Որ դեպքում է պետք նվազեցնել ֆիզիկական ակտիվությունը. ներկայացնում է սրտաբանը

ֆիզիկական ակտիվությունը խիստ կարևոր է սիրտանոթային հիվանդությունների ռիսկերը նվազեցնելու համար: Ըստ միջազգային ուղեցույցի՝ ֆիզիկական ակտիվությունն առողջ մարդկանց մոտ 30 տոկոսով նվազեցնում է սիրտանոթային հիվանդություների առաջացման հավանականությունը:

Ֆիզիկական ակտիվությունը կենսական է ինչպես սիրտանոթային հիվանդություններ, այնպես էլ դիաբետ, գերքաշ, ճարպակալում ունեցողների համար: Օրգանիզմում կան ճարպաթթուներ (օգտակար և վնասակար լիպոպրոտեիններ), վերջինները անոթի (զարկերակի) լուսանցքի մեջ առաջացնում են նստվածքներ, հանգեցնում լուսանցքի նեղացման: Ֆիզիկական ակտիվությունը նպաստում է այդ ճարպաթթուների ակտիվ քայքայմանը: Նորք-Մարաշ սրտաբանական կենտրոնի սրտաբան Արևիկ Ստեփանյանը նշում է՝ այնուամենայնիվ, կան ֆիզիկական ակտիվության սահմանափակումներ, եթե

• Մարդն ունեցել է սրտամկանի ինֆարկտ, եթե կատարվել է կորոնար (պսակաձև զարկերակներ) շունտավորում (ստենտավորում), ապա մարդուն 10-ից 12 շաբաթ հետո է ցուցվում ֆիզիկական ցածր ակտիվություն: Շաբաթական 75 րոպեն համարվում է ֆիզիկական ցածր ակտիվություն, մինչև 150 րոպեն ՝ միջին ակտիվություն, աստիճանաբար կարելի է հասցնել 300 րոպեի: Խրախուսելի է ակտիվությունը բաշխել՝ շաբաթը 3 պարապմունք: Ցուցանիշները կարող են փոփոխվել կախված հիվանդի պաթոլոգիայից, վերականգնման աստիճանից:
• Փականային փոքր խնդրի դեպքում ֆիզիկական ակտիվության որևէ սահմանափակում չկա, եթե կա միջին ծանրության փականային խնդիր, կարևոր է սրտաբանի հետ զրուցելը, սթրես էխո հետազոտություն անցնելը:
• Շողացող առիթմիայի դեպքում ևս թույլատրելի չէ ֆիզիկական ակտիվություն:
• Եթե զարկերակային ճնշումը 160 և ավել է, այդ փուլում չի խրախուսվում ֆիզիկական ակտիվություն:

Եթե ֆիզիկական ակտիվության ժամանակ դրսևորովում են շնչարգելություն, օդի պակասի զգացում, ճնշման անկում կամ բարձրացում, ընդհանուր թուլություն, ապա սրանք կարող են նշանակել, որ տվյալ էտապում ֆիզիկական ծանրաբեռնվածությունը մեծ է և պետք է նվազեցնել՝ համապատասխանեցնելով ինքնազգացողությանը:

Սովորական քայլքը (ճեմելը) ֆիզիկական ակտվություն չէ:

Հանկարծամահություն

Պրոֆեսիոնալ սպորտով զբաղվողների դեպքում կա հանկարծամահության որոշակի ռիսկ. կարևոր է ժամանակ առ ժամանակ հետազոտություններ անցնելը: Արևիկ Ստեփանյանն ասում է՝ կորոնար զարկերակների անոմալիաների (սիրտը սնուցող հիմնական զարկերակի բնածին ձևախախտում) և ներմկանային կամրջակի դեպքում առօրյայում հնարավոր է որևէ գանգատ չդրսևորվի, բայց ֆիզիկական գերծանրաբեռնվածությունը հանգեցնի հանկարծամահության:

Հիպերտրոֆիկ կարդիոմիոպատիների (սրտամկանի գերաճ) դեպքում ևս ֆիզիկական գերակտիվությունը կարող է հանգեցնել վտանգավոր առիթմիաների:

