին տվյալ մարդը աշխատասիրություն ունենա, սովորելու ձգտում: Կան բավականին հայտնի կինոգործիչներ, որոնք պրոֆեսիոնալ կրթություն չեն ստացել: Օրինակ` նույն Քվենտին Տարանտինոն: Բայց նա սովորել է, սովորել անդադար: Երբեմն երիտասարդ կինոգործիչներին հարցնում ես, թե ո՞րն է տեսածդ վերջին ֆիլմն ու ապշում պատասխաններից. մարդիկ ժամանակ չունեն ֆիլմ դիտելու, բայց ուզում են ֆիլմ նկարել: Հետաքրքիր է՝ ո՞ւմ համար:

- Դուք աշխատում եք նաև ռուսական շուկայի համար: Որակապես շա՞տ ենք զիջում նրանց:

- Որակապես՝ այո, զիջում ենք, տաղանդով՝ ոչ: Օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ պատճառներ կան, որոնք փոխկապակցված են: Օբյեկտիվ պատճառներից է այն, որ Հայաստանում հեռուստասերիալների և նույնիսկ կինոֆիլմերի բյուջեներն ուղղակի ծիծաղելի են: Սուբյեկտիվ պատճառներից ամենակարևորը մասնագետների պակասն է: Արդյունքում, եթե չկա բյուջե, չես կարող հրավիրել լավ ռեժիսորի, սցենարիստի, օպերատորի և նույնիսկ դերասանի… Բայց այստեղ կա մի շատ կարևոր «բայց»՝ մենք իսկապես տաղանդավոր կինոգործիչներ ունենք, որոնք կարող են որակյալ հեռուստա և կինո արտադրանք ստեղծել, այն էլ` ոչ միայն հայկական շուկայի համար: Սկանդինավյան երկրները, որոնք նույնպես փոքր շուկա ունեն, իրենց արտադրանքն արտահանում են ԱՄՆ և Եվրոպա: Օրինակ` հանրահայտ «Կամուրջ», «Սպանություն» և այլ նախագծերը, որոնք ի սկզբանե նկարահանվել են տեղական շուկայի համար: Դա բավականին լուրջ բիզնես է: Սակայն սրանով պետք է զբաղվել, հավաքել մասնագետների և լուրջ նպատակներ դնել:

- Հաճախ ռեժիսորները պնդում են, որ պետք է տարանջատել բազմասերիանոց գեղարվեստական ֆիլմն ու սերիալը միմյանցից: Ո՞րն է այդ երկուսի հիմնական տարբերությունը:

- Տարբերությունները բավականին շատ են: Եթե գեղարվեստական ֆիլմի համար դու ունես կոնկրետ տևողություն, որի ժամանակ պետք է կարողանաս պատմել քո պատմություն, ապա հեռուստաֆիլմերի դեպքում մոտեցումն այլ է՝ պետք է անդադար պահել լարվածությունը, ստիպել մարդուն, որ վաղը նույնպես ցանկություն ունենա դիտելու սերիալի շարունակությունը: Բայց թե՛ լիամետրաժ ֆիլմերի և թե՛ հեռուստասերիալների դեպքում, հաջողության հիմանական գրավականը պատմությունն է: Ամերիկացիները վաղուց են հաշվարկել, որ հաջող պրոյեկտի ութսուն տոկոսը դա հաջող և հետաքրքիր պատմություն է` սցենարը: Եթե չունես լավ պատմություն, նույնիսկ հանճարեղ ռեժիսոր լինելով` չես կարող լավ ֆիլմ ստեղծել: Սա ոչ մի դեպքում չի ստորադասում ռեժիսորի, դերասանի, կամ մյուսների ավանդը ֆիլմի հաջողության գործում: Հակառակը, հենց այդ մարդիկ են, որ թղթի վրա գրված պատմությունը վերածում են ֆիլմի, ֆիլմին կենդանություն և շունչ են տալիս, հանդիսատեսին ստիպում ուրախանալ և հուզվել, ապրել հերոսի ճակատագրով: Կոլեկտիվ աշխատանք, որտեղ յուրաքանչյուր մասնակից ունի իր բաժին պատասխանատվությունը:

- Խոսելով սերիալների մասին՝ չմոռանանք, որ դուք առաջին հայկական սերիալի սցենարիստն եք (Վերվարածներ` հեղ.): Այս տարիների ընթացքում սերիալները որակական փոփոխություն կրե՞լ են:

- Այն ժամանակ սերիալ նկարահանելը այսօրվա ֆիլմ նկարահանելու պես մի բան էր: Մենք սովորում էինք պրոցեսում, որի արդյունքը եղավ «Որոգայթը»:

- Որը ևս քննադատություններից զերծ չէր:

