Յուվենիլ իդիոպաթիկ արթրիտ. Ի՞նչ հիվանդություն է սա, արդյոք ժառանգակա՞ն է և ինչպես ախտորոշել

Aysor.am-ը սկսում է Յուվենիլ իդիոպաթիկ արթրիտին նվիրված հրապարակումների շարք, որին հետևելով դուք կծանոթանաք այս հիվանդության առաջացման պատճառներին, ախտանշաններին, դրսևորման տարբեր ձևերին, հիվանդության տեսակներին, բուժման և խնամքի առանձնահատկություններին։

Յուվենիլ իդիոպաթիկ արթրիտը խրոնիկ հիվանդություն է, որը բնութագրվում է հոդերի կայուն բորբոքումով: Հոդերի բորբոքման բնորոշ նշաններն են՝ ցավը, այտուցը և շարժումների սահմանափակումը:

«Իդիոպաթիկ» նշանակում է, որ հիվանդության պատճառը անհայտ է, իսկ «յուվենիլ», նշանակում է «պատանեկան», այսինքն, հիվանդության նշանները ի հայտ են գալիս մինչև 16 տարեկան (ՀՀ-ում պատանեկան շրջանը ավարտվում է 18 տարեկան հասակում, ուստի մեր երեխաների համար Յուվենիլ իդիոպաթիկ արթրիտ ախտորոշումը կիրառելի է մինչ այդ տարիքը):

Հիվանդությունը խրոնիկ է, իսկ դա նշանակում է, որ բուժումը չի բերում լրիվ առողջացման, այլ թույլ է տալիս նվազեցնել հիվանդության նշանները և բարելավել լաբորատոր ցուցանիշները: Դա նաև նշանակում է, որ ախտորոշման ժամանակ հնարավոր չէ կանխատեսել, թե որքան է տևելու հիվանդությունը։

Յուվենիլ իդիոպաթիկ արթրիտը հարաբերականորեն հազվադեպ հանդիպող հիվանդություն է, միջինում այն հանդիպում է 1000 երեխայից 1-2-ի մոտ:

Որո՞նք են հիվանդության առաջացման պատճառները

Մեր իմուն համակարգը մեզ պաշտպանում է ինֆեկցիաներ առաջացնող տարբեր միկրոօրգանիզմներից՝ վիրուսներից և բակտերիաներից: Այն ընդունակ է տարբերելու, թե ինչն է մեր օրգանիզմի համար պոտենցիալ օտար ու վնասակար և ենթակա է ոչնչացման, կամ ինչն է պատկանում մեր օրգանիզմին:

Ենթադրվում է, որ խրոնիկ արթրիտն իմուն համակարգի ոչ նորմալ պատասխանն է, երբ այն մասամբ կորցնում է օտարը սեփականից տարբերելու ընդունակությունը և այդ պատճառով գրոհում է սեփական մարմնի մասերը, ինչը բերում է բորբոքման, մասնավորապես հոդերի թաղանթների:

Այդ պատճառով Յուվենիլ իդիոպաթիկ արթրիտի պես հիվանդությունները կոչվում են աուտոիմուն, ինչը նշանակում է, որ իմուն համակարգը գործում է սեփական օրգանիզմի դեմ:

Ինչևէ, այլ խրոնիկ բորբոքային հիվանդությունների նման, Յուվենիլ իդիոպաթիկ արթրիտի պատճառների մասին ճշգրիտ ինֆորմացիան բացակայում է:

Հաճախ հարց է առաջանում՝ արդյոք այս հիվանդությունը ժառանգակա՞ն է

Յուվենիլ իդիոպաթիկ արթրիտը ժառանգական հիվանդություն չէ, քանի որ ծնողներից երեխաներին ուղղակիորեն չի կարող փոխանցվել: Այնուամենայնիվ, կան որոշ գենետիկական գործոններ, մեծամասամբ դեռևս չբացահայտված, որոնք ձևավորում են հիվանդության նկատմամբ նախատրամադրվածություն: Գիտական աշխարհում ընդունվել է ընդհանուր կարծիք այն մասին, որ այս հիվանդությունը հանդիսանում է գենետիկ նախատրամադրվածության և արտաքին միջավայրի գործոնների (ներառյալ ինֆեկցիայի հարուցիչների) համատեղ ազդեցության արդյունք: Բայց անգամ այն դեպքում, երբ կարող է տեղի ունենալ գենետիկ նախատրամադրվածությունը, շատ հազվադեպ են դեպքերը, երբ նույն ընտանիքից երկու երեխաներ ունեն այս հիվանդությունը:

