18/03/2021 18:31
«Ցավի ու կորստի զգացումը թույլ չի տալիս գնահատել խաղաղությունը». Ամարասի վանահայր՝ խաչի ու զենքի զինվորը
Տվյալ տեղանքում ազգի պատմությունը վերացնելու համար առաջնահերթ պետք է վերացնել նրա եկեղեցին ու մշակույթը: Թեև ոչ բոլոր ազգերը, բայց կոնկրետ մեր ոխերիմ հարևանը հենց այդ ներքին կարգախոսով է առաջնորդվում: Դա է փաստում որոշ դեպքերում՝ ֆիզիկապես, որոշ դեպքերում էլ՝ խեղաթյուրված պատմությամբ իրականացված եկեղեցիների սպանդը:
2020 թվականի պատերազմից հետո Արցախի հոգևոր ժառանգությունը հայտնվել է ոչնչացման վտանգի տակ: Ու կարծես միայն հոգևորականն է, որ մի ձեռքում խաչը, իսկ մյուսում՝ զենքը, պայքարում ու պահպանում է եկեղեցին ու հավատքը:
Մարտունու շրջանի Ամարաս վանական համալիրի վանահայր, Արցախի թեմի տեղեկատվական և լրատվության բաժնի տնօրեն հայր Գեղարդ Հովհաննիսյանը Aysor.am-ի հետ զրույցում խոստովանեց՝ թեև պատերազմն ավարտված է, բայց կյանքն Արցախում այլևս առաջվանը չէ, ցավի ու կորստի զգացումը թույլ չի տալիս գնահատել խաղաղությունը:
«Չնայած, որ պատերազմից հետո Արցախում կյանքը վերադարձել է իր բնականոն ընթացքին, ու, ընդհանուր առմամբ, հանգիստ է, այնուամենայնիվ՝ այն չէ, ինչ-որ առաջ: Վտանգ չկա, բայց ազատ լինելու ու հանգիստ մտածելու որևէ պատրվակ էլ չունենք: Դժվարություններից մեկը նախկին կյանքի լուսավոր օրերը վերագտնելն է, ու հիմա մենք այդ ընթացքի վրա ենք: Ամարասի դիմացի դաշտերը կորցնելու պատճառով գյուղացին աշխատանքի խնդիր ունի, խաղողի այգիների, ցանքատարածությունների գերակշիռ մասը հիմա իրենց վերահսկողության տակ է, էլ չասեմ, որ մնացել են իրենց», - նշեց նա:
Հոգևորականը տեղեկացրեց՝ շուտով Ամարասի վանքի՝ պատերազմի պատճառով կիսատ մնացած վերանորոգման աշխատանքները կվերսկսվեն, որում ներգրավված են մասնագետներ նաև Հայաստանից: Պետությունն ու ռուս խաղաղապահները վերանորոգման աշխատանքների ընթացքում անվտանգության երաշխավորություն են հանձնառել:
Վանքին ամենամոտ գյուղը Մաճկալաշենն է՝ 3-4 կմ հեռավորությամբ: Ամարասի դեմ դիմաց գտնվող Ջիվանի սարը, որը վանքից հեռու է մոտ 1 կմ, թշնամու ձեռքին է: Սակայն հոգևորականը չի ընկճվում, նկատում է՝ աջից ու ձախից մեր զինվորականներն են, Սոս գյուղի խաչմերուկում էլ խաղաղապահներն են, որոնք ահազանգի դեպքում կարող են արագ արձագանքել:
«Ռուս զինվորականները հաճախակի են գալիս, կիրակի օրերին էլ ուխտավորներին են ուղեկցում: Երկու օր առաջ էլ եկան, մեր ծառերը կտրեցին, որոնք վնասվել, կոտրվել էին առատ ձյան պատճառով», - նկատում է զրուցակիցս:
«Արցախը, հատկապես պատերազմից հետո, հոգևորականաց պահանջ ունի», - բարձրաձայնում է հայր Գեղարդն ու ընդգծում.
