Ցինգա․ Ասկորբինաթթվի անբավարարության հետևանքները մարդու օրգանիզմում

Ցինգան պաթոլոգիա է վիտամինային անբավարարության խմբից, որը զարգանում է մարդու օրգանիզմում վիտամին C-ի պակասի ֆոնին։ Հիվանդության առաջնային նշաններն են՝ լնդերի արյունահոսություն, մաշկի չորացում, արյունազեղումներ հոդի խոռոչում, ատամների թուլացում։ Բժշկի կողմից ախտորոշման հաստատումն իրականացվում է հետազոտությունից, պատմության անամնեզից և ռադիոգրաֆիայից հետո:

Հիվանդության զարգացման պատճառները․

Ասկորբինաթթուն ապահովում է բազմաթիվ կենսաքիմիական գործընթացների իրականացում: Միացությունը մարդու օրգանիզմ է մտնում սննդի հետ և ներծծվում տասներկումատնյա աղիքի մեջ: Ցինգայի պատճառ կարող են լինել վիտամին C-ի անբավարար կլանումը կամ  անառողջ սննդակարգ վարելը:

Ասկորբինաթթվի յուրացումը կարող է խոչընդոտվել հետևյալով.

աղիքային էպիթելի կառուցվածքի փոփոխություններ,

սուր պանկրեատիտ,

երկարատև փորլուծություն։

Վիտամին C-ի օրական ընդունումը պետք է լինի առնվազն 70 մգ մեծահասակների համար և 30 մգ երեխաների համար: Ասկորբինաթթվի պակասը հանգեցնում է պաթոլոգիայի զարգացմանը 4-12 շաբաթվա ընթացքում:

Կլինիկական պատկերը բժիշկներին թույլ է տալիս տարբերակել հիվանդության երեք աստիճան՝ թեթև, միջին  և ծանր: Առաջին դեպքում հիվանդը բախվում է թեթև թուլության և հոգնածության հետ, մաշկը գունատվում է, լնդերը չափավոր արյունահոսում են։

Պաթոլոգիայի միջին աստիճանը ուղեկցվում է մկանային ցավով: Մաշկը ստանում է կեղտոտ կապույտ երանգ, ատամները սկսում են թուլանալ և ընկնել: Բազմաթիվ խոցեր են առաջանում ձեռքերի և ոտքերի մազերի ֆոլիկուլների շուրջ։

Ծանր աստիճանը հանգեցնում է արյունազեղումների պերիկարդում և պլևրալ խոռոչում։ Առաջանում են հոդերի հեմարտրոզներ, առաջանում են մկանային հյուսվածքներում արյան կուտակման օջախներ, բերանի խոռոչում զարգանում է խոցային ստոմատիտը, որը բարդանում է գինգիվիտով։ Կլինիկական պատկերը լրացվում է զարկերակային հիպերտոնիայով։

Թուլությունն ու հոգնածությունը մարդու օրգանիզմում ասկորբինաթթվի դեֆիցիտի առաջին նշաններն են։ Այս ֆոնի վրա մազանոթային կոլագենի ուժը նվազում է, հոդերի, մկանների և ենթամաշկային հյուսվածքներում ձևավորվում են արյունազեղումների բազմաթիվ օջախներ։ Հեմարտրոզով ախտահարված հոդային հյուսվածքներում զարգանում է ինտենսիվ ցավային սինդրոմ։

Վիտամին C-ի ածանցյալների դեֆիցիտի ֆոնին նվազում է երկաթ պարունակող ֆերմենտների մակարդակը։ Փոխվում են մարդու գաստրոնոմիական նախասիրությունները։ Եղունգների թիթեղները բարակում են, մազերը՝ փխրուն ու չոր դառնում։ Զարգանում է անեմիա, որն ուղեկցվում է գլխապտույտով և տախիկարդիայով։

Հիվանդի իմունիտետի ճնշված վիճակը հանգեցնում է վիրուսային և բակտերիալ վարակների զարգացմանը: Բերանի խոռոչում զգալի փոփոխություններ են տեղի ունենում՝ լորձաթաղանթը ծածկվում է մանր խոցերով, լնդերն արյունահոսում են, վերին և ստորին ծնոտներում ատամների ամրացումը թուլանում է։

Պաթոլոգիայի կլինիկական դրսևորումները սպեցիֆիկ են, ինչը հեշտացնում է ախտորոշումը։ Հիվանդը զննում է անցնում գաստրոէնտերոլոգի մոտ։ Արձանագրվում են մաշկի, բերանի լորձաթաղանթի, ատամների, հոդերի, եղունգների, մազերի վիճակի փոփոխություններ։

Մարդու մարմնում վիտամին C-ի պակասի ակնհայտ պատճառների բացակայությունը դառնում է գործիքային ախտորոշման ցուցում։

Լաբորատորիայում հիվանդի կենսանյութերի վերլուծությունը թույլ է տալիս հաստատել նախնական ախտորոշումը: Վիճահարույց դեպքերում իրականացվում է պլազմայում ասկորբինաթթվի կոնցենտրացիայի սքրինինգ:

Բուժման մեթոդները որոշվում են հիվանդի մոտ նկատվող կլինիկական պատկերով։ Պաթոլոգիայի թեթև ձևով մարդը ամբուլատոր բուժում է անցնում սննդաբանի հսկողության ներքո։ Միջին և ծանր աստիճանները պահանջում են հոսպիտալացում և անկողնային  հանգիստ:

Բժշկի կողմից նշանակվում է դիետա․ այն  ներառում է մթերքներ, որոնք ծառայում են որպես վիտամին C-ի աղբյուր՝  բանջարեղեն, ցիտրուսային մրգեր և այլն։

Սիմպտոմատիկ բուժումն ուղղված է արյունահոսության դադարեցմանը: Արյան զգալի կորստի ֆոնին կատարվում է պլազմայի կամ էրիթրոցիտային զանգվածի փոխներարկում։

«ԿՅԱՆՔԻ ՈՐԱԿ» բաժնի գործընկեր՝ «ԴԵՐԺԱՎԱ-Ս» ընկերություն։