Նվազ քաշ. ինչպե՞ս հասնել մարմնի զանգվածի գրագետ ավելացման. խորհուրդ է տալիս սննդաբանը

Aysor.am-ի զրուցակիցն է սննդաբան Արևիկ Պետրոսյանը։

- Արևիկ, մեր օրերում սննդաբաններին առավել հաճախ դիմում են՝ խնդրելով մշակել սննդակարգեր, որոնք կօգնեն գրագետ կերպով ազատվելու ավելորդ քաշից ։ Բայց ուզում եմ՝ այս անգամ անդրադառնանք հակառակ խնդրին, քանի որ քիչ չեն մարդիկ, որոնք ուզում են քաշ հավաքել։ Դուք, որպես սննդաբան, Ձեր պրակտիկայում հաճա՞խ եք նման դեպքերի հետ առնչվում։

- Ես կասեի, որ առավել հաճախ առնչվում եմ ավելորդ քաշի խնդրի հետ։ Բայց քիչ չեն մարդիկ, որոնք դիմում են՝ հասկանալու, թե ինչպես կարող են բարելավել իրենց սննդակարգը՝ ավելի շատ էներգիա և երիտասարդ տեսք ունենալու համար։ Երբեմն դիմում են նաև երեխաների, հղիների սննդակարգի համար։

Ամեն դեպքում, նորմայից ցածր քաշի խնդրով դիմող մարդիկ հասկանում են, որ կարող են առողջական խնդիրներ ունենալ։ Եթե մարմնի ծավալի ինդեքսը 18-ից ցածր է, սա հենց քաշի պակասորդն է։ Նվազ քաշն ունի սիմպտոմներ՝ էներգիայի պակաս, կանանց մոտ մենստրուալ ցիկլի խախտումներ, սովի զգացում՝ թեկուզ մարդն անընդհատ կալորիապես հարուստ սնունդ է ընդունում։ Նվազ քաշ ունեցող մարդիկ հաճախ նաև մրսկան են լինում, քանի որ օրգանիզմը տաքացնելու համար բավականաչափ էներգիա չկա։

Որոշ մարդիկ քաշ չեն հավաքում արագ նյութափոխանակության պատճառով։ Երբեմն դա պայմանավորված է լինում ժառանգական գործոնով, որոշ դեպքերում ենթաստամոքսային կամ վահանաձև գեղձի ֆունկցիայի խանգարմամաբ։ Քաշի պակասի հարցում քիչ նշանակություն չունի նաև սթրեսը, որը հորմոնալ փոփոխությունների է հանգեցնում՝ ինչպես տղամարդկանց, այնպես էլ կանանց մոտ։ Երեխաների դեպքում պետք է  ուշադիր լինել նաև պարազիտային ինֆեկցիաներին։

- Կան արդյոք քաշ ավելացնելու նպատակով մշակված սննդակարգեր։

- Նախ, ուզում եմ ասել որ նվազ քաշը հաճախ իրենից կոմպլեքս խնդիր է ներկայացնում, քան նույնիսկ ավելորդ քաշը։  Այն երբեմն կարող է անգամ բժշկական ախտորոշման կարիք ունենալ։ Ինչ վերաբերում է սննդակարգերին, ապա պետք է ասեմ, որ մշակված սննդակարգեր չկան, կան սննդակարգերի մասով ցուցումներ կա սննդակարգերի դասակարգում՝ ըստ նպատակի։

Քաշ ավելացնելու սննդակարգ մշակելու համար շատ հաճախ կարիք է լինում հաշվի առնել անհատական բազմաթիվ գործոններ։

Ընդանրապես, սննդակարգերը խիստ անհատական են, հետևապես խորհուրդ կտամ դրանք մշակել մասնագետի հետ՝ երբեմն ոչ միայն սննդաբանի, այլ, օրինակ, էնդոկրինոլոգի, որովհետև, ինչպես նշեցի, նվազ քաշը նյութափոխանակության խնդիր է,որը հանգեցնում է նաև հորոնային խնդիրների։