- Այդ քննադատությունները մինչև հիմա էլ հնչում են, բայց անկախ դրանցից՝ «Որոգայթը» եղել և մնում է միակ հեռուստասերիալը, որն իրոք աննախադեպ դիտելիություն է ապահովել թե՛ Հայաստանում, թե՛ Հայաստանից դուրս: Արդյունքը «Որոգայթի» ադապտացիայի վաճառքն էր ռուսաստանյան հայտնի կինոընկերությանը, որոնք նկարահանեցին ֆիլմի իրենց տարբերակը՝ «Ловушка»-ն: Սա դեռևս միակ դեպք է մեր հեռուսաոլորտում, երբ Հայաստանից ֆորմատ է գնվել: Հուսով եմ՝ շարունակություն կունենա… Ինչ վերաբերում է Ձեր հարցին սկզբին, կարծում եմ՝ որակական առումով առաջնթացը տեսանելի է: Ակնհայտ վատ սերիալների կողքին երբեմն ծնվում են հետաքրքիր աշխատանքներ: Հուսանք՝ ժամանակի ընթացքում նժարը կթեքվի որակյալ, հետաքրքիր պրոյեկտների կողմը: Իհարկե, դա կլինի այն դեպքում, երբ գերակայի այն գիտակցումը, որ պետք է ոչ թե ընդօրինակել վատ նախագծերը, այլ ստեղծել նորն ու հետաքրքիրը՝ արատավորը եթերից դուրս մղելու համար:

- Հայաստանում այսքան շատ տարածված սերիալներով, պատվիրատուները, հեռուստաընկերություններն ի՞նչ հարց են փորձում լուծել:

- Սերիալներն այսօր տարածված են ոչ միայն Հայաստանում, այլև՝ աշխարհում: Դա բավականին դինամիկ զարգացող ոլորտ է, որն աշխատանքով ապահովում է դերասանների, ռեսժիսորների, օպերատորների, սցենարիստների… Հիմա չեմ խոսում լավ կամ վատ սերիալների մասին, այլ երևույթի: Հետաքրքիր գործեր Հայաստանում նույնպես արվում են: Օրինակ, ինձ հաճելիորեն զարմացրեցին «Ազիզյանները» և «Չենջ» սիթքոմները: Երկուսի մեջ էլ նոր շունչ կա, հետաքրքիր լուծումներ թե՛ սցենարական, թե՛ ռեժիսորական, թե՛ դերասանական խաղի առումներով: Նշեմ, որ երկու նախագծերի հետ էլ ես բացարձակապես ոչ մի կապ չունեմ: Դե, Հայաստանում շատ քիչ է պատահում, երբ արվեստի մարդը գովաբանում կամ գնահատում է արվեստակից ընկերոջ կողմից արված աշխատանքը: Դա վատ ավանդույթ է, որից ես փորձում եմ հեռու մնալ: Պետք է լավին լավ ասել, վատին՝ վատ (ժպտում է):

- Պարոն Ղուկասյան, ավարտելով մեր զրույցը, որպես կինոոլորտի մասնագետ՝ կցանկանայի իմանալ՝ վերջին անգամ ե՞րբ եք կինոթատրոն այցելել, ի՞նչ ֆիլմ եք դիտել ու ի՞նչ տպավորություններ ունեք: 

- Վերջինը, որ դիտել եմ կինոթատրոնում, Քլինթ Իստվուդի և Թոմ Հենքսի մասնակցությամբ «Հրաշք Գուդզոնի վրա» ֆիլմն էր՝ նկարահանված իրական դեպքերի հիման վրա: Տպավորություններս հակասական են: Իմ սուբյետիվ կարծիքով՝ ֆիլմում պակասում էր դրամատիզմը, բայց դրանից ֆիլմի գեղարվեստական արժեքը չէր տուժում: Ես, ընդհանրապես, ֆիլմեր շատ եմ դիտում, այդ թվում՝ ամերիկյան հեռուստասերիալներ: Պետք է դիտել ու սովորել: Չէ՞ որ կինոն անընդհատ գտնվում է դինամիկ շարժման մեջ, փոխվում է նաև դրա լեզուն, արտահայտչամիջոցը: Պետք է սովորել այն կինոլեզուն, որով այսօր առաջատար երկրների կինոգործիչները խոսում են իրենց հանդիսատեսի հետ: Բայց սովորել ոչ թե նմանակելու, այլ համեմատելու համար: Եթե ցանկանում ենք մեր ազգայինը ներկայացնել արտասահմանցուն, ով ոչինչ չգիտի Հայաստանի ու հայերի մասին, ապա միանշանակ կշահենք, եթե նրա հետ խոսենք իրեն հասկանալի լեզվով: