01/09/2023 22:55
Ընդհատվող սովապահության առավելություններն ու թերությունները
Որոշ ապացույցներ կան, որ խելացիորեն կիրառվող ծոմապահությունը կարող է օգնել նիհարել, բարելավել առողջությունը և նույնիսկ երկարացնել կյանքը, սակայն սննդաբանները կոչ են անում զգույշ լինել:
Ընդհատվող ծոմ պահելու հիմնական կետը երեկոյան չսնվելն է՝ մեծացնելով վերջին և առաջին կերակուրների միջև ընկած ժամանակահատվածը: Այս մեթոդի կողմնակիցները սովորաբար դա անվանում են 16-ի դիետա։
Ոմանք շեշտը դնում են սննդի քանակի վրա և քարոզում «5:2 դիետան» (շաբաթական հինգ օր ուտել, իսկ մնացած երկու օրը կրճատել կալորիաները չորս տոկոսով):
Ընդհատվող ծոմապահությունը կարող է նիհար մնալու լավագույն միջոցը չլինել, սակայն դրա օգտին այլ փաստարկներ կան: Այն կապված է աուտոֆագիայի հետ՝ բնական վերածնման գործընթաց, որը տեղի է ունենում բջջային մակարդակում և մեծ հետաքրքրություն է ներկայացնում գիտնականների համար՝ մարդկանց համար իր ենթադրյալ օգուտների պատճառով:
Աուտոֆագիան բնական մեխանիզմ է կենդանի բջիջների մեջ դրանց ավելցուկային և չաշխատող մասերի, այդ թվում՝ ԴՆԹ-ն պահող միջուկների, սննդանյութերը էներգիայի քիմիապես փոխակերպող միտոքոնդրիաների և թափոնները հեռացնող լիզոսոմների ապամոնտաժման և մշակման համար:
Այսպիսով, օրգանիզմն ազատվում է տոքսիններից և ստանում օգտակար նյութեր։ Դրանցից մի քանիսը վերածվում են պաշտպանիչ սպիտակուցների, որոնք մեծացնում են բջիջների ամրությունը։
Գիտնականները փորձում են պարզել՝ արդյոք աուտոֆագիան նպաստում է ողջ օրգանիզմի կյանքի տևողության ավելացմանը։ Ապացուցված է, որ ճնշված աուտոֆագիան հանգեցնում է վաղաժամ ծերացման, սակայն մինչ այժմ նման տվյալներ դեռևս ճշտված չեն։
Երկարաժամկետ դիտարկումներ են պահանջվում մարդկանց մոտ այս ենթադրությունը ստուգելու և աուտոֆագիայի և ընդհատվող ծոմապահության միջև կապը հաստատելու համար:
Կենդանիների վրա կատարված ուսումնասիրությունները հաստատում են, որ աուտոֆագիան նաև բարելավում է իմունային հիշողությունը և, հավանաբար, ճնշում է քաղցկեղի զարգացումը:
Մեզանից շատերի համար այս գործընթացը տեղի է ունենում երազի մեջ: Բացի այդ, այն խթանում է ֆիզիկական վարժությունները և գիտակցված թերսնումը:
Ի տարբերություն կալորիաները նվազեցնող դիետաների, ընդհատվող ծոմապահությունը նպատակ ունի մեծացնել ընթրիքի և նախաճաշի միջև եղած բացը:
Հագեցվածության զգացումը նշանակում է, որ գլյուկոզան մտել է արյան մեջ և վերածվել էներգիայի։ Երբ այն չորանում է (դա տեղի է ունենում միջինը ուտելուց երեք ժամ հետո) մարմինը ընկնում է կատաբոլիկ վիճակի մեջ, այսինքն ՝ սկսում է լյարդում և մկաններում կուտակված պոլիսախարիդները վերամշակել գլյուկոզայի:
Երբ էներգիայի այս աղբյուրը նույնպես ավարտվում է, մարմինը գլյուկոզայից անցնում է լյարդի կողմից ճարպաթթուներից արտադրվող կետոնների:
«Անհնար է ճշգրիտ որոշել, թե երբ պետք է գլյուկոզայից անցնել կետոնների. դա կախված է բազմաթիվ գործոններից՝ գենետիկայից, առողջությունից, ապրելակերպից, որքան եք կերել և որքան էներգիա եք ծախսել»,- ասում է բժիշկ Քլարկսոնը:
Սովի զգացումն առաջանում է, երբ ստամոքսում արտադրվող գրելին հորմոնը սկսում է խթանել հիպոթալամուսը՝ արտադրելու երկու այլ հորմոններ՝ նեյրոպեպտիդ Y և ագուտիման պեպտիդ:
Այս նյութերը ստեղծում են սովի զգացում, իսկ մյուսները՝ այսպես կոչված, «հագեցման հորմոնները», ճնշում են այն։ Վերջիններս ներառում են, օրինակ, լեպտինը, որը արտադրվում է ճարպային բջիջների կողմից և արգելակում է գրելինի սինթեզը։
Գրելինը երբեմն կոչվում է որպես քաղցի արագ արձագանք, քանի որ այն արտադրվում է անմիջապես, երբ ստամոքսը դատարկ է, և նրա պատերի ճնշումը թուլանում է: Որոշ չափով դրա դեմ կարելի է պայքարել խմելու ջրի միջոցով: Լեպտինը, ընդհակառակը, գործում է երկար ժամանակ։
Մասնագետը խորհուրդ է տալիս վաղ ընթրիքին ընտելանալ կիրակի երեկոյան, երկուշաբթի օրը նախաճաշել մեկ ժամ անց և այսպես աստիճանաբար ավելացնել շաբաթական մեկ կամ երկու օր։
«ԿՅԱՆՔԻ ՈՐԱԿ» բաժնի գործընկեր՝ «ԴԵՐԺԱՎԱ-Ս» ընկերություն