Ինչպե՞ս ախտորոշել Յուվենիլ իդիոպաթիկ արթրիտը:

Ախտորոշումը հիմնվում է արթրիտի առկայության և տևողության վրա, երբ բացառվում է ցանկացած այլ հիվանդություն հիվանդի անամնեզի, օբյեկտիվ զննման և լաբորատոր ցուցանիշների հիման վրա:

Յուվենիլ իդիոպաթիկ արթրիտը ախտորոշվում է, երբ հիվանդությունը սկսվում է մինչև 16 տարեկանը, ախտանշանները տևում են 6 շաբաթ և ժխտված են բոլոր այն հիվանդությունները, որոնք կարող են հանդիսանալ արթրիտի պատճառ:

Այս 6 շաբաթվա ժամանակաշրջանը պայմանավորված է այլ անցողիկ արթրիտների ժխտման անհրաժեշտությամբ, որոնք կարող են առաջանալ տարբեր ինֆեկցիաների պատճառով: ՅԻԱ (Յուվենիլ իդիոպաթիկ արթրիտը) տերմինը ներառում է անհայտ ծագման, համառ արթրիտների բոլոր ձևերը, որոնք սկսվում են մանկական տարիքում: ՅԻԱ ընդգրկում է տարբեր, արդեն ճանաչված, արթրիտների ձևերը:

Ի՞նչ է տեղի ունենում հոդերի հետ

Սինովիալ թաղանթը հոդային պատիճի բարակ ներքին թաղանթն է, որն արթրիտի դեպքում դառնում է շատ ավելի հաստ և լցվում է բորբոքային բջիջներով և արտադրում է մեծ քանակի սինովիալ հեղուկ հոդի ներսում: Դա առաջացնում է այտուց, ցավ և շարժումների սահմանափակում: Հոդի բորբոքման բնորոշ արտահայտություն է համարվում նրա կարկամությունը, որն առաջանում է երկարատև հանգստից հետո: Դա առավել տեսանելի է առավոտյան ժամերին (առավոտյան կարկամություն): Հաճախ երեխան ցանկանում է մեղմացնել ցավը, տալով հոդին կիսածալած դիրք, այս դիրքը կոչվում է ՛՛անթալգիկ՛՛, ընդգծելով, որ դրա իմաստը ցավի մեղմացումն է: Այն դեպքում, երբ այս ոչ ճիշտ դիրքը պահպանվում է երկար ժամանակ (սովորաբար 1 ամսից ավել), դա հանգեցնում է մկանների և ջլերի կարճեցման (կոնտրակտուրա) և առաջացնում (ծալման) տարածման խանգարում:

Ոչ լիարժեք բուժման դեպքում, հոդի բորբոքումը կարող է բերել նրա ախտահարմանը, ինչը առաջանում է երկու հիմնական մեխանիզմներով՝ սինովիալ թաղանթը խիստ հաստանում է, դառնում բորբոսանման կառուցվածքի (այսպես կոչված սինովիալ պանուսի ձևավորմամբ), և արտազատվում են սինովիալ աճառի և ոսկրային հյուսվածքի մաշվածություն առաջացնող տարբեր նյութեր:

Ռենտգենոլոգիական քննությամբ դրանք ոսկրի մեջ անցքերի տեսք ունեն և կոչվում են ոսկրի էրոզիաներ: Խնայող դիրքում երկարատև մնալը բերում է մկանների ատրոֆիայի (մկանների կորստի), մկանների և փափուկ հյուսվածքների լարման և կծկման, ինչը հանգեցնում է մկանների ծալման խանգարման:

Հետևեք մեր հրապարակումներին, որտեղ կծանոթանաք Յուվենիլ իդիոպաթիկ արթիտի տեսակներին, բուժման տարբեր ձևերին, խնամքի առանձնահատկություններին։