- Արևիկ, ո՞ր խմբի մարդկանց են քաշ ավելացնելու նպատակով սննդակարգերը հակացուցված։

- Ես համարում եմ, որ ընդհանուր, թրենդային կամ ինտերնետային նյութերը կարող են հակացուցված լինել առողջական  խնդիր ունեցող մարդկանց։ Քաշն ավելացնել ուղղակի սննդակարգում ինչ-որ բաներ ավելացնելով՝ գրագետ չի լինի։ Ինտերնետային հեշտացված գիտելիքներն այն մարդկանց համար են, որոնք կատարյալ առողջ են և ուղղակի ուզում են թեմայի շուրջ ընդհանուր պատկերացում կազմել։

- Որո՞նք են այն հիմնական խորհուրդները, որոնց պետք է հետևել քաշ հավաքելու պրոցեսում։

- Առաջինը, որ կուզեի ասել, քաշ հավաքելու ցանկություն ունեցող մարդիկ ոչ մի դեպքում չպետք է օգտագործեն ֆասթ ֆուդ, մեծ քանակությամբ շաքարավազ կամ ալյուրից պատրաստված մթերքներ, ճարպոտ ուտելիք։ Քաշի ավելացումը պետք է առողջ և գրագետ կազմակերպվի։ Պետք է կատարել միջուտեստներ՝ հաշվի առնելով օրգանիզմի բիոռիթմերը, հորմոնալ վիճակը։
Շատ կարևոր է նաև քնի ռեժիմը։ Նվազ քաշ ունեցող մարդիկ շատ հաճախ ունենում են նաև անհանգիստ քուն, որը ևս հորմոնալ դիսբալանսի հետ է կապված։ Սա շտկելի խնդիր է։ Պետք է հետևել աշխատանքի և հանգստի կանոններին, որպեսզի օրգանիզմը հասցնի վերականգնվել, և հաջորդ օրը նյութափոխանակությունը պատրաստ լինի։

- Արևիկ, որքա՞ն կարևոր է մարզումները քաշ հավաքելու գործընթացին զուգորդելը։

- Ես ֆիզիկական ակտիվությունը շատ եմ կարևորում։ Սննդակարգի մասին խոսելիս մենք չենք կարող չխոսել մարդու կենսակերպին, քնի ռեժիմին, ֆիզիկական ծանրաբեռնվածության մասին։

Քաշ հավաքելու գործընթացին մարզումներ զուգորդելը շատ լավ կլինի, որովհետև մարմնի զանգվածի պակասորդ ունեցող մարդիկ հաճախ մկանային զանգվաի պակաս են ունենում։ Մարզասրահներում մարզումները բավական խելամիտ մոտեցում են։ Բացի այն, որ մարզումների արդյունքում մկանային կորսետն ամրանում է, և՛ կանանց, և՛ տղամարդկանց մոտ հորմոնալ ֆոնը սկսում է արձագանքել ֆիզիկական ակտիվությանը։

Լավ գործիք է նաև յոգան՝ և՛ ավելորդ, և՛ նվազ քաշի դեպքում։ Նվազ քաշ ունեցողների համար օգտակար սպորտաձևեր կարող են լինել այն սպորտաձևերը, որոնք մեծ կարդիոծանրաբեռնվածություն չեն պահանջում։

Վերջում ուզում եմ ասել, որ սպորտով պետք է զբաղվել՝ առողջ,ուժեղ, երիտասարդ և  ճկուն լինելու համար։ Սպորտային որոշակի ակտիվություն մարդու կյանքում պետք է լինի՝ նվազագույնը շնչառական վարժություների տեսքով, որոնց օգտակարությունը գիտականորեն ապացուցված է։

«ԿՅԱՆՔԻ ՈՐԱԿ» բաժնի գործընկեր՝ «ԴԵՐԺԱՎԱ-Ս» ընկերություն։

Բաժնի բոլոր նյութերին կարող եք ծանոթանալ ԱՅՍՏԵՂ։