08/04/2022 19:00
Ինչու՞ են առաջանում խալերն ու ի՞նչ վտանգներ կարող են ներկայացնել. Մանրամասնում է բժիշկ-մաշկաբանը
Խալը մաշկի վրա բնածին կամ կյանքի ընթացքում ձեռքբերովի պիգմենտային գոյացություն է: Խալերը կարող են տարբեր լինել ձևով, չափսով և գույնով. բծի պես հարթ կամ ոլոռի պես ուռուցիկ, կետավոր կամ մեծ՝ բաց մարմնագույնից մինչև մուգ շագանակագույն: Արտաքին անբարենպաստ գործոնների ազդեցության տակ (ուլտրամանուշակագույն ճառագայթում, վնասվածք) խալից կարող է զարգանալ չարորակ նորագոյացություն՝ մելանոմա։
Մեր կողմից հաճախ անտեսվող և նշանակություն չտրվող խալերի մասին Aysor.am-ը զրուցել է բժիշկ-մաշկաբան, կոսմետոլոգ Աննա Զավարյանի հետ՝ պարզելու առաջացման պատճառներն ու հնարավոր վտանգները։
«Կյանքի ընթացքում խալերի քանակը անընդհատ փոխվում է։ Կարող են հայտնվել մարմնի տարբեր մասերի վրա, փոխել իրենց ուրվագիծը, գույնը, ռելիեֆը։ Ուստի խալերին պետք է ինքնուրույն հսկել և հարկ եղած դեպքում դիմել բժշկի։ Խալերի առաջացումը կարող է պայմանավորված լինել նաև գենետիկորեն. եթե ծնողները խալեր են ունեցել, ապա շատ հավանական է, որ այդ նույն խալից լինի և երեխայի վրա՝ նույնիսկ մարմնի նույն հատվածում», - ասաց մասնագետը։
Հաճախ կարելի է նկատել, որ տարիների ընթացքում խալերի քանակը կարող է աճել, սակայն մասնագետը նշեց, որ նույիսկ նվազում է նկատվում, և այս գործընթացը բոլորովին նորմալ և բնական երևույթ է։
«Խալերի քանակի զգալի աճը կապված է մարմնի էնդոկրին վերակառուցման հետ և տեղի է ունենում դեռահասության և հղիության ընթացքում: Նոր խալերի առաջացումը կարող է որոշակի դեպքերում հրահրել մաշկային վարակների (գրգռվածություն, ցան և այլն)՝ առաջացնելով էպիդերմիսում բորբոքային փոփոխություններ», - ասաց Աննա Զավարյանը։
Կարևոր է ժամանակին ճանաչել խալի տեսակը, հասկանալ՝ այն որքանով է անվտանգ առողջության համար: Ճիշտ պահին ախտորոշումը, զարգացման փուլի ճշգրիտ որոշումը հաջող բուժման գրավականն է։ Այս մասին խոսելով, մասնագետը հավելեց, որ փոքր խալերը չարորակ ուռուցքի վերածվելու առումով վտանգավոր չեն, մինչդեռ միջին, խոշոր և հատկապես հսկա խալերի հանդեպ պետք է շատ ուշադիր լինել։
«Պացիենտի հետ զրույցում պետք է պարզել, թե երբ է առաջացել պիգմենտային գոյացությունը (բնածին է, թե ձեռքբերովի), փոխվե՞լ է արդյոք խալի տեսակը, չափը, ձևը, գույնը։ Եթե փոփոխություններ են եղել՝ ինչո՞վ են դրանք պայմանավորված (տրավմա, այրվածք, քերծվածք, հեռացնելու փորձեր)։ Խալերի հյուսվածաբանական հետազոտության համար նյութը ստացվում է նորագոյացության մակերևույթից քսուք վերցնելով, եթե այն ունի ճաքեր և արյունահոսություն», - պարզաբանեց Աննա Զավարյանը։
Հաստատվել է, որ ցանկացած տրավմատիկ ազդեցություն (մեխանիկական, քիմիական, ճառագայթային) կարող է առաջացնել մելանոմա-վտանգավոր խալերի որոշ տեսակների։ Անզեն աչքով անհնար է տարբերակել բարորակ նորագոյացությունը չարորակ նորագոյացություններից. ավելի ճշգրիտ ախտորոշման համար անհրաժեշտ են հատուկ ուսումնասիրություններ:
Գոյություն ունեցող և նոր ի հայտ եկած խալերը պետք է կանոնավոր և ուշադիր վերահսկվեն: Եթե դրանց նախնական տեսքը կամ քանակը փոխվում է, անհրաժեշտ է շտապ խորհրդակցություն մաշկաբանի հետ։
Մաշկաբանը նշեց, որ խալերի հեռացման հարցը հիվանդի մոտ կարող է առաջանալ երկու դեպքում՝ երբ նորագոյացությունները կոսմետիկ խնդիր են, և երբ կան ուռուցքաբանական ցուցումներ։ Հեռացման մեթոդը նույնպես կախված կլինի ցուցումների կատեգորիայից: Երկու դեպքում էլ որոշումը մնում է մասնագետին։
«ԿՅԱՆՔԻ ՈՐԱԿ» բաժնի գործընկեր՝ «ԴԵՐԺԱՎԱ-Ս» ընկերություն։
Բաժնի բոլոր նյութերին կարող եք ծանոթանալ ԱՅՍՏԵՂ։
