Ռազմագերիների, անհետ կորած զինծառայողների հարցեր, ՊՆ-ի, ԳՇ-ի և Սյունիքի իրադարձություններ. «Հենակետ»-ն ամփոփել է շաբաթվա նորությունները

«Հենակետ» վերլուծական կենտրոնն ամփոփել է ընթացիկ շաբաթվա լուրերը: Անդրադարձ է կատարվել, մասնավորապես, անվտանգության ոլորտին:

Ռազմագերիների, անհետ կորած զինծառայողների հետ կապված հարցերի մասին

Ապրիլի 19-ից ԵԽԽՎ գարնանային նստաշրջանը մեկնարկել է և քաղաքական խմբերում սկսվել է հայ ռազմագերիների հարցի քննարկումը:

ՀՀ ՄԻՊ Արման Թաթոյանը պաշտոնական նամակով ԵԱՀԿ գործող նախագահին, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահներին, ԵԽ և ՄԱԿ-ի մարդու իրավունքների հանձնակատարներին և միջազգային այլ մարմինների լրացուցիչ տվյալներ է ներկայացրել Ադրբեջանից գերիների վերադարձի հրատապության, իրական վիճակի, գերիների ու անհայտ կորածների, նրանց ընտանիքների իրավունքների պաշտպանության հարցերով:

ՄԻՊ աշխատակազմի հավաքագրած ապացույցները հաստատում են, որ Ադրբեջանում պահվող գերիների թիվն ավելի շատ է, քան ադրբեջանական իշխանությունները հաստատել են: Դա վերաբերում է նաև մինչև 2020թ. 44 գերիների վերադարձին:
Հայ գերիների ու տեղահանված անձանց հարցի քննարկումը քվեարկությամբ ապրիլի 19-ին ներառվել է ԵԽԽՎ լիագումար նիստի օրակարգում։ Քննարկմանը դեմ են քվեարկել Ադրբեջանի ու Թուրքիայի պատվիրակները։ ՌԴ պատվիրակության անդամները «դեմ» և «ձեռնպահ» են քվեարկել,ինչը հայաստանյան մեդիատիրույթում քննադատության առարկա է դարձել։

ԵԽԽՎ-ում Ռուսաստանի պատվիրակությունը դեռ պաշտոնական հայտարարություն չի տարածել, պատգամավորներից Սերգեյ Պախոմովը միայն պատասխանելով հայ գերիների հարցով քվեարկության մասին սոցցանցերից մեկի օգտատիրոջ հարցին՝ պնդել է, թե քվեարկության ընթացքում տեխնիկական խափանում է եղել ամբողջ պատվիրակության մոտ։

Ապրիլի 22-ին ԵԽԽՎ Մոնիտորինգի հանձնաժողովը հանդես է եկել հայտարարությամբ, որում Ադրբեջանին կոչ է արել անհապաղ վերադարձնել հայ գերիներին:

Ապրիլի 19-ին անհետ կորած, զոհված զինծառայողների ծնողներն ակցիա են իրականացրել կառավարության շենքի մոտ։ Ծնողները հայտարարել են՝ հարկ եղած դեպքում քարեր կշպրտեն պատուհանի ուղղությամբ՝ Նիկոլ Փաշինյանի ուշադրությունը գրավելու համար։ Սակայն վարչապետը նրանց չի ընդունել։

Նույն օրը Ադրբեջանում պահվող հայ գերիները հեռախոսով կապ են հաստատել ընտանիքի անդամների հետ։ Հայաստանում Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեի հաղորդակցման ծրագրերի ղեկավար Զառա Ամատունին նշել է, որ հնարավորության դեպքում գերեվարվածները կապ են հաստատում ընտանիքի անդամների հետ՝ հեռախոսազանգի, կամ բանավոր հաղորդագրության միջոցով, նայած, թե որ դեպքում ինչպես է ստացվում։

Զառա Ամատունին նշել է, որ գերեվարված անձանց վիճակի մասին մանրամասներ հանրայնորեն չի կարող հաղորդել, սակայն եթե խնդիրներ կան, ապա դրանք քննարկում են միայն նրանց համար պատասխանատու իշխանությունների հետ։
Արցախում ծառայող ժամկետային զինծառայողների հարազատներն ապրիլի 19-ին հանդիպել են Նիկոլ Փաշինյանի հետ։ Նրանք հանդիպման ժամանակ պահանջել են, որպեսզի կրճատվի զինվորների ծառայության ժամկետը։

Հանդիպման ավարտից հետո հարազատներից մեկը լրագրողների հետ զրույցում նշել է, որ առաջ քաշված խնդիրների վերաբերյալ դրական պատասխան չունեն, բացառությամբ՝ սոցփաթեթների վերաբերյալ։ Նա նշել է, որ վարչապետի հետ հանդիպումները կլինեն շարունակական։

ՊՆ զինծառայողների առողջապահական, սոցիալական պաշտպանության և վետերանների հարցերով գլխավոր վարչությունից տեղեկանում ենք, որ դեռևս այս պահին զինծառայողների ապահովագրության հիմնադրամում առկա է անհետ կորածների 556 գործ։
Կառավարության որոշման համաձայն, անհետ կորածների ընտանիքներին, որոնք դեռևս համապատասխան կարգավիճակ չունեն, կվճարվի 300 հազարական դրամ
Զինծառայողների ապահովագրության հիմնադրամ է 3039 զոհված զինծառայողների գործեր փոխհատուցում տրամադրելու համար: Եվս 9000 վիրավորում ստացած քաղաքացու էլ 500 հազար դրամ ֆինանսական աջակցություն է տրամադրվել։

Գլխավոր շտաբի շուրջ տեղի ունեցող իրադարձությունների վերաբերյալ

ԱԽ գրասենյակն ապրիլի 20-ին հրապարակել է 2020թ. սեպտեմբերի 30-ի ԱԽ նիստի գաղտնազերծված հատվածների ձայնագրությունը՝ ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ նախկին պետ Օնիկ Գասպարյանի զեկույցի վերաբերյալ:
Ավելի վաղ ԱԽ-ն նույն խնդրի վերաբերյալ տեքստային տարբերակով գաղտնազերծել էր և մի քանի նախադասությամբ հաստատել էր ԱԺ ամբիոնից Նիկոլ Փաշինյանի այն հայտարարությունը, որի համաձայն Օնիկ Գասպարյանը պատերազմի առաջին օրերին չի ասել՝ դրությունը վատ է և պետք է կանգնեցնել ռազմական գործողությունները։ Հրապարակված մոնտաժված ձայնագրությունը տարբեր քննարկումների և մեկնաբանությունների տեղիք է տվել։

Ավելի ուշ Օնիկ Գասպարյանը, անդրադառնալով մոնտաժված ձայնագրությանը, պահանջել է հրապարակել այդ օրվա նիստի եզրափակիչ մասում ՀՀ նախագահի ելույթը և դրանից հետո նաև իր ելույթն ամբողջությամբ:
Գասպարյանը նշել է, որ պատերազմի մասին հրապարակային քննարկումներն անընդունելի են և կարող են անդառնալի վնաս հասցնել պետության անվտանգությանը։

Օնիկ Գասպարյանը բոլորին սթափության կոչ է արել` հորդորելով կանգ առնել ու հանուն անձնական շահերի ի լուր աշխարհի չբարձրաձայնել երկրի գաղտնիքները` միաժամանակ զգուշացնելով, որ այդկերպ նրանք չեն նպաստում ծանր ճգնաժամից դուրս գալուն և պետության կայունացմանը:

Գեներալ-գնդապետ Մովսես Հակոբյանը՝ խոսելով Օնիկ Գասպարյանի զեկույցի վերաբերյալ գաղտնազերծված փաստաթղթերի թեմայի մասին, նշել է, որ եթե գաղտնազերծելու հնարավորություն կար, ապա պետք է ամբողջությամբ գաղտնազերծել, այլ ոչ թե մեկ կտոր, որտեղ անգամ Գասպարյանի խոսքն ավարտված չէ:

Հակոբյանը հայտնել է, որ ԶՈՒ-ում զեկույցի կարգը հետևյալն է՝ զեկուցում են այն, ինչը կատարվում է և այն, ինչը մեզ սպասվում է, և ձայնագրության կտրված մասում Օնիկ Գասպարյանը զեկուցում է այն, ինչը մեզ սպասվում է։ 
Ըստ նրա՝ բացառվում է, որ Գասպարյանը ստի, ամենակարևոր առավելությունը նրա պարկեշտությունն է և համարձակությունն այն մասով, որ իրերն անվանում է այնպես, ինչպես կա:

Սյունիքի մասին

ՄԻՊ Արման Թաթոյանն ահազանգում է, որ ՀՀ Սյունիքի մարզի գյուղերի հարևանությամբ ադրբեջանական զինվորականները շարունակում են կրակոցներ արձակել (Ագարակ, Եղվարդ և այլ գյուղեր): Այս մասին ապրիլի 20-ին Սյունիքի մարզի համայնքներ այցերի ընթացքում ՄԻՊ-ին տեղեկացրել են խաղաղ բնակիչները, ինչպես նաև համայնքային մարմինները:

Ըստ բնակիչների՝ կրակոցներն արձակվում են օրվա ինչպես ցերեկային, այնպես էլ գիշեր ժամանակ, պարզ լսվում են գյուղերում, նպատակ ունեն ահաբեկել խաղաղ բնակիչներին և առաջին հերթին երեխաներին ու կանանց: Ըստ Թաթոյանի՝ Սյունիքի մարզում խաղաղ բնակիչների իրավունքների պաշտպանությունը պահանջում է անվտանգության գոտու հրատապ ստեղծում:

ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան Հայաստանին ու Ադրբեջանին կոչ է արել զերծ մնալ ռազմատենչ հռետորաբանությունից ու ղարաբաղյան հակամարտության հարցում ռևանշի հասնելու ձգտումներից, քանի որ դա կարող է հանգեցնել տարածաշրջանում իրավիճակի սրմանը: Նրա խոսքերով, կողմերի նման պահվածքը կարող է տարածաշրջանը կրկին կանգնեցնել պատերազմի եզրին:

Ապրիլի 20-ին Սյունիքի մարզ աշխատանքային այցի շրջանակում ՀՀ նախագահ Արմեն Սարգսյանը ՄԻՊ Արման Թաթոյանի հետ այցելել է Գորիս-Կապան մայրուղու սկզբնամասում գտնվող ՀՀ ԱԱԾ սահմանապահ զորքերի վերահսկիչ անցակետ։ Նրանք նաև այցելել են Շուռնուխ համայնք, հանդիպել Շուռնուխ և Որոտան բնակավայրերի ղեկավարների ու բնակիչների հետ։
Ապրիլի 21-ի երեկոյան Սյունիքի մարզի սահմանային հատվածում Փահլասարի եւ Դիցմայրի ուղղությամբ հակառակորդը կրկին կրակ է բացել։ Կապանի քաղաքապետը տեղեկացրել է, որ կրակոցներ հաճախ են լինում, սակայն այդօրվանն ավելի երկար է տևել։
ՊԲ-ն ևս հայտարարություն է տարածել, հայտնելով, որ վերջին օրերին հակառակորդը տարբեր տրամաչափի հրաձգային զինատեսակներից տարբեր ուղղություներով խախտել է հրադադարի պահպանման ռեժիմը: Նշված խախտումների առանձնահատկությունն այն է, որ եթե նախկինում թշնամական կողմը հիմնականում կրակում էր դեպի օդ, ապա ներկայումս ավելի հաճախակի են դարձել ՊԲ մարտական դիրքերի և սահմանամերձ խաղաղ բնակավայրերի ուղղությամբ արձակված կրակոցները:

Այլ թեմաներ

Ապրիլի 19-ին ԱԺ-ն երկրորդ ընթերցմամբ և ամբողջությամբ ընդունեց «Զինվորական ծառայության և զինծառայողի կարգավիճակի մասին» օրենքում լրացում կատարելու մասին օրենքի նախագիծը, որով առաջարկվում է բարձրացնել պայմանագրային զինծառայողների ծառայության տարիքային շեմը:
Նախագծով առաջարկվում է պայմանագրային զինծառայության համար որպես բարձրագույն շեմ սահմանել 63 տարեկանը: Գործող օրենսդրությամբ՝ պայմանագրային զինծառայողները կարող էին ծառայել մինչև 40 կամ 45 տարեկան դառնալը:

ՊՆ անցուդարձի մասին

Պաշտպանության բանակը ի պատասխան հայկական լրատվամիջոցներում լայնորեն տարածվող ֆեյսբուքյան օգտատեր Հասմիկ Մարտիրոսյանի՝ «Հադրութում զոհված զինծառայող Ռոբերտ Կարապետյանի «Արիության» մեդալը տուն է բերել տաքսու վարորդը» վերտառությամբ գրությանը, հայտարարություն է տարածել, տեղեկացնելով, որ Մարտիրոսյանի կողմից նշվածը իրականության հետ որևէ աղերս չունի:

ՊՆ-ից տեղեկանում ենք, որ ապրիլի 20-ին, ժամը 11:00-ի սահմաններում, հարավային ուղղությամբ տեղակայված N զորամասի հարակից տարածքում հայտնաբերվել է նույն զորամասի ժամկետային զինծառայող, շարքային Ն․Խ․ ի դին (2021թ. 1-ին զորակոչ, ԶԶՀԾ Արագածոտնի ՄՏՍ)՝ ծառից կախված վիճակում: Ընթանում է քննություն։
Կոսովոյում իրականացվող խաղաղապահ առաքելությանը ներգրավված հայկական զորախումբը ապրիլի 20-ից 22-ը կազմակերպել և իրականացրել է վարժանքներ: Վարժանքներին հրավիրվել են Կոսովոյում ՆԱՏՕ-ի կողմից իրականացվող KFOR գործողության մասնակից պետությունների ներկայացուցիչներ։ Վերադաս հրամանատարությունը բարձր գնահատական է տվել հայ խաղաղապահների գործողություններին:
Շաբաթվա ընթացքում ՊՆ զորամիավորումների տարբեր զորամասերում անցկացվել են ուսումնական վարժանքներ, շտաբային մարզումներ, մարտավարական, մասնագիտական,կրակային պատրաստության տեսական պարապմունքներ, տեղի են ունեցել հավաք խորհրդակցություններ և այլն։

Անվտանգության ոլորտի մասին թեմաները կրկին ակտիվ քննարկման առանցքում են եղել, ակտիվ լուսաբանվել են ռազմագերիներին, անհետ կորած զինծառայողներին առնչվող խնդիրները, ԳՇ նախկին և ներկա ղեկավար կազմի շուրջ տեղի ունեցող գործընթացների լուսաբանումները։