Դաջվածքներ․ ինչու՞ են մարդիկ «նկարազարդում» իրենց մարմինը և ինչո՞վ է դա վտանգավոր

Դաջվածքի «արվեստը» մարդուն հայտնի է անհիշելի ժամանակներից։ Գիտնականները պնդում են, որ մարդիկ իրենց մարմնի վրա զարդանախշեր պատկերել են դեռ նախնադարյան ժամանակաշրջանից։ Գիտական հանրույթի մի մասն այն կարծիքին է, որ հնագույն ժամանակներում դա եղել է արտոնյալ խավի որոշ ներկայացուցիչների «մենաշնորհը»․ մարմնին պատկերված խորհրդանիշը վկայել է մարդու դիրքի, հարստության մասին։ Մի մասն էլ այն կարծիքին է, որ դաջվածքները միստիկ նշանակություն են ունեցել՝  պաշտպանել են «չար ուժերից»։ Հարյուրամյակների ընթացքում դաջվածքի «մշակույթը» փոխել է  իր իմաստն ու  նշանակությունը, իսկ ավելի լայն կիրառում ստացել է հատկապես մեր օրերում, երբ փոխվել է նաև դրա տեխնիկան ու տեխնոլոգիան։

Եվ այսպես, ինչու՞ է ժամանակակից մարդը «նկարազարդում» իր մարմինը և ինչո՞վ է այմանավորված հետաքրքրությունը դաջվածքների նկատմամբ։

Վերջին տասնամյակների ընթացքում հետխորհրդային երկրներում հետաքրքիր հարցում է անցկացվել, որին հետևելով՝ կարելի է պատկերացում կազմել, թե ինչպես է փոխվել ժամանակակից մարդու վերաբերմունքը դաջվածքների նկատմամբ։

1995 թվականին հետխորհրդային երկրների քաղաքացիների 40-ից ավելի տոկոսն այն հարցին, թե ինչու՞ են մարդիկ դաջվածքներ անում իրենց մարմնի վրա, պատասխանել է՝ որպեսզի ցույց տան, որ քրեական անցյալ են ունեցել, նստել են բանտում։

2014 թվականին նույն հարցին այդպիսի պատասխան տվել է հարցվածների 27 տոկոսը միայն, ինչը վկայում է այն մասին, որ դաջվածքներն ու դրա կիրառումը կարճ ժամանակում փոխել են իմաստն ու նշանակությունը։

2014-ին հաջորդող տարիների ընթացքում մարդիկ վերը նշված հարցին՝ ինչու՞ են ոմանք տարբեր տեսակի դաջվածքներ անում իրենց մարմնի վրա, ամենից շատ պատասխանել են՝ որպեսզի առանձնանան ու ընդգծեն իրենց անհատականությունը։ Այսպես ասել է հարցվածների 37 տոկոսը։ 36 տոկոսը նշել է՝ տուրք են տալիս նորաձևությանը։ 20 տոկոսը կարծիք է հայտնել, որ դա գեղեցիկ է, 12 տոկոսն էլ ասել է, որ դաջվածքը վկայում է այս կամ այն  ենթամշակույթի կրողը լինելու մասին։ Եվ միայն 5 տոկոսն է այն կարծիքին եղել, որ օրինակ՝ տղամարդիկ դաջվածքներ անում են՝ ավելի ուժեղ ու կամային երևալու համար։

Փորձ է արվել նաև պարզել մարդկանց անձնական վերաբերմունքը դաջվածքների նկատմամբ։ Հարցվածների 73 տոկոսը հարցին՝ կանե՞ք արդյոք դաջվածներ, կտրականապես ասել է՝ ոչ։ 6 տոկոսն ասել է, որ ունի դաջվածք, 6 տոկոսն էլ չի բացառել, որ ապագայում կարող է մարմնի որևէ հատվածում դաջվածք անել, իսկ 13 տոկոսը դա քիչ հավանական է համարել։

Ինչպե՞ս եք վերաբերվում դաջվածներին հարցին միայն 2 տոկոսն է պատասխանել՝ դրական եմ վերաբերվում։ 31 տոկոսը բացասական վերաբերմունք է արտահայտել, 47 տոկոսը՝ խիստ  բացասական, 14 տոկոսը պատասխանել է՝ ավելի շատ դրական, քան բացասական եմ վերաբերվում։

Չնայած նրան, որ հասարակությունը միանշանակ վերաբերմունք դաջվածքների նկատմամբ չունի, դրանք  մնում են  նորաձև ու համարվում են այդպիսին։ Գերակշռող է մնում նաև այն կարծիքը, որ մարդն իր մարմնին դաջվածք անում է՝ պայմանավորված հիմնականում հոգեբանական որոշակի գործոններով․  ամենաէականն առանձնահատուկ երևալն է։

