Սցենարիստ Հարություն Ղուկասյանը պատրաստվում է ֆիլմ նկարել «Իմ քայլը» շարժման մասնակից Քայլո շան մասին. մանրամասնում է սցենարիստը

Մարտի 31-ին «Իմ քայլը» նախաձեռնության մեկնարկած հեղափոխական շարժումը, կարծում եմ, ոչ միայն պատմագրության մեջ կարևոր տեղ կզբաղեցնի, այլև՝ կինոյի և թատրոնի բնագավառում: Ի վերջո, քաղաքական հնչեղություն ունեցող ցանկացած իրադարձություն հրաշալի բաց դաշտ է նաև ստեղծագործող անհատների համար:

Aysor.am-ի հետ զրույցում սցենարիստ Հարություն Ղուկասյանն, ով մշտապես ձեռքը պահում է հասարակության զարկերակին (նա նաև «Սահմանին» բազմասերիանոց ֆիլմի սցենարիստն է, որտեղ հստակ անդրադարձ կա Քառօրյա պատերազմին՝ հեղ.) խոստովանեց՝ հեղափոխական շարժումն արդեն իսկ ներազդել է իր ստեղծագործական մտքի վրա, որի արդյունքներն անքան էլ երկար սպասեցնել չեն տա:

«Այլ կերպ հնարավոր չէ: Դեռ որոշակի ժամանակ է հարկավոր՝ հասկանալու և վերլուծելու այն ամենն, ինչ կատարվել և շարունակում է կատարվել մեզ հետ: Սա, իրոք, աննախադեպ ազգային զարթոնք է, որի պտուղները մենք արդեն տեսնում ենք. մարդիկ ձերբազատվել են ներքին վախերից, ստրուկի հոգեբանությունից, վերգտել իրենց արժանապատվությունը: Եթե ավելի պարզ խոսենք, այս հեղափոխությունը սահմանադրական կարգի հաստատում էր, որի արդյունքում իշխանությունը վերադարձվեց ժողովորդին: Վստահ եմ, որ մեզ փայլուն ապագա է սպասվում», - նշեց մեր զրուցակիցը:

Լոռեցի Չալոն, կամ արդեն «Քայլո» անունը վաստակած հեղափոխական շունն այս շարժման ամենահավատարիմ մասնակիցներից է, որը կդառնա սցենարիստի կարևոր հերոսներից մեկը: Ի դեպ, շատերը կհիշեն նաև Էլեկտրիկ Երևանի Սպիտակին, որն անմնացորդ նվիրումով Էլեկտրաէներգիայի սակագնի թանկացման դեմ բողոքի ակցիայի մասնակիցների կողքին մնաց մինչև վերջին օրը:

«Նախ ասեմ, որ Չալո անունն ինձ ավելի է դուր գալիս, քան Քայլոն: Ես արդեն նյութեր եմ հավաքում ֆիլմի սցենարի համար: Իրականում, սա կլինի առաջին դեպքը Հայաստանում, երբ իրադարձությունները մենք կտեսնենք շան տեսանկյունից: Դա բարդ եվ պատասխանատու խնդիր է: Թեման պարտավորեցնող է, և պետք է ճշգրիտ ներկայացնել իրադարձությունների ողջ շղթան... Ինչ վերաբերում է Սպիտակին, չի բացառվում, որ այս ֆիլմում նա էլ իր դերը կունենա: Ըստ մտահաղացման, միգուցե ոչ ամբողջական, բայց մասնակի անրադարձ կլինի նրան», - մանրամասնեց նա:

Հարցին՝ գեղարվեստակա՞ն, թե՞ վավերագրական ուղղություն կունենա ֆիլմը, ֆինանսական ի՞նչ ներդրումներ է պահանջում այն, պատասխանեց.

«Նախ, հարկավոր է պատկերացնել ամբողջ սյուժետային գիծը, հերոսներին: Բավականին շատ ու հետաքրքիր փաստավավերագրական նյութեր կան: Ավելի հավանական է, որ ֆիլմը որոշակի միքս լինի, որտեղ կհավաքենք թե՛ վավերագրական կադրեր, և թե՛ նոր նկարահանումներ կլինեն: Բայց սցենարը դեռ գործի մի մասն է: Հարկավոր է թիմ հավաքել, հովանավորներ, որից հետո կսկսենք նկարահանումները: Օգտվելով առիթից՝ դիմում եմ բոլոր շահագռիռ անձանց՝ ովքեր ցանկություն ունեն իրենց մասնակցությունն ունենալ ֆիլմի ստեղծման գործում, կարող են կապվել ինձ հետ»:

