ՀՀ-ում ոչ մի լիցենզավորված տաքսի չկա, ինչպե՞ս են անցնելու անկանխիկ վճարման. ամբողջ ոլորտը քայքայել են. Վահագն Սահակյան

Նախկինում, գոնե թեկուզ ձևի համար, բայց հաշվի էին նստում ՀԿ-ների հետ և նախագծեր մշակելիս հարցնում էին նաև մեր կարծիքը՝ որպես ոլորտի մասնագետների։ Այսօր խելքներին ինչ գալիս, այն  էլ անում են, Aysor.am-ի հետ զրույցում, անդրադառնալով տաքսիներում պարտադիր անկանխիկ եղանակով վճարումների ներդրմանը՝ ասաց Հայաստանի տաքսի ծառայությունների գործատուների ճյուղային միության նախագահ Վահագն Սահակյան։

Նրա խոսքով՝ մի ոլորտի մասին են որոշում կայացնում, որն անօրինական է Հայաստանում.«Այսօր ՀՀ-ում տաքսին ընդհանրապես լիցենզավորված չէ, ինչի՞ մասին է խոսքը, ի՞նչ  անկանխիկ վճարման մասին է խոսքը, երբ այդ տաքսին անօրինական է աշխատում, չունի մարդ տեղափոխելու իրավունք։ Այս օնլայն տաքսիներին բերեցին, ամբողջ ոլորտը քայքայեցին։ ՀՀ-ում 1100  տաքսի ընկերություն է փակվել՝ «Յանդեքսը» ներմուծելուց հետո։

Այդ ընկերությունները սննկացել են, ընկել են բանկերի պարտքերի  տակ ու փակվել են։ Քանի որ դրանից մի քայլ առաջ ստիպեցին, որ իրենց մեքենաները վաճառեն, լիզինգով նոր՝ մինչև 10 տարեկան մեքենաներ վերցնեն, թարմացնեն,  տարածք վարձակալեն, բժիշկ ընդունեն, մի խոսքով, այն, ինչ պահանջում էին լիցենզիայի պահանջները։ Հետո բերեցին «Յանդեքսը», այս ամենի վրա խաչ քաշեցին, վերացավ լիցենզիա կոչվածը ու այսօր նստում, օրենքով ինչ-որ բաներ են որոշում տաքսու համար, երբ մեկ հատ լիցենզավորված տաքսի  չկա ՀՀ-ում։

Այսօր մեզ նոր-նոր դիմել է մի ընկերություն, նոր տաքսի ընկերություն են բացում՝ էլեկտրոնային տաքսիներով, որոնք ուզում են  լրիվ օրենքի սահմաններում աշխատել, մեզանից խորհրդատվություն էին ուզում, թե ոնց կարող են գնալ և օրինական լիցենզավորվել։ Ես զարմացա,  2015 թվականից այս կողմ նման բան չէր եղել, բոլորը փակվել էին»։

Սահակյանի համար անհասկանալի է, երբ իշխանությունները որոշում են՝ տաքսիներում անկանխիկ եղանակով վճարում արվի՝ որ տաքսու մասին է խոսքը. «Դուք մի հատ այդ ոլորտը կարգավորեք, հետո նոր  դրա մասին խոսեք։ Երկար տարիներ այդ ոլորտն  ազատականացված ոլորտ էր, դրա համար գնի բարձրացում չկար։ Կար  շուկայական շատ լուրջ մրցակցություն 1100 ընկերությունների միջև։ Դրանք ոչ մի ձևով չէին կարող իրար հետ պայմանավորվել ու գին թելադրել։ Փոխարենը եկավ այս օնլայն տաքսին, ու  ոլորտը դարձավ կա՛մ մոնոպոլ, կա՛մ օլիգոպոլ, որն ավելի վատ է։ Ու այդ ամենով պայմանավորված՝ այսօր տեսնում եք, թե  ինչ է կատարվում ՀՀ-ում, տաքսու գներն ուր  են հասել, օրվա մեջ մի քանի անգամ գին են փոխում։ Ի՞նչ է նշանակում օրվա պիկ  ժամ է, այդ պիկ ժամին, ասենք, սնունդ տեղափոխող մեքենան էլ է մնում խցանման մեջ, պիտի խանութում կարագի գինն այդ ժամին բարձրանա՞։

Իսկ առաջ օրենով, լիցենզիայով պահանջվում էր, որ գինը մեքենայի դռան վրա գրված լիներ, որպեսզի ամեն րոպե չկարողանան փոխել։ «Յանդեքսն» իր 20 տոկոսն ունի, հիմա էլ մտածում են վարորդից ինչ-որ բան «քերելու» մասին։ Հիմա էլ տերմինալ  դիր մեքենայի մեջ։ Ես էի Հայաստանում արտադրում տաքսիների հայլիների միջի հաշվիչները, ինձ ժամանակին նախագահական կանչեցին և ասացին, թե բա վարորդները բողոքում են գներից, կարո՞ղ է մի բանով օգնեք, լիզինգով տաք։ Պատկերացնո՞ւմ եք, այդ տերմինալը հաշվիչի եռապատիկ գինն է,  տեսեք՝ հեսա ինչ գներով տերմինալներ են վաճառելու վարորդների վրա, քանի որ անկանխիկ վճարումը կա՛մ պետք է հեռախոսով արվի, կա՛մ տերմինալով։

Իսկ մտածե՞լ են այն քաղաքացիների մասին, ովքեր հեռախոսի մեջ կցված քարտային հաշիվ չունեն, չեն կարողանալու վճարել։ Պատկերացնո՞ւմ եք, որ այդ տերմինալների մեջ GPRS համակարգ դրվի, ինտերնետ քաշվի, ամսական սպասարկման գումար վճարվի, ու դրանից հետո կտեսնեք, թե տաքսու գներն ուր են հասնելու։ Փոխարենը մենք մի քանի անգամ նորմալ լուծումներ ենք առաջարկել տաքսիների համար։ Եթե  Գերմանիան մինչև այսօր կանխիկ վճարումն ընդունում է, Հայաստանն  այդ ի՞նչ դարձավ, որ անցնում է անկանխիկին։ Սրանց համար Հայաստանը միայն Երևանն է, թող մի 20-30 կմ դուրս գան, տեսնեն՝ ինչ է կատարվում, ի՞նչ են անելու այդ մարդիկ։ Մեր մեծերն ասում էին՝ բոլոր պարերը պարել էինք, մնացել էր զուռնա տրնգին, հիմա սա սրանց զուռնա տրնգին է»։

Վահագն Սահակյանը համոզված է, որ այս քայլով իշխանությունները փորձում են քաղաքացիներին ինչ-որ բանով զբաղեցնել, քանի որ փորձը ցույց է տալիս, որ նման թեմաներ շրջանառելուց  հետո նոր էսկալացիա է լինում.«Ամեն անգամ, երբ այսպիսի սենսացիոն օրենք են դնում սեղանին, ուրեմն սպասեք էսկալացիայի, սահմանին խնդիրների։ Ես դա ասել եմ Ջերմուկի դեպքերից առաջ, 2020 թվականին»։

Հիշեցնենք, որ այսօր կառավարության նիստի ժամանակ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը  հայտարարեց, որ պետք է անցում կատարել տաքսիներում անկանխիճ վճարման։