Հոգեբանական գործոնը քիչ դեր չի խաղում նաև կանանց շրջանում․ շատ երիտասարդ աղջիկներ ու կանայք մարմնի այս կամ այն հատվածին ծաղիկներ, թիթեռներ, վարդի թերթիկներ կամ նմանատիպ այլ զարդանախշեր անում են այն պատճառով, որ կյանքում ռոմանտիզմի պակաս են զգում,  իսկ մեղմ ու փափուկ բնավորության տեր տղամարդիկ մարմնի երևացող մասին գիշատիչներ, կարիճներ, վիշապներ  են դաջում, որպեսզի ավելի «ուժեղ» ու «քաջ» երևան։ Կան նաև այնպիսիք, որոնք դաջվածքները պարզապես գեղեցիկ են համարում, ոմանց մոտ էլ սերը դաջվածքների նկատմամբ հասնում է ֆանատիզմի․ նրանք «նկարազարդում» են ամբողջ մարմինը ու պարծենում դրանով։ Հոգեբանները հակված են այն կարծիքին, որ դա մեծամասամբ վկայում է այն մասին, որ մարդու գիտակցությունը ոչ այնքան հասուն է ու դեռևս լիովին չի ձևավորվել։ 

Իրավիճակները տարբեր են, պատճառներն ու դրանց մեկնաբանությունները՝ նույնպես, սակայն կան ռիսկեր, որոնք ընդհանուր են դաջվածքների բոլոր սիրահարների համար։ Որո՞նք են դրանք։

Եթե տատու-սրահներում ապահովված չեն սանիտարահիգիենիկ բոլոր նորմերը, գործիքները պատշաճ ախտահանված չեն, օգտագործվող նյութերն էլ մանրազնին ընտրված չեն կամ այնքան էլ որակյալ չեն, ապա նվազագույնը՝ կարող է ալերգիա առաջանալ օգտագործված ներկանյութերից։ Ցավոք, հայտնի են նաև դեպքեր, երբ դաջվածքների սիրահարներին արյան միջոցով ծանր ինֆեկցիոն վարակներ են փոխանցվում, օրինակ՝ հեպատիտ В կամ С, նույնիսկ փայտացում կամ տուբերկուլյոզ։

Դաջվածք անելուց որոշ  ժամանակ անց կարող է նաև ավշարային հանգույցների մեծացում նկատվել։ Ժամանակի ընթացքում ներկանյութերը ներծծվում են  լիմֆի հոսքի ու լիմֆատիկ՝ ավշարային հանգույցների մեջ, ինչն էլ հանգեցնում է դրանց մեծացմանը։ Դաջվածքները կարող են նաև մաշկային վարակի (իմպետիգո կամ դերմատիտ) պատճառ դառնալ։

Դաջվածքի շուրջ կամ զարդանախշի տակ, մաշկի վրա կարող է էկզեմա առաջանալ՝ ներկում պարունակվող պարաֆենիլենդիամին նյութի պատճառով, որը կոսմետոլոգիական արտադրության մեջ շատ սահմանափակ քանակությամբ է օգտագործվում, իսկ որոշ երկրներում դրա կիրառումն ընդհանրապես արգելված է։ Ռեակցիա կարող է առաջացնել նաև շոգ եղանակը․ ներկանյութն այդ դեպքում մաշկի տակ տաքանում է ու փոխում կառուցվածքը։ Վերը նշված ներկանյութի նկատմամբ ալերգիա կարող է առաջանալ դաջվածքն անելուց մեկ տարի հետո անգամ։

Ալերգիա կարող է առաջանալ նաև կոնկրետ գույնի ներկից։ Հայտնի է, որ որոշ պիգմենտներ  կարող են պարունակել  կապար կամ սնդիկ։ «Տոկսիկ» ազդեցություն կարող են ունենալ կարմիրը, մանուշակագույնն ու սևը։ Ալերգիկ ռեակցիաները կարող են առաջանալ դաջվածքն անելուց անմիջապես հետո, բայց նաև՝ մի քանի շաբաթ ու նույնիսկ մի քանի տարի անց։ Որոշ դեպքերում դա պայմանավորված է լինում բժշկական պրոցեդուրաներով․ օրինակ, եթե պետք է հակառետրովիրուսային թերապիա անցնել կամ հարկավոր է պրոթեզային հոդ  տեղադրել։

Դաջվածքներից հետո կարող են նաև սպիներ մնալ, եթե դաջվածքի  վարպետը պրոֆեսիոնալ մոտեցում չցուցաբերի։ Իսկ ինֆեկցիաների ներթափանցումն, ինչպես արդեն նշվեց, ամենաբարդ հետևանքներից է։ Եթե ասեղներն ախտահանված չեն, ներկանյութերի գործածման ժամկետը լրացել է, սրահում անհրաժեշտ սանիտարահիգիենիկ նորմերը չեն պահպանվում, ապա դա անխուսափելի է։

Այտուցները, դաջվածքի հատվածում ցավը, կարմրությունը պետք է անցնեն մի քանի օրից, սակայն եթե դրանք պահպանվում են 2 շաբաթից ավելի, պետք է անպայման դիմել մաշկաբանի։

Ի դեպ, արյան բանկերը և Կարմիր խաչը արյուն չեն ընդունում այն դոնորներից, որոնք մեկ տարվա ընթացքում դաջվածքներ են արել մարմնի վրա, քանի որ այդ ընթացքում մարդու օրգանիզմում պահպանվում է դրա բացասական ազդեցությունը։

«ԿՅԱՆՔԻ ՈՐԱԿ» բաժնի գործընկեր՝ «ԴԵՐԺԱՎԱ-Ս» ընկերություն։

Բաժնի բոլոր նյութերին կարող եք ծանոթանալ ԱՅՍՏԵՂ։