Անդրադառնալով վերջին շրջանի ներքաղաքական իրադարձություններին՝ Հարություն Ղուկասյանը նկատեց՝ տեղի ունեցածն իր երևակայությունից ուժեղ դուրս եկավ:

«Բոլորս էինք սպասում նման շրջադարձի, սակայն դա հույսի սպասում էր: Ես որոշակի ուսումնասիրություններ կատարել եմ: Չի եղել մի փորձագետ, որ կանխատեսեր իրադարձությունների նման ընթացքը: Այն, ինչ տեղի ունեցավ, առանց չափազանցության, կարելի է որպես հայկական հրաշք բնութագրել: Մի առիթով ասել եմ, հիմա էլ կկրկնվեմ ՝ հեղափոխությունն ավելի ուժեղ դուրս եկավ, քան իմ երևակայությունը... Գիտեք, գոնե ինձ համար ակնհայտ էր, որ այսպես երկար շարունակվել չի կարող: Սակայն այդ համընդանուր ապատիայի ու հուսալքության մեջ մի լույս կար, որը մի օր պետք է բոցավառեր բոլորիս: Դա անկախության սերունդն էր: Ես սպասում էի նրանց վճռական քայլին, սակայն չէի պատկերացնում, որ այսքան շուտ կարթնանան… Եվ, իհարկե, այս ամենը տեղի չէր ունենա, եթե մեր ներկայիս վարչպետն անձնական օրինակով և անձնազոհությամբ ցույց չտար, որ այս «կռիվը» մենք տանուլ տալու իրավունք չունենք: Կոնկրետ ինձ համար հարցը շատ պարզ էր՝ կա՛մ հիմա, կա՛մ երբեք: Իմ դուստրերն առաջին օրվանից ինձ հետ փողոցներում են եղել, և ես նրանց չեմ կանգնեցրել», - խոստովանեց նա:

Մշակույթի, շոու բիզնեսի ներկայացուցիչները պարբերաբար իրադարձությունների կիզակետում էին հայտնվում: Դիտարկմանն՝ ինչպե՞ս է վերաբերում այն հանգամանքին, որ ոմանք անընդհատ այդ ամենի կենտրոնում ու բեմում էին, ոմանք էլ միայն վերջին օրերին միացան հանրությանը, պատասխանեց.

«Նախ ասեմ՝ փառք ու պատիվ այն մտավորականներին և շոու բիզնեսի ներկայացուցիչներին, ովքեր իրենց աջակցությունը հայտնում էին շարժմանն այն ժամանակ, երբ դեռ ոչինչ պարզ չէր: Դա, միանշանակ, իր դրական դերակատարումն ունեցավ նրանում, որ երիտասարդության որոշակի հատված միանա հեղափոխությանը: Եվ ասեմ, որ ինձ համար բացարձակապես նշանակություն չունի՝ մարդը հայտնվե՞լ է բեմահարթակում, թե՞ ոչ: Ինքս բազմաթիվ դերասանների, երգիչների, գրողների, մշակութային գործիչների եմ տեսել հրապարակներում և փողոցներում: Բոլորովին պարտադիր չէ, որ բոլորը բեմ բարձրանային: Կարևորը քաղաքացիական դիրքորոշումն էր: Դա մեզանից յուրաքանչյուրի պայքարն էր իր բաժին ազատության և արդարության համար: Իհարկե, եղան հայտնի մարդիկ, որոնք վերջին օրերին հայտնվեցին Հանրապետության հրապարակում, բայց չեմ կարծում, թե դա քննարման թեմա է: Կասկածների դեպքում՝ ճիշտ կլինի հարցը նրանց ուղղել»: 

Հայկական և ռուսական կինոոլորտներում լինելով ամենաակտիվ խաղացողներից մեկը՝ Հարություն Ղուկասյանը Մշակույթի նախարարությունից որևէ սպասելիք չունի: Նրա համոզմամբ՝ գերատեսչության առաջնային խնդիրը նոր տաղանդների բացահայտումն է:

«Ես երբեք սպասելիքներ չեմ ունեցել Մշակույթի նախարարությունից և հիմա էլ չունեմ: Երբեք որևէ հարցով անձամբ չեմ դիմել և չեմ դիմելու: Ըստ իս՝ նախարարությունը պետք է ինչ-որ բաժին ստեղծի, որը կշրջի ամբողջ Հայաստանով ու կհայտնաբերի տաղանդավոր երեխաների, երիտասարդների, ովքեր ինքնադրսևորվելու հնարավորություններ չունեն: Պետք է հովանավորեն, հնարավորություններ ստեղծեն նրանց համար: Միայն այդ դեպքում կարող ենք նոր մշակույթ ստեղծել, որը Հայաստանը ճանաչելի կդարձնի աշխարhում: Ու այդ աշխատանքները պետք է խիստ հասցեագրված լինեն», - վստահեցրեց նա:

Սցենարիստը դժգոհ է նախարարության՝ մինչ այս որդեգրած քաղաքականությունից: Ընդգծում է՝ այն, ինչ գերատեսչությունն անում էր մինչև այժմ, իրեն բոլորովին դուր չէր գալիս: Ըստ նրա՝ ամեն ինչ որոշվում էր ծանոթ, բարեկամ սկզբունքով՝ երբեմն առաջին պլան մղելով այս կամ այն արվեստագետի կասկածելի հեղինակության փաստը: Եվ կապ չուներ, որ այդ արվեստագետն ակնհայտ ցածրորակ «արվեստի գործ» էր ստեղծում: Երկրում տեղի ունեցած հեղափոխությունը իրավունք է տալիս մտածելու՝ ամեն ինչ այլ է լինելու, ոչ առաջվանը:

«Հուսամ, որ մշակութային հեղափոխությունը ևս սարերի հետևում չէ: Նոր նախարարին չեմ ճանաչում, բայց մաղթում եմ բեղմնավոր աշխատանք: Իսկ սպասելիքներիս առումով միայն մեկ բան կասեմ, ընկերներիցս մեկը ապրիլի սկզբներին տունը դրել էր վաճառքի, որից հետո ընտանիքով պետք է Եվրոպա մեկներ՝ մշտական բնակության: Հիմա, բնականաբար, այլևս միտք չունի հայրենիքից հեռանալու: Ասում է՝ ես ինձ չէի ների, եթե ներկա չլինեի այս ազգային զարթոնքին, իմ մասնակցությունը չցուցաբերեի հեղափոխությանը… Գիտեք, սովորաբար մենք միավորվում և ոտքի ենք կանգնում միայն այն ժամանակ, երբ հայտնվում ենք ֆիզիկական բնաջնջման սպառնալիքի առջև: Օրինակներն այնքան շատ են, որ նույնիսկ չարժե դրանք մատնանշել: Մենք միշտ պայքարել ենք հանուն մահվան, որքան էլ դա հակասական թվա. մահ հանուն հայրենիքի, մա՛հ հանուն հավատքի, մա՛հ հանուն գաղափարի... Բնական է, որ պայքարը, պատերազմներն առանց զոհերի չեն լինում, բայց պատմության ինչ-որ ժամանակահատվածից սկսած՝ մենք սկսել ենք կուլտիվիզացնել մահվան գաղափարը: Եղիշեի «Մահ ոչ իմացեալ՝ մահ է, մահ իմացեալ՝ անմահութիւն» խոսքերը դրա վառ ապացույցն են: Հատկանշական է, որ մեր օրհներգում երեք անգամ կրկնվում է մահ բառը: Արդյոք դա նորմալ է… Ինձ համար այս խնդիրը շատ խորքային է: Մենք ազգովի «զոհի» հոգեբանական բարդույթի մեջ ենք, կամ՝ էինք: Իսկ զոհը երբեք չի մտածում բարեկեցիկ ու արժանապատիվ կյանքի մասին: Զոհը կա՛մ պայքարում ու մահանում է , կա՛մ ժամանակավոր հաջողություններ գրանցում: Ապացույցների համար շատ հեռուն գնալ պետք չէ, ուղղակի նայեք, թե ինչ է մնացել Մեծ Հայքից, էլ չեմ խոսում Ծովից Ծով Հայաստանի մասին: Այս անգամ մենք ոտքի չկանգնեցինք պատերազմելու կամ սահմանները պաշտպանելու անհրաժեշտությամբ: Միգուցե պաթետիկ է հնչում, բայց հոգեբանական, մետաֆիզիկական առումով սա «կյանքի հաղթանակի հեղափոխություն» է, որը նպատակ ունի մեր «ես»-ը մաքրելու այն աղբից, որ դարեր շարունակ հավաքել ու կրում էինք մեր մեջ: Ես լիահույս եմ, որ մեզանից յուրքանչյուրը այսուհետ իր սեփական պատասխանատվությունը պետք է զգա թե՛ հայրենիքի, թե՛ հայ մարդու առաջ ընդհանրապես: Հիմա ամեն ինչ կախված է յուրաքանչյուրիցս», - Aysor.am-ի հետ զրույցը եզրափակեց Հարություն Ղուկասյանը: