31/08/2022 15:30
Ավելի լավ է երեխան մեկ վերնաշապիկ պակաս ունենա, բայց ավելի շատ ուշադրության արժանանա. Հոգեբանի խորհուրդները ծնողներին՝ դպրոցին ընդառաջ
Առաջին դասարանը թե երեխաների, թե ծնողների համար կյանքի կարևորագույն շրջան է, դպրոցն այլ որակի սոցիալիզացիա է. երեխայի ծնողները, ընտանիքը պետք է անյպայման լուրջ վերաբերվեն, պատշաճ պատրաստվեն, Aysor.am-ի հետ զրույցում ասում է հոգեբան Իրինա Ծատուրյանը։
Հոգեբանը կարևորում է մինչև դպրոց գնալը ծնողի՝ երեխայի հետ աշխատելը, դպրոցի առավելությունների, գիտելիք ձեռքբերելու կարևորության, նոր ընկերներ ունենալու հնարավորության մասին խոսելը։ Դպրոց գնալուց մի քանի օր առաջ կարելի է ուսուցիչ-աշակերտ դերային խաղեր կազմակերպել. արդյունավետ միջոց է երեխային դպրոցական կյանքին պատրաստելու համար։
«Շատ կարևոր է հատկապես դպրոցի առաջին օրերին երեխայի հանդեպ պատշաճ ուշադիր լինելը, պետք է անպայման լսել երեխային, տեղյակ լինել հույզերին, որպեսզի հնարավոր լինի ուղղորդել, աջակցել։ Հաճախ զբաղվածության պատճառով ծնողները պակաս ուշադիր են դառնում երեխաների հանդեպ, և երբ երեխան ինքնամփոփ է դառնում, մեկուսանում է, հրաժարվում է շփումներից, ծնողներն անհանգստանում են։ Մինչդեռ այդ վարքի պատճառը հիմնականում պայմանավորվում է ոչ բավարար ուշադրությամբ»։
Հոգեբանն ասում է՝ հասկանալի է՝ ծնողները շատ աշխատում են, որպեսզի հոգան երեխաների կարիքները, հատկապես առաջին դասարանի համար մեծ ծախսեր են արվում. հոգնածությունն ու զբաղվածությունն օբյեկտիվ պատճառներ ունեն, բայց կարևոր է հիշել՝ ավելի լավ է երեխան մեկ վերնաշապիկ պակաս ունենա, բայց ավելի շատ ուշադրության արժանանա։
Հատկապես դպրոցի առաջին տարիները խիստ կարևոր են երեխայի բնավորության, որպես անհատականություն ձևավորման հարցում։ Ծնողները պետք է քաջատեղյակ լինեն երեխայի բնավորությանը հարկ եղած դեպքում օգնելու համար։ Երեխաները որպես կանոն ամաչկոտ են, ծնողները պետք է աջակցեն երեխաներին նոր շփումների հարցում։ Որոշ ժամանակ անց կարելի է դասարանցիների հավաք կազմակերպել մտերմիկ միջավայրում՝ խթանելու անկաշկանդ շփումները, նշում է Իրինա Ծատուրյանը։
Հոգեբանը խորհուրդ է տալիս դասընկերների հետ դրական հարաբերություններ կառուցելու համար որևէ դեպքում չարդարացնել, չխրախուսել ագրեսիվ վարքը։ Իրինա Ծատուրյանն ասում է՝ դպրոցում երեխայի վարքի, աշխատունակության, արդյունավետ ուսումնառության համար խիստ կարևոր է ուսուցչի կերպարի ընկալումը, հոգեբանը հորդորում է ծնողներին երբևէ երեխայի ներկայությամբ չքննարկել, չքննադատել ուսուցչին, դե իսկ ծնողի՝ ուսուցչի հանդեպ խանդի զգացումը որևէ արդյունքի չի կարող հանգեցնել։
