10/09/2022 18:00
Ինչու՞ է սթրեսն ազդում առողջության վրա և որո՞նք են օրգանիզմի նախազգուշացնող ազդանշանները
Սթրեսն ու սթրեսային իրավիճակներն այնքան շատ ու հաճախակի են դարձել մեր կյանքում, որ շատերը չեն էլ նկատում՝ որքան մեծ է դրանց ազդեցությունն իրենց ֆիզիկական ու հոգեկան առողջության վրա։ Իրականում, սակայն, մարդու օրգանիզմն անմիջապես է զգում սթրեսի բացասական ազդեցությունն ու անմիջապես էլ ազդակներ է ուղարկում, ասես նախազգուշացնում է, որ հարկավոր է կանգ առնել, շունչ քաշել ու մի փոքր հանգստանալ, այլապես հաճախակի սթրեսի պատճառով կարող են նաև հիվանդություններ առաջանալ, որոնք, ինչպես հայտնի է, աստիճանաբար են հայտնվում ու խորանում՝ դառնալով քրոնիկական։
Բժիշկները մի քանի ոչ այնքան ակնհայտ նախանշաններ ու ախտանշաններ են առանձնացնում, որոնք վկայում են, որ սթրեսն իր բացասական հետքն է թողնում օրգանիզմի վրա, ինչն էլ ժամանակի ընթացքում կարող է նոր բարդությունների, նույնիսկ հիվանդությունների պատճառ դառնալ։
Աղիներն սկսում են անկանոն գործել
Մարսողական համակարգի թեթև խնդիրները, աղիների անկանոն գործելը մարդիկ շատ հաճախ պայմանավորում են ընդունած սնունդով կամ այն լավ չմարսելու հանգամանքներով, սակայն շատ հավանական է, որ աղիներն սկսում են անկանոն գործել հենց սթրեսի պատճառով։ Երկար ժամանակ սթրեսային իրավիճակում գտնվելը կարող է հանգեցնել նաև աղիների բորբոքային պրոցեսների, մի շարք բորբոքային հիվանդությունների։
Մաշկի հետ կապված խնդիրներ են առաջանում
Օրգանիզմում տեղի ունեցող պրոցեսները շատ արագ արտահայտվում են և ասես իրենց արտացոլումն են գտնում մարդու մաշկի վրա, ուստի քրոնիկական սթրեսի դեպքում մաշկի հետ կապված խնդիրներն անխուսափելի են։ Ինչպես արդեն նշվեց, սթրեսն ազդում է աղիների վրա, բորբոքային պրոցեսներ են առաջանում, դա էլ իր հերթին կարող է պատճառ դառնալ, որ էկզեմա կամ ակնե առաջանա, կամ մաշկի աուտոիմուն հիվանդություններ, օրինակ՝ պսորիազ։
Անքնություն
Սթրեսային իրավիճակում գտնվող մարդկանց մոտ սթրեսի հորմոնը՝ կորտիզոլը, բարձր մակարդակի վրա է մնում, իսկ քնի հորմոնի՝ մելատոնինի մակարդակն իջնում է, այդ պատճառով էլ անքնություն է առաջանում։
Հաճախակի գլխացավեր
Սթրեսը հատկապես միգրենով տառապողների մոտ կարող է գլխացավի ավելի հաճախակի նոպաների պատճառ դառնալ։ Սթրեսը նպաստում է նաև բրուքսիզմի՝ քնած ժամանակ ատամների կրճտոցի առաջացմանը, ինչի պատճառով մարդը հաջորդ օրը գլխացավ է ունենում։
Ականջներում աղկմուկ և զնգոց
Ականջներում անընդհատ լսվող աղմուկը, զնգոցը ոչ միայն տհաճ երևույթներ են, այլև ժամանակի ընթացքում կարող են գլխապտույտի պատճառ դառնալ։ Այս ամենը ևս քրոնիկ սթրեսի հետևանք է։
Մազերի նոսրացում կամ մազաթափություն
Սթրեսի պատճառով մազաթափություն է առաջանում, ինչը կարող է տարբեր կերպ արտահայտվել․ մազերի ֆոլիկուլները մնում են հանգիստ վիճակում, բայց մազերի աճը, դրանց ծավալը նվազում է։ Մեկ այլ դեպքում գլխի կամ մարմնի վրա կարող է օջախային՝ հատվածային մազաթափություն լինել։ Մյուս օրինակը տագնապի, անհանգստության կամ ուժեղ սթրեսի ժամանակ մարդու կողմից՝ գիտակցաբար կամ անգիտակցաբար, սեփական մազերը պոկելը, պոկոտելն է։ Սթրեսային իրավիճակը հաղթահարելու դեպքում մազաթափության հետևանքները կարելի է վերացնել։
Դաշտանային ցիկլի խանգարումներ
Սթրեսի, հետևաբար՝ կորտիզոլի բարձր մակարդակի դեպքում կարող է խախտվել նաև դաշտանային ցիկլը․ ուշացումներ, նույնիսկ որոշ ժամանակով՝ ցիկլի բացակայություն կարող է լինել։
Խնդիրներ՝ սեռական կյանքում
Սթրեսն ազդում է նաև սեռական հորմոնների վրա, նվազեցնում է սեռական ցանկությունը, պասիվացնում մարդու սեռական կյանքը։
Իմունային համակարգի հետ կապված խնդիրներ
Քրոնիկ սթրեսը թուլացնում է մարդու իմունային համակարգը, և այն այլևս չի կարողանում արդյունավետ պայքարել վիրուսների ու բակտերիաների դեմ, իսկ մարդն սկսում է ավելի հաճախակի հիվանդանալ։
Բարեբախտաբար, սթրեսը կառավարելու կամ սթրեսային իրավիճակից դուրս գալու հնարավորությունները շատ են։ Մարդն առաջին հերթին պետք է գիտակցի, որ անվերջ սթրեսային իրավիճակում գտնվելով՝ վտանգում է սեփական առողջությունը և որոշակի քայլեր անի՝ հաղթահարելու հոգեկան ու հոգեբանական այդ վիճակը, ինչպես նաև մի փոքր ավելի ուշադիր լինի, և նկարագրված ախտանշաններից մեկը կամ երկուսը նկատելու դեպքում՝ դա ընկալի որպես օրգանիզմի կողմից տրվող նախազգուշական ազդանշան, որին պետք է անպայման արձագանքել։
«ԿՅԱՆՔԻ ՈՐԱԿ» բաժնի գործընկեր՝ «ԴԵՐԺԱՎԱ-Ս» ընկերություն։
