ԼՂ կարգավիճակի մասին նոր ձևակերպմամբ Նիկոլ Փաշինյանը հարցը գցում է Արևմուքի և ՌԴ-ի գրպանը, որպեսզի նրանք իրար մեջ հարաբերություններ պարզեն. Վերլուծաբան

 Aysor.am-ի զրուցակիցն է քաղաքական վերլուծաբան Ստեփան Դանիելյանը։

- Պարո՛ն Դանիելյան, այսօր ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց, որ եթե նախկինում բանակցությունների հիմքում դրվում էր Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակը՝ դրանից բխեցնելով անվտանգության երաշխիքներն ու իրավունքները, ապա այժմ ՀՀ իշխանությունները հիմքում դնում են անվտանգության երաշխիքներն ու իրավունքները՝ դրանից բխեցնելով կարգավիճակը։ Ըստ էության՝ թեզի փոփոխություն է տեղի ունեցել։ Ինչպե՞ս եք այս երևույթը դիտարկում։

- Այս ձևակերպման տակ ես հասկանում եմ, որ նա այդ հարցը գցում է Արևմուքի և Ռուսաստանի գրպանը, որպեսզի նրանք իրար մեջ հարաբերություններ պարզեն։ Այստեղ աշխարհաքաղաքական ներկայության խնդիր կա. ռուսներն ուզում են ներկա լինել՝ հաշվի առնելով իրենց շահերը, Հյուսիսային Կովկասի վիճակը, այն, որ Ադրբեջանը և Թուրքիան արդեն մեկ պետություն են դառնում։ Սա մեկ։

Երկրորդն այն է, որ Արևմուտքը փորձում է Ռուսաստանին հեռացնել այս տարածաշրջանից, արդյունքում նաև Միջին Ասիայից և այլն։ Արդեն թուրքական աշխարհի տեսքով ՌԴ ամբողջականության հարց կառաջանա, Իրանի ամբողջականության հարց կառաջանա։ Ձևակերպման փոփոխությունն այսպես եմ ընկալում։

Ես գտնում եմ, որ Հայաստանն արդեն քաղաքական սուբյեկտ չէ, հայկական բանակը մարտունակ չէ, և դրա հետևանքով ՀՀ գործող իշխանությունը խնդիրը միջազգային խաղացողների տիրույթում է փորձում խաղարկել։

Մենք պետք է հասկանանք, որ Արցախի անվտանգության հարցն այսօր ապահովում է Ռուսաստանը, որն ունի աշխարհաքաղաքական շահեր։ Այդ համատեքստում պետք է հիշել Ռուսաստանի ԱԳ նախարարի վերջին հայտարարությունը, որ որքան էլ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի մյուս համանախագահող երկրները հաշվի չառնեն հայկական կողմի շահերը, Ռուսաստանը շարունակելու է հաշվի առնել։ Այսինքն՝ անվտանգության ապահովումը իրականացվելու է ռուսների միջոցով, և ռուսները դե յուրե Ադրբեջանի տարածքում ունեն խաղաղապահների տեղակայման տեսքով ռազմական բազա։

Ըստ էության՝ Նիկոլ Փաշինյանի նոր ձևակերպմամբ խաղաղապահների հարցը և Ռուսաստանի ներկայության հարցը բաց է մնում, և քանի որ ՌԴ-ի և Արևմուտքի միջև լարում է գնում, այն տեղափոխվել է մեր արածաշրջան, և դրա մեխն Արցախն է։

- Պարո՛ն Դանիելյան, ՀՀ վարչապետն այսօր նաև հայտարարեց, որ միջազգային հանրությունն առաջարկում է մի-փոքր իջեցնել Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի հարցում մեր նշաձողը։ Ի՞նչ է, ըստ Ձեզ, սա նշանակում և ինչի՞ կարող է հանգեցնել։

- Միջազգային հանրություն ասածն այսօր գոյություն չունի, միջազգային հանրություն չկա։ Երբ Նիկոլ Փաշինյանն ասում է, որ միջազգային հանրությունը այս կամ այն բանն է պահանջում, պետք է հստակեցնի՝ ո՞ր միջազգային հանրությունը՝ արևմտյա՞ն, թե՞ արևելյան։

Սրանից մի քանի տարի առաջ Ալիևն Ադրբեջանի հեռուստատեսությամբ բողոքում էր, որ այդ նույն միջազգային հանրությունը պահանջում է ճանաչել Արցախի անկախությունը։ Այսինքն՝ միջազգային հանրությունը նախկինում մի բան էր ուզում, հիմա՝ ուրիշ բան։ Միջազգային հանրության ամեն մասն իր շահերով է առաջնորդվում։

Հիմա, երբ Նիկոլ Փաշինյանն ասում է, որ Արցախի կարգավիճակի նշաձողն իջեցվել է, հարց է՝ ո՞վ է իջեցրել, ինչի՞ համար է իջեցրել։ Նա պետք է կոնկրետ խոսի, որովհետև ընդհանրական «միջազգային հանրություն» ասելով՝ ոչինչ չենք հասկանում։

Իսկ Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի հարցում նշաձողն իջեցնել ասելով՝ Նիկոլ Փաշինյանը նկատի ունի Ադրբեջանի տարածքում ինչ-որ ինքնավարություն՝ մշակութային կամ ինքնակառավարման ինքնավարություն։ Այսինքն՝ ինչ-որ միավոր Ադրբեջանի տարածքում, և քանի որ արցախահայերի կյանքին և իրավունքներին սպառնացող վտանգ կա, պետք է լինեն ինչ-որ միջազգային ուժեր։