04/09/2023 19:14
Նոր դեղամիջոցի՝ Դոնանեմաբի արդյունավետությունը Ալցհեյմերի հիվանդության դեմ
Դոնանեմաբ նոր դեղամիջոցի կլինիկական փորձարկումները ցույց են տվել, որ այն կարող է դանդաղեցնել մարդու ճանաչողական ֆունկցիաների անկումը մոտ մեկ երրորդով, այսինքն՝ պայքարել Ալցհեյմերի հիվանդության՝ դեմենցիայի ամենատարածված տեսակներից մեկի դեմ:
Հրապարակված հետազոտության արդյունքները հիմնված են ամբողջ աշխարհում անցկացված 18-ամսյա փորձարկումների վրա։
Բրիտանական դեղամիջոցների վարչությունը դիտարկում է նաև դեղամիջոցի օգտագործումը Առողջապահության ազգային համակարգում:
Հունվարին ԱՄՆ-ի դեղերի շուկայի կարգավորիչը մերժել է դոնանեմաբի կիրառումը` դրա անվտանգության վերաբերյալ որոշ մտահոգությունների պատճառով: Սակայն այժմ, հաշվի առնելով հետազոտությունները, արտադրողը հույս ունի մինչև տարեվերջ ստանալ FDA-ի հավանությունը։
Կարևոր է հիշել, որ դեղամիջոցն օգնում է հիվանդության վաղ փուլերում, և միայն Ալցհեյմերի հիվանդության դեպքում. այն հարմար չէ այլ տեսակի դեմենցիայի համար (օրինակ՝ անոթային):
Նոր դեղամիջոցը կոչված է վերացնելու ամիլոիդ սպիտակուցները, որոնք համարվում են Ալցհեյմերի հիվանդության հիմնական պատճառը։ Ամիլոիդները կարող են կուտակվել տարբեր օրգաններում՝ երբեմն հանգեցնելով հյուսվածքների պաթոլոգիական փոփոխությունների։
Ուղեղում ամիլոիդը ծածկում է նեյրոնները, որոնք ազդանշաններ են փոխանցում մի նյարդային բջջից մյուսը՝ առաջացնելով դիսֆունկցիա։
BBC-ին տված հարցազրույցում, փորձարկման կամավոր Մայք Քոլլին նշել է, որ դեղամիջոցի ընդունումից հետո «ամեն օր իրեն ավելի ու ավելի վստահ է զգում»։
Դոնանեմաբը, որը արտադրվել է Էլի Լիլիի կողմից, աշխատում է նույն սկզբունքով, ինչ լեկանեմաբը, որը մշակվել է Eisai-ի և Biogen-ի կողմից: Այս դեղամիջոցը, որը դանդաղեցնում է հիվանդության զարգացումը, արդեն հաստատվել է արտադրության համար։
Շնայած նոր դեղամիջոցի խոստումնալից լինոլուն, այն դեռ ամբողջությամբ չի վերացնում Ալցհեյմերի հիվանդությունը և կարող է բավականին լուրջ կողմնակի ազդեցություններ ունենալ։
Հիմնականներից մեկը, որը դրսևորվել է դոնանեմաբի յուրաքանչյուր երրորդ կամավոր փորձարկողի մոտ, ուղեղային այտուցն է եղել, որը առաջացել է դեղը ընդունելու ընթացքում: Հիվանդների մեծ մասի մոտ այն անցել է անհետևանք, բայց առնվազն երկու մարդ մահացել է այս այտուցից:
Նմանատիպ մեկ այլ դեղամիջոց՝ ադուքանամբը, ամբողջությամբ արգելվել է եվրոպական կարգավորիչների կողմից՝ բարձր ռիսկերի և արդյունավետության համոզիչ ապացույցների բացակայության պատճառով:
Դոնանեմաբի դեպքում կլինիկական փորձարկումներին մասնակցել է 60-ից 85 տարեկան 1736 մարդ՝ Ալցհեյմերի հիվանդության վաղ սկզբնավորման նշաններով:
Այդ մարդկանց կեսին մեկուկես տարվա ընթացքում դեղի ամսական ներարկումներ են արել, մյուս կեսին՝ պլացեբո:
Թեստի արդյունքները ցույց են տվել, որ դեղը շոշափելի օգուտներ է բերել առնվազն որոշ հիվանդների համար։ Նրանց ուղեղի սկանավորումները հայտնաբերել են այս սպիտակուցից մաքրված ավելի շատ տարածքներ։
Նրանք, ովքեր ստացել են իրական դեղը, այլ ոչ թե պլացեբո, ավելի լավ են կարողացել կառավարել իրենց առօրյան, քննարկել նորությունները, պատասխանել հեռախոսազանգերին և նույնիսկ զբաղվել իրենց սիրելի զբաղմունքներով։
Դոնանեմաբով բուժված հիվանդների կեսի մոտ մեկ տարվա թերապիայից հետո ուղեղը զգալիորեն մաքրվել է ամիլոիդային թիթեղներից:
Ամիլոիդը Ալցհեյմերի հիվանդության բարդ պատկերի միայն մի մասն է, ասում են մասնագետները, ուստի հայտնի չէ, թե որքան արդյունավետ կլինի դեղամիջոցը երկարաժամկետ հեռանկարում:
«Զարմանալի է, որ այս արդյունքներն այսօր ամբողջությամբ հրապարակվում են։ Մենք երկար ենք սպասել Ալցհեյմերի հիվանդության բուժմանը, ուստի շատ հուսադրող է տեսնել, որ այս ոլորտը շարունակում է արագ զարգանալ»,- ասել է Դեմենցիայի հետազոտության բրիտանական ինստիտուտի պրոֆեսոր Ջայլս Հարդինգհեմը:
Բժիշկները խոստովանում են, որ դեղամիջոցի ազդեցությունը կարող է փոքր թվալ: Սակայն արդյունքները կարելի է համարել նաև հաստատում, որ ամիլոիդային գոյացություններից նյարդային կապերի մաքրումը կարող է մեծապես փոխել Ալցհեյմերի հիվանդության ընթացքը և օգնել այս հիվանդությամբ տառապող մարդկանց՝ պայմանով, որ այն ժամանակին ախտորոշվի և բուժվի:
«ԿՅԱՆՔԻ ՈՐԱԿ» բաժնի գործընկեր՝ «ԴԵՐԺԱՎԱ-Ս» ընկերություն
