16/05/2022 17:30

Թթվածնաքաղց. ախտանշանները, առաջացման պատճառները

Ամենակարևոր լուրերը Հայաստանից՝ Telegram-ում

Թթվածնաքաղցն (հիպօքսիա) օրգանիզմի հյուսվածքներում թթվածնի պակասն է. առաջանում է թթվածնի անբավարար մատակարարման կամ հյուսվածքների՝ թթվածնի վատ կլանման հետևանքով։ Էկզոգեն թթվածնաքաղցը պայմանավորված է ներշնչման ժամանակ թթվածնի պակասով. դրսևորվում է լեռ բարձրանալիս, վատ օդափոխվող, փակ տարածքներում։

Շնչառական հիպօսքիան պայմանավորված է թոքերում թթվածնի մատակարարաման մեխանիկական խոչընդոտներով՝

• Երբ շնչուղիները փակվում են ջուր լցվելու կամ տարբեր առարկաների պատճառով
• Շնչուղիների նեղացում՝ հիվանդությունների՝ դիֆթերիայի կամ ալերգիկ ռեակցիաների հետևանքով
• Թոքաբշտիկի խցանումը բրոնխիտի հետևանքով
• Թոքերի հյուսվածքների էլաստիկության նվազման հետևանքով
• Թթվածնից զուրկ երակային արյան խառնվելը զարկերակային արյան մեջ. դիտվում է թոքի այտուցի, սրտի արատների դեպքում։

Արյունային հիպօքսիա դիտվում է՝

• Շմոլ գազի և այլ տոքսիկ թունավորումների դեպքում
• Արյան կորստի դեպքում
• Սակավարյունության դեպքում

Ցիրկուլյատոր թթվածնաքաղցը հետևանք է արյան շրջանառության խանգարման, դրսևորվում է՝

• Սրտի իշեմիկ հիվանդության դեպքում
• Անոթների ջղաձգման դեպքում
• Թրոմբոզի դեպքում

Հյուսվածքային թթվածնաքաղցի պատճառն այն է, որ հյուսվածքները չեն կարողանում յուրացնել արյան թթվածինը։ Զարգանում է՝

• Դեղամիջոցների մեծ չափաբաժնի օգտագործման հետևաքնով (հակաբորբոքայինների)
• B12 վիտամինների պակասի (լյարդի ցերոզի, հեպատիտի և այլ հիվանդությունների հետևանքով)
• Ծանր մետաղների աղերի թունավորման հետևանքով

Ծխելը ևս թթվածնաքաղցի առաջացման գործոններից է. նիկոտինի պատճառով անոթները սեղմվում են, ինչն էլ խոչընդոտում է հյուսվածքների՝ թթվածնի կլանումը։

Թթվածնաքաղցի հետևանքները՝

Բավարար թթվածին չստանալու դեպքում հյուսվածքները մահանում են
Մեծ է ինսուլտի առաջացման հավանականությունը

Կարող են լինել՝

• Ուշաթափություն
• Նյութափոխանակության խանգարում
• Գերհոգնածություն
• Ոչ մեծ ֆիզիկական ծանրաբեռնվածության դեպքում սրտխփոցներ
• Մաշկի կապտում
• Ջղաձգություն
• Մկանային զանգվածի թուլացում
• Սուր թթվածնաքաղցի դեպքում մարմնի մասերի կամ օրգանների ատրոֆիա
• Օրգանիզմի անժամանակ ծերացում

Թթվածնաքաղցը կանխարգելելու համար խիստ կարևոր է մաքուր օդին զբոսանքները, տան, աշխատավայրի, սպորտային համալիրի բավարար օդափոխությունը։