«10-11 գյուղը 1 հոգևորական է սպասավորում, և եթե հաշվի առնենք այդ գուղերիր միջև եղած հեռավորությունը՝ կհասկանանք, որ ֆիզիկապես գրեթե անհնարին է հասցնել: Սա չի նշանակում, թե պատերազմից հետո հոգևորականների թիվը Արցախում կրճատվել է: Չէ, ինչ կազմով կայինք, այդքան էլ մնացել ենք, ուղղակի այդ պակասը կա: Արցախի թեմի հոգևորականներն իսկապես հերոս են, ոչ մի դժվարություն չի խանգարում մեզ շարունակել ապրել ու մեր նվիրյալ առաքելությունը կատարել այստեղ: Ինքս Երևանից եմ, բայց շատ վաղուց եմ կյանքս կապել Արցախի հետ»:
Ի դեպ, հայր Գեղարդը պատերազմի ամբողջ ընթացքում առաջնագծում է եղել, վիրավորվել է, ապաքինվել ու կրկին զենքը ձեռքն է վերցրել: Հոգևոր զինվորը հայրենիքի պաշտպանությանն էր զինվորագրվել, ու մեկ անգամ չէ, որ Աստծո ամենակարող աջը զգացել է իր ու զինընկներների գլխավերևում:
«Հոգևորականը հովիվ է, ով իր հոտն է հովվում, ու երբ գայլը գալիս է՝ սուրը, գավազանը, ձեռքին գտնվող ցանկացած բան օգտագործում է որպես պաշտպանող միջոց, որպեսզի իր հոտից, իր համայնքից որևէ մեկը չպակասի: Բոլոր ժամանակներում էլ, երբ հարցը վերաբերվել է ազգային, պետական, եկեղեցական անվտանգությանը, աշխարհիկ ու հոգևոր հանրությունը միասնական է եղել, ու այդ միասնականությունը ոչ-ոք չի կարող աղճատել: Իմ զենքը խաչն է, իմ աղոթքն է, ու հավատացեք, որ դա զորեղ զենք է: Այս պատերազմի ընթացքում էլ բազմաթիվ վկայություններ եղան. երբ ես աղոթով ու հավատով մեր հերոս տղաների հետ էի, մենք մի քանի անգամ մեր կյանքում Աստծո զորությունը զգացել ենք: Այնպիսի իրավիճակներում ենք հայտնվել, որ դժվար է անգամ պատկերացնել, որ մարդը կարող է ողջ մնալ», - վերհիշեց նա:
Թե ինչո՞ւ պարտվելուց զատ նաև այսպես պառակտվեցինք հարցին հոգևորականը պատասխանեց՝ «Մենք կարիք ունենք ազգովի նորից ծնկի գալու և քրիստոնեություն ընդունելու».
«Մենք շատ ենք հեռացել հոգևոր արժեքներից ու կյանքից, ու դրանում ամեն մեկիս սխալը կա: Մեկ կարևոր հանգամանք հաշվի չենք առել՝ մենք շատ ինքնավստահ ենք, ու մեր գոռոզամտությունը մեզ թույլ չի տալիս մտածել, որ կա ՄԵԿԸ, ով միշտ մեզ հասնելու է օգնության և պահպանելու է: Բոլորս էլ կորուստներ ունեցել ենք, բայց պետք է գիտակցենք, որ այդ կորուստներն ավելի ամրանալու, ավելի ուժեղանալու համար են, ոչ թե ներքուստ ընկճվելու ու կոտրվելու»:
Հայր Գեղարդը վստահեցնում է՝ չտա Աստված, բայց պատերազմի դեպքում կրկին պատրաստ է հայրենիքի համար կանգնել՝ զենքով, խաչով ու աղոթքով: Ինչպես ինքն է նշում՝ ոչնչից չի վախենում, միակ վախը Աստծուն զայրացնելն է, իսկ Աստծուն զայրացնում ենք Նրա խոսքին չհետևելով, անտեսելով ու մեր կյանքից վտարելով, ինչի գինը հիմնականում ցավոտ է լինում...
Վանահայրը կոչ արեց բոլորին այցելել Արցախ, սրբավայրեր, աղոթքով ու հավատքով զորացնել արցախցուն ու Արցախի կյանքը: Վերջում էլ ավելացրեց.
«Ես էլ եմ ուզում կորսված տարածքները հետ բերել, բայց միայն խաղաղության ճանապարհով»:
