26/01/2023 21:16
Ինչո՞վ է պայմանավորված առատ քրտնարտադրությունը. Պատճառներ, բուժման և կանխարգելման եղանակներ
Քրտնելը մարմնի կարևոր գործառույթն է, որի շնորհիվ այն կարող է արտազատել նյութափոխանակության արտադրանքները և վերահսկել մարմնի ջերմաստիճանը։
Սովորաբար մարդու մարմնի տարբեր մասերում քիչ քանակությամբ քրտինք է արտադրվում, մարդը միայն ֆիզիկական ծանրաբեռնվածության կամ շոգ եղանակի ժամանակ է սովորականից ավելի շատ քրտնում։
Օրգանիզմի այս յուրահատկությամբ պայմանավորված՝ սովորական հակաքրտինքային միջոցները չեն կարողանում լուծել խնդիրը։
Քրտինքն ավելանում է մարմնի ջերմաստիճանի բարձրացման, օդի ջերմաստիճանի բարձրացման, սպորտով ինտենսիվ զբաղվելու պատճառով, նյարդային լարվածության, հուզմունքի ժամանակ: Դա մարմնի բնական ռեակցիան է և միտված է կարգավորել նյութափոխանակությունն ու մարմնի ջերմաստիճանը։
Ավելորդ քրտնարտադրությունը որոշ դեպքերում օրգանիզմի անհատական հատկանիշ է: Հիպերհիդրոզը առողջության համար ոչ մի վտանգ չի ներկայացնում, սակայն կարող է անհարմարություն առաջացնել կենցաղում։ Այն կարող է նկատվել և՛ կանանց, և՛ տղամարդկանց մոտ:
Երբեմն հիպերհիդրոզը զարգանում է տարբեր հիվանդությունների ֆոնին։ Եթե մարդու մոտ ավելացել է քրտնարտադրությունն ամբողջ մարմնի մակերեսով, ապա դա կարող է վկայել վահանաձև գեղձի կամ նյարդային համակարգի խանգարման, արյան շաքարի նվազման մասին:
Բժիշկները չունեն որևէ հատուկ ախտորոշման մեթոդ, որը ճշգրիտ կորոշի, թե արդյոք մարդն ունի՞ ավելորդ կամ նորմալ քրտնարտադրություն: Ուստի հիպերհիդրոզի ախտորոշումը կատարվում է հիվանդի գանգատների հիման վրա, երբ քրտնարտադրությունը վատացնում էնրա կյանքի որակը։
Կան մի քանի պատճառներ, որոնք կարող են առաջացնել ավելորդ քրտնարտադրություն.
Սթրես. Գրգռված նյարդային համակարգի դեպքում մարմնի որոշ մասեր ուժեղ քրտնում են, օրինակ՝ ոտքերը, ափերը, թևատակերը և քիթ-կոկորդի հատվածը: Դա տեղի է ունենում վախի ֆոնի վրա, աճող հուզմունքով կամ սթրեսի գործադրմամբ։
Ավելորդ քաշ. Գեր մարդիկ ավելի շատ են քրտնում, քան նվազ քաշ ունեցողները։
Հորմոնալ ֆոնի խախտում. Հորմոնալ փոփոխությունների ժամանակ, որոնք տեղի են ունենում սեռական հասունացման և դաշտանադադարի ժամանակ, քրտնարտադրությունը միշտ ավելանում է։ Ուղեղը սխալ ազդանշան է փոխանցում շրջակա միջավայրի ջերմաստիճանի մասին, ուստի մարմինը նույնիսկ շոգի ժամանակ լայնացնում է արյունատար անոթները և փորձում տաքանալ։
Հիպերթիրեոզ. Եթե վահանաձև գեղձը արտադրում է հորմոնների ավելցուկ, ապա կարող է առկա լինել այնպիսի հիվանդություն, ինչպիսին է թիրեոտոքսիկոզը։ Հիվանդության հիմնական ախտանիշը սաստիկ քրտնարտադրությունն է, որը հետապնդում է մարդուն նույնիսկ զով եղանակին։ Բացի այդ, հիվանդը տառապում է թուլության, աճող դյուրագրգռության, անքնության և այլ ախտանիշներից: Հիվանդությունը հաղթահարելու համար անհրաժեշտ է այցելել էնդոկրինոլոգին:
Բուսական անոթային դիստոնիա. ինքնավար նյարդային համակարգը աշխատում է խախտումներով, որոնք ազդում են այլ ներքին օրգանների վրա՝ մարսողական համակարգի և շնչառական օրգանների։ Նաև խափանումներ են տեղի ունենում ջերմակարգավորման գործընթացներում։
Հակաբիոտիկների ընդունում. Հակաբիոտիկներով բուժումը հանգեցնում է աղիքային միկրոֆլորայի փոփոխության, որն առաջացնում է քրտնարտադրության ավելացում: Աղիքային ֆլորայի նորմալացման համար անհրաժեշտ է խմել ֆերմենտացված կաթնային ըմպելիքներ, ընդունել պրոբիոտիկներ և նախաբիոտիկներ, ինչպես նաև վիտամիններ:
Հղիություն. Հղիությունն ուղեկցվում է հորմոնալ փոփոխություններով, ուստի կանայք նկատում են, որ սկսում են ավելի շատ քրտնել։ Հիպերհիդրոզը, որպես կանոն, անհանգստացնում է հղիության առաջին եռամսյակում, իսկ երկրորդ և երրորդ եռամսյակում նվազում է։
Երբ հիպերհիդրոզը մարմնի անհատական հատկանիշ է, այլ ոչ թե լուրջ հիվանդության արդյունք, դժվար չի լինի հաղթահարել այն։
Ժամանակակից բժշկությունը ավելորդ քրտնարտադրություն ունեցողներին այնպիսի մեթոդներ է առաջարկում, ինչպիսիք են.
Դեղորայք ընդունելը. Դեղերը նվազեցնում են քրտինքի արտադրությունը քրտնագեղձերի կողմից։ Տեղական թերապիան կրճատվում է մինչև քրտնարտադրության վայրերի բուժումը:
Հանգստացնող բուսական միջոցների կիրառումը. Բելադոննայի կամ վալերիանի էքստրակտներ, թուրմերի արտաքին օգտագործում: Խորհուրդ է տրվում նաև զբաղվել յոգայով և մեդիտացիայով։
Լազերային բուժում. Քրտնագեղձերը, որոնք գտնվում են թևատակերում, բուժվում են լազերի օգնությամբ։ Քրտնագեղձերի ծորանները փակվում են, և մարդը դադարում է առատ քրտնել։
Բոտոքսի ներարկումներ. Դեղերի ներմուծումը արգելափակում է քրտինքի գեղձերի նյարդային վերջավորությունները, ինչը օգնում է նվազեցնել քրտնարտադրությունը:
Լազերային բուժման կամ բոտոքսի ներարկումների են դիմում ծայրահեղ դեպքերում, երբ հիպերհիդրոզի դեմ պայքարի այլ միջոցներն անարդյունավետ են։ Կարևոր է հաշվի առնել, որ դրանք ունեն լուրջ հակացուցումներ և կողմնակի ազդեցություններ։ Քրտինքը բնական պրոցես է, որն օգնում է օրգանիզմը մաքրել վնասակար նյութերից, ուստի խորհուրդ չի տրվում կանխել այն։ Ապագայում դա կարող է բացասաբար անդրադառնալ մարդու առողջության վրա։
«ԿՅԱՆՔԻ ՈՐԱԿ» բաժնի գործընկեր՝ «ԴԵՐԺԱՎԱ-Ս» ընկերություն։