24/08/2023 21:13
Դենգե տենդի բարդությունները. ախտանշաններ
Օգոստոսին Բանգլադեշում տարածված դենգե տենդի համաճարակի ցուցանիշը կազմում է 50,359 դեպք, իսկ անցած մեկ օրվա ընթացքում տենդից մահացել է ինը մարդ։
Դենգե տենդը միջատների միջոցով փոխանցվող վարակիչ հիվանդություն է։ Պաթոլոգիան ունի հստակ աշխարհագրական հղում և ավելի հաճախ հանդիպում է Հարավարևելյան Ասիայի երկրներում, Ավստրալիայի և Հարավային Ամերիկայի մերձարևադարձային կլիմայով շրջաններում: Այս շրջաններում զբոսաշրջության ինտենսիվ զարգացման պատճառով հիվանդության դեպքեր են նկատվում նաև այլ նահանգներում, սակայն դրանք մեկուսացված են։
Հիվանդության հարուցիչը դենգե արբովիրուսն է, որը կարելի է գտնել մոծակների և հոդվածոտանիների օրգանիզմում։ Կան նրա մի քանի սերոտիպեր, որոնցից յուրաքանչյուրը մարդու օրգանիզմում հիվանդության մոտավորապես նույն պատկերն է տալիս։ Պաթոգենը դիմացկուն է կլիմայական գործոնների նկատմամբ, սակայն այն արագորեն մահանում է ուլտրամանուշակագույն ճառագայթման ազդեցության տակ և շրջակա միջավայրի ջերմաստիճանի կտրուկ բարձրացմամբ:
Դենգե տենդ հիվանդության փոխանցման մեխանիզմը կապված է aedes ցեղի մոծակների հետ, որոնք սնվում են մարդկանց և կենդանիների արյունով։ Ինկուբացիոն շրջանը կարող է լինել մինչև 14 օր, որից հետո միջատը և նրա խայթոցները դառնում են վարակիչ։ Բավական է դենգե տենդի կրողի մեկ շփումը առողջ մարմնի հետ, որպեսզի վիրուսը մտնի նրա արյան մեջ, և սկսվում է հիվանդության ինտենսիվ զարգացումը։
Մարդու օրգանիզմում վիրուսի ինկուբացիոն շրջանը տևում է մոտ 7-15 օր, իսկ սուր փուլը՝ 7-ից 12 օր։ Հիվանդության ընթացքը ալիքավոր է և բաղկացած է մարմնի ջերմաստիճանի բարձրացման երկու գագաթնակետից, որոնց միջև նկատվում է ախտանիշների թուլացում։ Սակայն դա բուժումը դադարեցնելու պատճառ չէ, այլապես ռեցիդիվների և բարդությունների ռիսկը զգալիորեն մեծանում է։
Մոծակի խայթոցից հետո վիրուսը ներթափանցում է ավշային հանգույցների և արյան անոթների բջիջները, որտեղ սկսվում է նրա ինտենսիվ բազմացումը։ Քանի որ պաթոգեն մասնիկների ծավալը մեծանում է, դրանք տարածվում են ամբողջ մարմնով և ներթափանցում ներքին օրգաններ՝ մասամբ արգելափակելով դրանց գործունեությունը։ Գոյություն ունի ինտոքսիկացիոն համախտանիշ, որի առաջին նշանը տենդային վիճակն է։
Դենգե տենդի ախտանիշներից են`
գլխացավ,
շնչառական ուղիներից առատ սեկրեցներ,
մկանների և հոդերի ցավեր,
փսխում և սրտխառնոց, մարսողական համակարգի խանգարման այլ նշաններ,
փորլուծություն,
արյան ճնշման անկում։
Երեխայի օրգանիզմում հարուցիչը իրեն զգացնել է տալիս մշուշոտ ախտանիշներով, ինչը բարդացնում է ախտորոշումը և թույլ չի տալիս ժամանակին բուժել։ Ավելի հաճախ հիվանդների մոտ նկատվում են դենգե տենդի այնպիսի ախտանիշներ, ինչպիսիք են թունավորման համախտանիշը, ջերմությունը և ցանը, չոր հազը և դժվար շնչառությունը։
Հիվանդի հրաժարումը դենգե տենդի համար բժիշկ դիմելուց կարող է առաջացնել՝
այտուցվածություն և ուղեղի վնաս,
նյարդերի բորբոքում,
օտիտ,
թրոմբոֆլեբիտ,
թունավոր շոկի նշաններ,
հղիների մոտ՝ վաղաժամ ծնունդ կամ պտղի ներարգանդային մահ։
«ԿՅԱՆՔԻ ՈՐԱԿ» բաժնի գործընկեր՝ «ԴԵՐԺԱՎԱ-Ս» ընկերություն։