Իրինա Ծատուրյանը երեխայի ֆիզիկական և նյարդային առողջության համար կարևոր նախապայման է համարում ընտանիքում կարգուկանոնը՝ խորհուրդ տալով առաջին օրերից կարգավորել երեխայի քունը, պայուսակը դասավորել քնելուց առաջ, որպեսզի առավոտյան շփոթ, անհանգստություն, բացասական հույզեր չառաջանան։ Դպրոց գնալը պետք է ասոցացվի միայն դրական զգացումների հետ։ Կարգուկանոնը կօգնի հաղթահարել տագնապը, կենսառիթմը կարգավորելը կնպաստի երեխայի նյարդային և ֆիզիկական առողջությանը։
Երեխայի ֆիզիկական և նյարդային առողջության համար խիստ կարևոր է նաև հանգիստը։ Հոգեբանը չի խրախուսում երեխաներին շատ ծանրաբեռնելու, մի քանի խմբակի տանելու տենդենցը, ասում է` արդյունավետ կլինի ֆիզիկական և մտավոր մեկական, ոչ ավելի խմբակի ընտրությունը։
Երեխայի ուսումնառության արդյունավետության համար հոգեբանը նաև խիստ կարևորում է գովեստի, խրախուսման մեխանիզմը։
«Երեխային չի կարելի չգովել, ինչպես նաև չի կարելի շատ գովել։ Մի դեպքում անընդհատ քննադատությունը, մյուս դեպքում երեխային կուռք դարձնելը միայն բացասական հետևանքներ կարող են ունենալ։ Եթե երեխան վատ գնահատական է ստացել, զրույցը պետք է սկսել գովեստից՝ դու նախորդ անգամ 9 ես ստացել, ինչ պատահեց, որ այս անգամ 4 ստացար։ Չմոռանալ ժամանակ առ ժամանակ երեխային ասել՝ հպարտանում եմ քեզնով՝ մատնանշելով երեխայի ձեռքբերումները»։
Առաջին լավ գնահատականի դեպքում անպայման պետք է խրախուսել երեխային, Իրինա Ծատուրյանը մեկնաբանում է՝ բոլորս ձևավորվում ենք գնահատականների համակարգի մեջ, առանց գնահատականի երեխային դաստիարակելը դժվար է, բայց չի կարելի նաև գնահատականից կախվածություն առաջացնել։ Օրինակ՝ «իսկ դու ինքդ քեզ ի՞նչ կգնահատեիր» հարցադրումը կօգնի երեխային կարևորել սեփական գնահատականը։
Շատ կարևոր է նաև երեխային ինքնուրույնության հարցում աջակցելը։ Իրինա Ծատուրյանն ասում է՝ դպրոցի առաջին օրերին պետք է նստել երեխայի կողքին, օգնել, բայց աստիճանաբար պատրաստել ինքնուրույնության։ Հոգեբանն անընդունելի է համարում ծնողների՝ դպրոցական ծրագրին միջամտելու փորձերը՝ մասնավորապես տանը նոր առաջադրանքներ տալը։ Չի կարելի երեխային ծանրաբեռնել, պարզապես պետք է հետևել, որ երեխան պատշաճ կատարի դպրոցական առաջադրանքները։
Անդրադառնալով սպառողականության խնդրին՝ այն է՝ հագուստի, հեռախոսի, գրենական պիտույքների մրցավազքին՝ հոգեբանը խնդրի լուծման հարցում ընդգծում է երեխայի դպրոցի ընտրության կարևորությունը. կրթական հաստատությունը պետք է ընտրել ընտանիքի նյութական հնարավորություններին համապատասխան։
«Անխուսափլեի է, որ երեխաները նկատեն մյուս երեխաների այս կամ այն իրը, հագուստը, նման դեպքերում ծնողները պետք է երեխային ցույց տան, թե ինքն ինչ ունի և բացատրել, որ անպայման լավ սովորելու, հետագայում աշխատելու շնորհիվ, ժամանակի ընթացքում հնարավոր է ունենալ այն ինչ ցանկանում է»։
Հոգեբան Իրինա Ծատուրյանը հորդորում է ծնողներին՝ ինքնազոհաբերմամբ վերջին մոդելի հեռախոսներ չգնել երեխաներին. եթե ի վերջո ամեն ինչ պատրաստ մատուցվի երեխային, կմարի ամենակարևորը՝ ձգտման ցանկությունը, մոտիվացիան։
«ԿՅԱՆՔԻ ՈՐԱԿ» բաժնի գործընկեր՝ «ԴԵՐԺԱՎԱ-Ս» ընկերություն։