Եղանակային փոփոխություններով պայմանավորված հատկապես մետեոզգայուն մարդկանց օրգանիզմում տեղի են ունենում նյարդահորմոնալ տեղաշարժեր: Դրսևորվում են ճնշման տատանումներ (հիմնականում բարձրացում), սրտանոթային հիվանդություններ ունեցող մադկանց մոտ ստենոկարդիայի նոպաների հաճախացում, մեծանում է նաև առիթմիաների զարգացման հավանականությունը: Մասնագետն ասում է՝ սրանք շատ լուրջ խնդիրներ չեն, համապատասխան դեղորայքով կարելի է կարգավորել:

Անհրաժեշտ հետազոտություններ, եթե նկատվում են ճնշման տատանումներ, առիթմիա՝

• էլեկտրասրտագրություն (ԷԿԳ)
• Էխոսրտագրություն (Էխո ԿԳ)
• Ռիթմի խանգարումների, զարկերակային ճնշման դեպքում՝ հոլտեր հետազոտություն
• Ֆիզիկական ակտիվության ազդեցությունը պարզելու համար՝ տրեդմիլ թեստ (ֆիզիկական ծանրաբեռնվածության թեստ)

Կանոններ, որոնց պետք է հետևել մինչև մարզումներ սկսելը

Անցնել տրեդմիլ թեստ (սրտամկանի սթրես թեստ, որ ենթադրում է վազասարքի վրա որոշակի արագությամբ վազել՝ հասկանալու համար ինչ չափով է վազելու ընթացքում մարդու անոթազարկը փոխվում): Այս թեստը թույլ է տալիս պարզել ֆիզիկական աշխատանքի հանդեպ մադրու տոլերանտությունը:

Պրեմիում կարգի ֆիթնեսի մարզիչ, կենսաբանական գիտությունների թեկնածու Հովհաննես Ավագյանը (GOFIT մարզասրահ) ներկայացնում է բանաձև՝ որոշելու կարդիոպարապմունքների դեպքում տվյալ մարդու համար անոթազարկի թույլատրելի բարձրացումը՝

• 220-ն ընունված է համարել սրտի կծկման մաքսիմալ թույլատրելի հաճախություն: Ենթադրենք մարդը 20 տարեկան է, 220-ից պետք է հանել 20, կստացվի 200: 

200-ի 85 տոկոսը փորձառու մարզվողի համար համարվում է օպտիմալ հաճախություն, 75-ը՝ նորեկի օպտիմալն է: Այս ցուցանիշները գործում են առողջական խնդիրներ չունեցող մարդկանց համար: Եթե կան խնդիրներ, ապա ծանրաբեռնվածությունը իջեցնել 10-ից 20 տոկոսով:

Բանաձևը՝

(220 -20) * 85%=170

Սիրտանոթային խնդիրներ ունեցող մարդկանց դեպքում մարզասրահի բժիշկը պետք է խորհրդակցի տվյալ մարդուն բուժած մասնագետի հետ՝ միասին որոշելու մարզվելու թույլատրելի ծանրաբեռնվածությունը:

Ինչպես մարզվել՝ չծանրաբեռնելով օրգանիզմը

ֆիթնես թեստավորում անցնելուց հետո մարզասրահի բժիշկն ու մարզիչը որոշում են տվյալ մարդու ֆիզիկական ծանրաբեռնվածության աստիճանը:

Ըստ Հովհաննես Ավագյանի՝

• առաջին չորս պարապմունքների ընթացքում ֆիզիկական ծանրաբեռնվածությունը պետք է լինի 25 տոկոս
•  հաջորդ 4 պարապմունքի ընթացքում՝ 50 տոկոս
• մեկ ամիս հետո ծանրաբեռնվածությունը կարելի է հասցնել 70 տոկոսի

100 տոկոս ծանրաբեռնվածության հասնում են երկրորդ ամսվա ավարտին (ավելի շուտ չի թույլատրվում՝ հենաշարժիչ համակարագը չվնասելու համար): 

«ԿՅԱՆՔԻ ՈՐԱԿ» բաժնի բոլոր նյութերին կարող եք ծանոթանալ այստեղ։

«ԿՅԱՆՔԻ ՈՐԱԿ» բաժնի գործընկեր՝ «ԴԵՐԺԱՎԱ-Ս» ընկերություն։