31/08/2023 13:45
Խորհրդային շրջանում ԼՂ ժողովրդի ինքնավար կարգավիճակի փաստը օրակարգ բերելը կարող է բեկում մտցնել. Օսկանյան
ՀՀ նախկին արտգործնախարար Վարդան Օսկանյանը ֆեյսբուքյան իր էջում տեսանյութ է հրապարակել, որում անդրադարձել է վերջերս ԱՄՆ-ում հրապարակված երկու զեկույցների։
Խոսքը Միջազգային քրեական դատարանի նախկին դատախազ Լուիս Մորենո Օկամպոյի ցեղասպանության մասին զեկույցի ու Վաշինգտոնում տեղակայված իրավաբանական կառույցներից մեկի հրապարակած զեկույցի մասին է, որը վերաբերում է է հայ-ադրբեջանական բանակցություններին։
«Օկամպոն իր զեկույցում ապացուցում է, որ այն արարքը, որն այսօր Ադրբեջանը իրականացնում է Արցախում, ցեղասպանական արարք է՝ անկախ նրանից, թե այնտեղ զոհեր կան, թե չէ։ Նա իր զեկույցը կառուցում է ՄԱԿ-ի ցեղասպանությունների կանխարգելման կոնվենցիայի դրույթների հիման վրա, որտեղ ցեղասպանությունը ունի իր հստակ սահմանումը։ Այդ կոնվենցիայում նշվում են 5 արարքներ, որոնց իրականացման դեպքում դրանք որակվում են որպես ցեղասպանություն։
Օկամպոն իր զեկույցը կառուցում է այդ հինգ արարքներից երրորդի վրա, որտեղ նշված է, որ ցանկացած երկիր կամ կողմ, որը ինչ-որ խմբի նկատմամբ կստեղծի նպատակային, մտածված այնպիսի պայմաններ, որը կարող է բերել այդ խմբի մասնակի կամ ամբողջական ոչնչացմանը, ցեղասպանական արարք է։ Ես երեկ հնարավորություն ունեցա հանդիպելու Օկամպոյի հետ և մոտ երկու ժամից ավելի զրույց եմ ունեցել նրա հետ։ Նա բավական վճռական է այս հարցում ու անկախ ամեն ինչից ուզում է այս հարցը տանել մինչև վերջ։
Նա շուտով լինելու է Վաշինգտոնում, Նյու Յորքում հանդես է գալու ելույթներով և ուզում է վստահ լինի, որ Ադրբեջանը անպատիժ չի մնա։ Օկամպոն նաև խորհուրդ էր տալիս մեզ՝ հայկական կողմին, որ այս գործոնը անպայման օգտագործենք հայ-ադրբեջանական բանակցություններում, որովհետև սա արդեն քաղաքական գործոն է ու կարող է բեկում մտցնել ամբողջ բանակցային գործընթացքում»,- ասաց նա։
Օսկանյանը անդրադարձավ նաև Վաշինգտոնում գործող իրավաբանական գրասենյակի հրապարակած զեկույցին՝ ընդգծելով, որ նրանք քննադատաբար են մոտնեում Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ ընթացող գործողություններին։
«Նրանք պնդում են իրենց զեկույցում, որ կիրառվող «Լեռնային Ղարաբաղի բնակչության անվտանգություն և իրավունքներ» ձևակերման մեջ օգտագործվեղ «անվտանգություն» և «իրավունքներ» սկզբունքների քննարկումը վակուումի մեջ չի կարող ինչ-որ լուծման բերել։ «Անվտանգությունն» ու «իրավունքները» կարևորագույն խնդիրներ են, որոնք ապահովելու են այդ ժողովրդի կենսունակությունը, դրանց քննակումը վակուումի մեջ առանց կոնտեքստ ունենալու չի կարող արդյունք տալ։
Նրանք պնդում ենք, որ այդ կոնտեքստը հենց այդ ժողովրդի ինքնորոման իրավունքն է, ու այդ իրավունքը պետք է անպայմանորեն լինի օրակարգային խնդիր։ Զեկույցը պնդում է, որ ԼՂ ժողովուրդը ունի նվազագույնը իրավունք՝ ունենալու ներքին ինքնորոշում։ Որպես հետևանք նրանք պնդում ենք, որ օրակարգում անպայման պետք է ներառված լինի այն փաստը, որ ԼՂ ժողովուրդը սովետական շրջանում ունեցել է ինքնավար կարգավիճակ ու դա պետք է ծառայի որպես նվազագույն շեմ և դրա վրա պետք է կառուցի ցանկացած քննարկում»,- ընդգծեց Օսկանյանը։
Ըստ Օսկանյանի՝ զեկույցի հիմնական ուղերձը օրակարգային վերանշյալ ձևափոխումներն էին, այսինքն ինքնորոշման իրավունքի խնդիրը օրակարգ բերելը, որը կարող է ապահովել կայուն խաղաղություն։
