Չկա այնպիսի ինտրիգ, հանուն որի կարող եմ տղամարդու կերպարից դուրս գալ. Սերգեյ Սմբատյան

Այսօր Հայաստանի պետական երիտասարդական նվագախումբը նշում է ծննդյան 11-ամյակը: Aysor.am-ը տոնական օրվա կապակցությամբ զրուցել է նվագախմբի հիմնադիր, դիրիժոր Սերգեյ Սմբատյանի հետ: Անդրադարձել ենք ոչ միայն գործունեությանը, այլ նաև ինտրիգներին, որի կիզակետում հաճախ է հայտնվում երիտասարդ դիրիժորը:

- Պարոն Սմբատյան, այսօր Հայաստանի պետական երիտասարդական նվագախմբի 11-րդ տարեդարձն է: Ինչպե՞ս եք պատրաստվում այն նշել:

- Անկեղծ ասած՝ նախորդ տարի մեծ շուքով նշեցինք, ու այդ համերգը վկայեց, որ սա շատ մեծ, սիրված ու կայացած կոլեկտիվ է, որը կարողացավ թե՛ աշխատելաոճով, թե՛ գաղափարներով մարդկանց ընկալման մեջ ինչ-որ բան փոխել… Անդրադառնալով ծննդյան միջոցառմանը, պետք է նշեմ, որ որևէ համերգ չենք նախաձեռնել: Նախորդ տարի շատ մեծ, հոբելյանական համերգ է եղել, չէինք ուզում այս տարի հերթական մի բան անել: Ավելի ճիշտ է՝ հոբելյանական տարիները նշել:

- Նախորդ տարի հոբելյանական համերգին ընդառաջ նշեցիք, որ համերգի օրը հայտարարելու եք նվագախմբի նոր անվանման մասին: Ի՞նչն էր պատճառը, որ նման հայտարարություն չեղավ:

- Իսկապես, որոշեցինք, բայց չհայտարարեցինք: Պատճառն այն էր, որ տարիների ընթացքում ձեռք բերված բոլոր պայմանավորվածությունները, առաջարկներն ու հրավերները կատարվել ու կատարվում էին այս սինթեզի շուրջ: Հիմա արդեն անցել է 11 տարի, ու այս տարի նվագախմբի նոր անունը կհայտարարենք: Դա շատ բարդ պրոցես է, այսքան տարի աշխատել ենք նրա վրա, որ մարդիկ մեզ ճանաչեն: Պետք է այնպես անենք, որ այն մարդիկ, ովքեր ցանկություն ունեն մեզ հետ աշխատելու, մեր շփումը զարգացնելու, այս արվեստն աշխարհին ներկայացնելու՝ ճիշտ հասկանան, թե ինչու ենք նման փոփոխություն անում: 

- Իսկապես, ինչո՞վ է պայմանավորված, որ երիտասարդական նվագախմբին ուզում եք այլ անուն տալ: Գուցե երիատասարդականն այլևս արդիական չէ՞:

- Հավատացեք՝ տարիքային կոմպլեքսներ չունենք: Իրականում, աշխարհում երիտասարդական նվագախմբերն աշխատում են ամռանը և ձմռանը, քանի որ արձակուրդների շրջան է: 11 տարի առաջ, երբ նվագախումբը ստեղծեցինք, չէինք պատկերացնում, որ նվագելու ենք 65 տարեկան համերգ, ելույթ ենք ունենալու բարձրակարգ արտիստների հետ, հրավերներ ենք ստանալու լավագույն փառատոններից, նվագելու ենք ոչ թե միայն ամռանն ու ձմռանը, այլ՝ տարին 365 օր: Մեր անունը չհամապատասխանեց այն գործունեությանը, որը պետք է ծավալեինք: Նվագախումբն այնքան հզոր է, որ մենք լուրջ հրավերներ ենք ստանում աշխարհի հեղինակավոր թատրոններից ու մարդկանցից: Այնպես որ, վստահ եմ՝ շատ ավելի հնչեղ կլինի մեր նոր անունն աշխարհում:

- Արդեն որոշե՞լ եք, թե ինչ նոր անունով է հանդես գալու նվագախումբը:

- Առաջարկներ կան, բայց դեռևս որոշում չենք կայացրել: Կարծում եմ՝ համերգաշրջանի ավարտին՝ մայիս-հունիս ամիսներին, ամեն ինչ պարզ կլինի:

- Ի՞նչ տարիքի են նվագախմբի երաժիշտները:

- Մենք միասին ենք սկսել, ավագը 30 տարեկան է: Ես 29 տարեկան եմ: Իհարկե, ինձ արդեն շատ երիտասարդ չեմ զգում, բայց դե այնպես էլ չի, որ երիտասարդ չեմ (ժպտում է): Ընդհանրապես, տարիքը ոչ միայն խնդիր է, այլ նաև՝ ձեռքբերում:

- Այս 11 տարիների մեջ կոլեկտիվը հաճա՞խ է փոփոխությունների ենթարկվել:

- Հիմնական կորիզը, թիմը, որը ստեղծել է այս ամենը, մնացել է, բայց նվագախմբում շատ նոր անուններ են ավելացել, շատերն էլ՝ գնացել: Դա բնական ու նորմալ պրոցես է, ընտանիքներում էլ այդպես է՝ մեկը գալիս, մեկը գնում է, իսկ սա մեծ ընտանիք է: Իհարկե, փոփոխությունները դեպի լավն են, նոր կադրերը գալով՝ տեսել են, որ մեծ ներուժ կա Հայաստանում, շատ ավելի տաղանդավոր սերունդ ունենք հիմա, քան տարիներ առաջ:

- Դժվար չէ՞ ղեկավարել այդ մեծ ընտանիքը՝ 95 հոգանոց նվագախումբը:

- Խնդիրներ առաջանում են, բայց երբ այն գեղարվեստական, ստեղծագործական բնույթ է ունենում, ապա այդ ամենը լուծելն ավելի հետաքրքիր է դառնում: Ղեկավար ասելով մենք ի՞նչ ենք հասկանում. մարդ, ով պետք է անընդհատ բարկանա, ասի՝ այս կամ այն սխա՞լ եք անում, թե՞ մարդ, ով պետք է սեփական օրինակով ցույց տա, թե որն է թիմային աշխատանքը… Մենք համախմբվել ենք սիրո շուրջ, ես և ընկերներս ավելին ոչինչ չենք սիրում, քան երաժշտությունը: Բոլորս սերնդակիցներ ենք, ավարտել ենք կոնսերվատորիան, նույն կատարողական դպրոցը… Ընդհանրությունները շատ են, և դա է մեր հիմնական շարժիչ ուժը, որը մեզ հաջողությունների է հասցնում:

- Պարոն Սմբատյան, նախորդ տարի Մշակույթի նախարար նշանակվեց Արմեն Ամիրյանը: Մշակութային կյանքում փոփոխություն զգո՞ւմ եք:

- Նախ, Հասմիկ Պողոսյանը Հայաստանի ամենատևական նախարարներից էր, ով Հայաստանի մշակութային կյանքում շատ բան է փոխել որպես ռեֆորմատոր: Նա ռեֆորմ կատարեց թե՛ մշակույթում, թե՛ մարդկանց ընկալման մեջ՝ ինչ բան է մշակույթը: Ինչ վերաբերում է Արմեն ամիրյանին, նա այն մարդն է, ով հստակ գիտակցում է այն խնդիրները, որոնք գոյություն ունեն մեր մշակույթում: Կարծում եմ՝ բարձր է գնահատում  դասական երաժշտությունը, ինչն ինձ համար շատ կարևոր է: Պետք է կարողանանք մեր հնարավորությունների սահմաններում խնդիրներ չստեղծենք նրա համար: Ավելի ճկուն լինենք մեր գործունեության մեջ ու աջակցենք նախարարին: Իհարկե, դժվար է, քանի որ մշակույթի մարդիկ շատ դժվար ու ամբիցիոզ ենք: Մենք միշտ ուզում ենք նկատել, որ պահանջված ենք (ժպտում է)…

- Վերջերս Արմեն Ամիրյանը հայտարարեց, որ կյանքի է կոչվելու Համահայկական սիմֆոնիկ նվագախմբի գաղափարը, որը ղեկավարելու են 3 դիրիժորներ՝ դուք, Կարեն Դուրգարյանն ու Էդուարդ Թոփչյանը: Սակայն, ըստ շրջանառվող լուրերի, ի սկզբանե նման նվագախումբ ունենալու մտահղացումը Ձեզ է պատկանել…

- Գուցեև մտահղացումն իմն է, բայց ես շատ շոյված ու ուրախ եմ, որ նորանշանակ նախարարն այն հնչեցրեց որպես իր ամենակարևոր մտքերից մեկը: Հավատացեք, կապ չունի, թե ով է հայտարարել դա: Ուրախ եմ, որ մարդիկ ենթագիտակցաբար այն կապում են իմ կողմից բարձրաձայնած որոշ գաղափարների հետ, բայց նաև ուրախ եմ, որ Արմեն Ամիրյանն այնքան է հավանել այդ գաղափարը, որ ներկայացրել է: Այն մարդկանցից չեմ, ովքեր մտածում են՝ միտքն ում պատկանում է, նա էլ պետք է իրականացնի: Կա միտք, գաղափարակից, շարժիչ ուժ… Այլ հարց է, թե ինչո՞ւ 3 և ոչ ավելի դիրիժորներ, փառք Աստծո, մենք շատ տաղանդավոր դիրիժորներ ունենք… Ամեն դեպքում, Էդուարդ Թոփչյանը մեր Ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի դիրիժորն է և չի կարող Համահայկական նվագախումբն առանց նրա լինել, Կարեն Դուրգարյանը դիրիժոր է, ով շատ համերգներ է ունեցել և ունի դրսում, մեծ հաջողությունների կրող է: Ես էլ միայն շնորհակալ եմ, որ ինձ հրավիրել են այս նախագծին մասնակցելու: Համաձայն չեմ իմ այն ընկերների հետ, ովքեր նեգատիվ դաշտ են ստեղծում: Իրականում, համահայկական նվագախումբը շատ դրական երևույթ է ու կարևորը համընդհանուր գաղափարն է: Երբ 2015 թվականի ապրիլի 24-ի համար ներկայացրեցի համահայկական նվագախմբի պրոյեկտը, հասկացա, որ եթե ուզում ենք մեր ասելիքը տեղ հասցնել, պետք է խոսենք աշխարհի լեզվով: «Հայերը հայերի համար» սկզբունքն այնքան էլ հետաքրքիր չի: Պետք է կարողանանք ուրիշ ազգերին ինտեգրել մեր հետաքրքրությունների, ասելիքի դաշտ:

- Դժվար չի՞ լինի երեք դիրիժորով ղեկավարել համահայկական նվագախումբը:

- Բոլորովին, քանի որ բոլոր ղեկավարներն էլ պրոֆեսիոնալ մարդիկ են: Եվ հետո, պետք չէ սպասել, որ այս նվագախումբը պետք է բարձրակարգ որակի լինի, այստեղ կարևորն այն է, որ ցույց տանք՝ հայերը միասին են, միասնական: Այլ հարց, թե միասին են հանուն ինչի: Դա էլ, կարծում եմ, պարոն Ամիրյանը ճիշտ կձևակերպի: Վստահ եմ՝ մշակույթի նախարարը շատ լավ պատկերացնում է, թե ասելիքն ինչ է լինելու:

- Ձեր անունը հաճախ է ինտրիգային խոսակցությունների մեջ շրջանառվում: Նախորդ տարի էլ, երբ կրճատվեց Օպերային թատրոնի գլխավոր դիրիժորի հաստիքը, խոսք գնաց այն մասին, որ դա հատուկ այն բանի համար է արվել, որ Կարեն Դուրգարյանը հեռանա և դուք նշանակվեք այդ պաշտոնում: Բայց խոսակցություններն օդում մնացին… Այս ամենն ինչի հետ եք կապում, գուցե խուսակցությունների պատճառ է հանդիսանում այն, որ դուք կոմպոզիտոր, ՀՀ նախագահի խորհրդական Արմեն Սմբատյանի որդի՞ն եք…

- (Ժպտում է) Քիչ է պատահում, որ հարցի մեջ նաև պատասխանը հնչի… Ինքներդ նշեցիք՝ նախորդ տարի իմ շատ սիրելի կոլեգաները, որոնց հետ պատրաստվում ենք ելույթ ունենալ (նկատի ունի Կ. Դուրգարյանին և Է. Թոփչյանին հեղ.), նրանց թվում նաև Ռոբերտ Ամիրխանյանը՝ մամուլի ներկայացուցիչների ներկայությամբ հայտարարեցին, թե ամեն ինչ արվում է, որ Սերգեյ Սմբատյանը նշանակվի այդ պաշտոնին: Ես միայն մեկ բան եմ ասել՝ Գեղամ Գրիգորյանն օպերային արվեստում այն մարդն է, ում չենք կարող որևէ մեկի հետ համեմատել: Գերգիևի նման մեծագույն մարդն է անգամ ասել, որ Գեղամ Գրիգորյանը օպերայի բնագավառում բան է փոխել աշխարհում: Ու եթե այդ ղեկավարն ասում էր, որ հարցի լուծումն այսպես կամ այնպես է տեսնում, չեմ կարծում, որ ինչ-որ մեկն իրավունք ուներ քննադատելու: Առավել ցավ եմ ապրում նրա համար, որ խոսացողները գիտեին նրա հիվանդության մասին… Գիտե՞ք, 10 տարվա ընթացքում ինձ ամեն տեղ «նշանակել» են, դա արդեն նույնիսկ ծիծաղելու չի: Բայց եթե մարդիկ, տղամարդիկ պետք է իրենց խոսքերին լուրջ չվերաբերվեն, ապա ես մեղավոր չեմ, խնդիրը ես չեմ: Եթե ինքդ քեզ լուրջ չընկալես, շատ դժվար է դիմացինին համոզել, որ նա քեզ լուրջ ընկալի: Մեկ տարի առաջ վստահ արված հայտարարությունը օդում մնաց, այստեղ ո՞ւմ խոսքն արժեզրկվեց: Եթե նրանք ցանկանում են իրենց խոսքն արժեզրկել, ես նրանց փրկել, նրանց ձեռքը բռնել չեմ կարող: Անհամբեր սպասում էի՝ առանց մամուլի ներկայության ինձ կասե՞ն՝ Սերգեյ ջան, մենք ուրիշ բանի էինք սպասում, երևի սխալվեցինք… Ինտրիգն այն երևույթն է, որին հասարակությունը միշտ սպասում է, հատկապես՝ Հայաստանում: Ես երբեք դրա մեջ չեմ խառնվի: Հիմա էլ իմ մասին որոշ խոսակցություններ են գնում: Միշտ ասել եմ, երաժշտական ասպարեզում չկա այնպիսի ինտրիգ, հանուն որի կարող եմ տղամարդու կերպարից դուրս գալ և սկսել խոսել այդ բացասական դաշտի մասին: Չեմ կարծում, թե դա ինձ վայել է:

- Գուցե Գեղամ Գրիգորյանն իսկապես նման նպատա՞կ է ունեցել, պարզապես խոսակցությունները խանգարել են այդ որոշումն իրագործել:

- Չեմ կարծում, թե Գեղամ Գրիգորյանի պես մարդն, ով իր իսկ օրինակով ցույց է տվել, որ մարդը կարող է լինել բացարձակ հաղթող իր ոլորտում, խոսակցությունների արդյունքում որոշում կայացներ:

- Այդ խոսակցությունները հետք չթողեցի՞ն, չե՞ք դժվարանա առաջիկայում աշխատել խոսակցությունները տարածող Ձեր կոլեգաների հետ:

- Պատկերացրեք՝ ոչ, դժվար չէ: Եթե մարդիկ ինձ «նշանակում» էին Օպերային թատրոնի դիրիժոր, նշանակում է՝ բավական լավ կարծիք ունեն իմ ունակությունների մասին: Ու եթե հենց նրանք են պատրաստ ինձ հետ հանդես գալ համատեղ պրոյեկտում, ապա ես ոչ մի խնդիր չունեմ: Իրենց մասին երբեք վատ կարծիք չեմ հնչեցրել: Եթե իրենք երաժիշտ են ու երաժշտությամբ են ապրում, ապա ես իրենց շատ սիրում եմ:

- Պարոն Սմբատյան, եթե դեմ չեք, մի փոքր էլ անձնական տիրույթ գնանք: Հայրիկը Ձեզ շա՞տ է օգնում խորհուրդներով:

- Իհարկե, միշտ է օգնել: Դրանք միայն խորհուրդներ չեն, այլև իմ ինքնակայացման ճանապարհի ամենակարևոր մարդն է ինձ համար:

- Ամիսներ առաջ եք ընտանիք կազմել: Ի՞նչ բնագավառից է Ձեր կինը:

- Կինս տնտեսագետ է: Միշտ մտածել եմ, որ դժվար թե երաժիշտ կին ընտրեմ: Թեև, մասնագիտությունը կապ չունի, կարևորը մարդու տեսակն է… Ասեմ, որ կինս շատ է սիրում դասական երաժշտություն: Շատ ընդհանրություններ ունենք: Հասկանում եմ, որ ընտանեկան երջանկությունը սերն ու հարգանքն է, բայց առաջին հերթին մարդու հանդեպ անսահման վստահությունն է: Դուք հասկանում եք, որ ունեք ձեր նման ևս մեկին, ում կարող եք վստահել ամեն ինչ: Իմ ընտանիքն ինձ համար շատ թանկ է:

- Որքա՞ն ժամանակ հանդիպելուց հետո որոշեցիք ընտանիք կազմել:

- Հասմիկին ճանաչել եմ, բայց երկար չենք հանդիպել, քանի որ դժվար ժամանակահատված էր ինձ համար: Սերը նաև անընդհատ մեկի հետ լինելու անսպառ ցանկությունն է, երբ չեք հագենում շփումից: Քանի որ մեծացել եմ շատ խիստ ընտանիքում, որտեղ սովորել եմ, թե ինչն է կյանքում ամենաթանկը, ինչն է անցողիկ, որն է ընտանիքի հիմքը և որն է մեր կյանքի բացարձակ արժեքը, ապա պարզ է դարձել, թե ինչպես պետք է ընտանիքն ապրի: Այդ ամենի համար շնորհակալ եմ ընտանիքիս, հատկապես տատիկիս: Դա առաջնահերթ իրենց, և ոչ թե իմ ձեռքբերումն է: Ուրախ կլինեմ, եթե կարողանամ այդ ամենը փոխանցել մեր ընտանիքի եկող սերունդներին: