Արցախում ապրելը մեր գիտակցված ընտրությունն է, ու ապրումակցման ամեն մի խոսք կամ զանգ դիմադրելու ուժ է տալիս

Ինչպե՞ս ես հարցին Արցախում սովորաբար պատասխանում ենք՝ ինչպես դու։ Ինչպե՞ս պիտի լինի մարդ, որ առավոտյան աշխատանքի հասնելու համար հինգ կիլոմետր քայլել է 42 աստիճան շոգի պայմաններում, հովհարային անջատումների գրաֆիկով հասցրել է տանը ինչ-որ բան պատրաստել, որ երեք տղաներն արթնանան ուտելու բան գտնեն. չնայած խնդիրներին, դժվարին պայմաններին՝ ես երջանիկ եմ, որ Արցախում եմ ապրում և ոչ՝ աշխարհի որևէ այլ կետում, Aysor.am-ի հետ զրույցում ասում է Արցախի հանրային հեռուստաընկերության լրագրող Նարե Նիկողոսյանը։

Գիտեք, քայլելը նաև օգնում է՝ օրինակ ճանապարհին հանդիպում ես մոշ վաճառողի ու չնայած բարձր գնին որոշում ես գնել, բայց քայլելիս նաև հաճախ տխուր տեսարանների ականատեսն ես դառնում՝ ուշագնաց մարդիկ, անվերջ ձգվող հերթեր։ Թեպետ երկար քայլելուց արդեն ուժասպառ ես հասնում աշխատանքի, բայց շնորհակալ ու ուրախ ես, որ աշխատանք կա, այդուհանդերձ երբեմն էլ թևաթափ ես լինում, որ մեծ հաշվով ոչինչ չի հաջողվում փոխել։

Նոր ուսումնական տարվան ընդառաջ երեք տղաներիս նախապատրաստել եմ՝ այս դժվարին պայմաններում պիտի փորձեն ավելի լավ սովորել, ավելի շատ կենտրոնանալ դասերին, որ բանիմաց, խելացի, պետության համար պիտանի քաղաքացիներ դառնան, իրենք կարողանան իրողություն փոխել։ Իհարկե, ծնողի համար դժվար է երեխաների համար չկարողանալ նախաճաշ պատրաստել, բայց պիտի հասկանալ, որ հուսահատվելը ոչնչով չի օգնելու, արդեն որոշել ենք՝ քանի-քանի պարապմունքների պետք է հաճախեն տղաներս, բայց հարցերի հարցն է՝ ինչպես ենք դա կազմակեպելու, ինչպես ենք այդ ամենը հասցնելու տրանսպորտի բացակայության պայմաններում։

Հուզիչ է, որ երեխաներն իրենք հասկանում են ամեն բան և մի բան էլ փորձում են հավելյալ չծանրաբեռնել ծնողներին։ Փոքրիկ տղաս քաղցրակեր է, անընդհատ ասում էր՝ մամա, մի քաղցր բան եմ ուզում, բայց տեսնելով, որ ես ոչինչ չհայթայթելուց ինձ վատ եմ զգում, իրենից ներողություն էի խնդրում, մի օր ասաց՝ մամա, հո դու մեղավոր չես։ Մեկ-մեկ ամեն դեպքում հարցնում է՝ մամ, կարո՞ղ է ինչ-որ կոնֆետ գտնենք խանութում, պատասխանում եմ, որ իմաստ էլ չունի խանութներում փնտրելը, հապճեպ արձագանքում է՝ մամ, ես չէի էլ ուզում։ Հասկանում եմ, որ այդկերպ փորձում է մեղմել իրավիճակը։

Վերջերս ավագ որդիս հացի հերթում սպասելու պատասխանատվությունը ստանձնեց։ Հաճախ մեղքի զգացում եմ ունենում, որ երեխաներս այս պայմաններում են մեծանում, ստիպված են այս ամենը տեսնել, բայց սփոփում է միտքը, որ մեղքի անհաղթահարելի զգացում կունենամ, եթե երեխաներս առանց հայրենիքի մեծանան։ 

Չնայած դժվարություններին՝ ինձ ուրախացնում է, որ տղաներս կարողանում են իրենց առօրյան կազմակերպել։ Արցախում բոլորը ստեղծարար մոտեցումներով փորձում են շրջափակման հետևանքները մեղմել։ Մի խանութ եմ հայտնաբերել, որոշեցի որ պիտի անուն տամ խանութին՝ «Այլընտրանքային առաջարկ»։ Դեմքը լվանալու միջոց էի փնտրում, խոտաբույսերից թուրմ պատրաստել առաջարկեցին, ինչ հարցրի, աշխատակիցն արհեստավարժորեն այլընտրանքային տարբերակներ առաջարկեց։ Չի բացառվում, որ շուտով շրջափակված Արցախում նոր, արեժքավոր հայտնագործություններ արվեն։

Հավատում եմ, որ շրջափակումից դուրս ենք գալու առավել կոփված, իհարկե, անմարդկային դժվարությունների ենք բախվում, բայց դա պետք է նաև որպես հնարավորություն դիտարկել՝ առավել դիմացկուն, համախմբված, կազմակերպված հանրույթ դառնալու ճանապարհին։

Այս օրհասական ժամանակներում կան կարիքներ, որ պակաս խնդրահարույց են թվում, բայց համարում եմ ոչ պակաս անհրաժեշտ։ Ես հիմա խիստ կարիք ունեմ գեղեցիկի, էսթետիկայի։ Գուցե ժամանակ լիներ, որ օրերով մոռանայի դիմահարդարման մասին, հիմա ամեն օր դիմահարդարվում եմ. այդպես երևի փորձում եմ լրացնել համերգ, թատրոն, սրճարան գնալու բացը, փորձում եմ անպայման ծաղիկներ գտնել, տուն տանել, թեկուզ մի արևածաղիկ։ Նաև փորձում եմ շրջափակման ամեն օրվա ապրում վավերագրել, որ որոշ ժամանակ հետո հետահայաց արձանագրեմ, որ անհաղթահարելի թվացողը հաղթահարեցինք։

Վերջերս հուզիչ զանգ ստացա Արցախի և իմ անդավաճան բարեկամ ամերիկացի պրոֆեսոր, ցեղասպանագետ Շվոն Նաշ Մարշալից։ Երբ պատասխանեցի զանգին, առանց նախաբանի ասաց՝ զանգել եմ, որ իմանաք՝ մենք հեռվում պայքարում ենք, դուք մենակ չեք, իրավունք չունեք հուսահատվելու ու հանկարծ հեռախոսը փոխանցեց դարձյալ Արցախի մեծ բարեկամ, հայկական արմատներով, իտալացի գրող Անտոնիա Արսլանին, որ ասաց՝ խնդրում եմ փոխանցիր արցախցիներին, որ մենք ձեր կողքին ենք։

Տանը չէի կարողանում բացատրել՝ ինչու այդ զանգից հետո այդպես կտրուկ լավացավ տրամադրությունս, նորից ապրելու էներգիայով լցվեցի։ Մարդկանց ուշադրությունը, հեռախոսազանգերը շատ են օգնում. ամենավտանգավորը լքված լինելու զգացումն է։

Կա զգացում, որ շրջափակումը սահմանափակել է երազելու հորիզոնը։ Հիմա բոլորս մի երազանք ունենք՝ մեր հայրենիքում նորից արժանապատիվ կյանքով ապրել։ Արցախում են հատվում բոլոր համամարդկային և ազգային արժեքները, այստեղ խնամքով, սրբորեն պահպանվում են այդ արժեքները և ես շատ եմ ուզում, որ երեխաներս հենց այսպիսի միջավայրում ապրեն։ Հիմա սա միակ, գլխավոր երազանքն է. մյուս բոլոր երազանքներն ածանցյալ են։