31/12/2016 12:10
Ֆենթզի գրականությունն առաջարկում է ելքեր, որոնք իրական կյանքում հնարավոր չեն. «Հարի Փոթերի» թարգմանչուհին նոր տարում լավ գրքեր է ցանկանում ընթերցողներին
2016 թ-ի վերջին «Զանգակ» հրատարակչությունը լույս ընծայեց Հարի Փոթերի ու նրա ընկերների մասին պատմող երկրորդ գրքի` Ջ.Ք. Ռոուլինգի «Հարրի Փոթերը և Գաղտնիքների սենյակը» վեպի հայերեն թարգմանությունը: Այն բնագրից թարգմանել է հեքիաթագետ, թարգմանիչ Ալվարդ Ջիվանյանը:
Aysor.am-ի թղթակիցը նրա հետ զրուցեց գրքի և առհասարակ ֆենթզի գրականության մասին:
- Ինչու՞ հենց «Հարի Փոթեր»:
- Գրքի ընտրությունը «Զանգակ» հրատարակչությանն էր, իսկ ինչու՞ ես թարգմանեցի, որովհետև նման գրականությունը տևական ժամանակ իմ հետաքրքրությունների շրջանակներում է: Հրատարակչության հետ երկար տարիներ համագործակցում եմ հենց ֆենթզի, հրաշապատում գրականության ժանրում: Հարի Փոթերի մասին պատմող առաջին գիրքը` «Հարի Փոթերը և փիլիսոփայական քարը», հայերեն նույնպես ես եմ թարգմանել, բացի այդ նաև հեթիաթներ, Փիթր Փենի, Վինի Փուի մասին պատմող գրքերը: Հեքիաթի ժանրերի վերաբերյալ դասավանդում եմ նաև Երևանի պետական համալսարանում:
- Անձամբ Ձեզ ի՞նչն է գրավում այս գրականության մեջ:
- Նախ մասնագիտական առումով իմ թե' թեկնածուական, թե' դոկտորական ատենախոսություններն առնչվում են գրականության հրաշապատում ժանրին: Իսկ գրավում են այս ժանրի տված հնարավորությունները, որոնք այլ` իրապատում ժանրերում բացակայում են: Այս ժանրերն առաջարկում են ելքեր, որոնք սովորական կյանքում, թերևս, հնարավոր չեն:
- Այս գրականությունը հաճախ յուրահատուկ տերմինաբանություն է պարունակում, հայերեն թարգմանության դեպքում դրանք խրթին չե՞ն ստացվում:
- Կարծում եմ, հայերենը տալիս է այս գրականությունը լիովին փոխանցելու հնարավորությունը: Միակ խնդիրը, որ ունեցել եմ, հայերեն թարգմանվող այդ տերմիններին հնությունից ազատելն էր ու հին բառապաշարին նոր ու այսօրվա ընթերցողին համարժեք շունչ հաղորդելը:
- «Հարրի Փոթերը» սիրված է ամբողջ աշխարհում, սակայն յուրաքանչյուր թարգմանություն բնօրինակից առանձին գործ է: Ինչո՞վ է տարբերվում հայախոս «Հարրի Փոթերը»:
- Դժվար է ասել: Թեմատիկ առումով, իհարկե, չի տարբերվում: Գուցե, ինչ-որ հատկանիշներ ավելանում են լեզվի հետ կապված: Ես ինքս ծանոթ եմ ռուսերեն ու ֆրանսերեն թարգմանված տարբերակներին: Կարող եմ ասել, որ հայերենի դեպքում ավելի դժվար է թարգմանել նման գրականությունը: Ռուսերենի ու ֆրանսերենի դեպքում գործը թեթևանում է, քանի որ այս լեզուներն օտար լեզուներից ավելի հեշտ են փոխառություններ կատարում: Հայերենի դեպքում թարգմանելու համար հաճախ ստիպված ես լինում ինքդ նոր բառեր հորինել: Իսկ, թե ինչով է առանձնանում հայկական կամ հայախոս «Հարիի Փոթերը»` կդատի ընթերցողը:
- Նախատեսվու՞մ է «Հարի Փոթերի» նոր գրքերի թարգմանություն:
- Այո, կա նման ցանկություն: Աստված առաջ, եթե ամեն ինչ լավ լինի` կշարունակենք:
- Որպես ժանրի երկրպագու, առօրյա կյանքում հրաշքների, կախարդանքի հավատու՞մ եք:
- Այո, եթե համարժեք ընկալվի կախարդանքի գաղափարը: Շատ բաներ, որ հենց «Հարի Փոթերի» մեջ ընկալվում է որպես անհնարին, իրականում խոր մեկնության դեպքում այնքան էլ կախարդանք չէ, որքան մտքի աշխատանք, հետևողականություն: Այլ կերպ ասած` հաճախ յուրաքանչյուր կախարդանք մտքի լավ աշխատանքի հետևանք է:
- Շատ ընթերցողներ հրաշապատում ժանրին ծանոթանում են հենց Ձեր թարգամնությամբ, ի՞նչ կցանկանաք նրանց նոր տարում:
- Կմաղթեմ բազմաթիվ լավ գրքեր, հաճելի ընթերցանություն: Պատանիների հետ հանդիպումների ժամանակ էլ բազմիցս ասել եմ` եթե այս գրականությունից իմ ստացած հաճույքի գոնե մեկ տասներորդն ինձ հաջողվի փոխանցել թարգմանությունների միջոցով` ինձ բավարարված կզգամ:
