05/09/2023 22:23
Մարդուն փոխպատվաստված խոզի երիկամներն առաջին անգամ սկսել են նորմալ գործել
Ալաբամայի համալսարանի գիտնականներին հաջողվել է կատարել հաջող վիրահատություն՝ փոխարինելու մարդու երկու երիկամներն էլ գենետիկորեն մոդիֆիկացված խոզի օրգաններով։
Հիվանդի մոտ նախկինում ուղեղի մահ էր ախտորոշվել. ընտանիքի թույլտվությամբ, վերջինիս փոխպատվաստել են խոզի երիկամներ։
Բժշկության պատմության մեջ առաջին անգամ դոնորական օրգանները ոչ միայն չեն մերժվել, այլև սկսել են նորմալ գործել, այսինքն՝ արտադրել մեզ՝ մաքրելով նոր մարմինը թունավոր թափոններից։
Եզակի վիրահատության մանրամասն նկարագրությունը գնահատվել է գիտական հանրության կողմից և հրապարակվել JAMA Surgery գիտական ամսագրում:
Թեև այս դեպքն առայժմ միակն է, սակայն այն հույս է ներշնչում երիկամների քրոնիկ հիվանդությամբ տառապող և փոխպատվաստման կարիք ունեցող տասնյակ հազարավոր հիվանդների։
Ամբողջ աշխարհում դոնորական օրգանների պահանջարկը զգալիորեն գերազանցում է առաջարկը։ Ըստ վիճակագրության՝ ԱՄՆ-ում փոխպատվաստման սպասող յուրաքանչյուր հինգ հիվանդից երկուսը մահանում են ախտորոշվելուց հետո հինգ տարվա ընթացքում՝ այդպես էլ չստանալով համապատասխան դոնորական օրգան:
Որպեսզի վիրահատությունից հետո հիվանդի օրգանիզմը չմերժի դոնորական օրգանը՝ որպես օտար, փոխպատվաստման համար խոզի երիկամները հատուկ աճեցվել և «մարդկայնացվել» են գենետիկական հարմարվողականության մեթոդով։
ԴՆԹ-ի շղթայում գիտնականները գտնում և «անջատում են» խոզի չորս գեներ (GTKO, CMAH, B4GALNT2, GHR), որից հետո այն լրացնում են մարդու վեց գեներով (CD46, CD55, CD47, THBD, PROCR, HMOX1):
Գիտական փորձարկումների շրջանում միայն այս անգամ բժիշկներին հաջողվել է ապահովել դոնոր օրգանի կատարյալ աշխատանքը, գործառույթներից հիմնականը արյան զտումն է և օրգանիզմի մաքրումը վնասակար թափոններից (առաջին հերթին՝ կրեատինինից):
«ԿՅԱՆՔԻ ՈՐԱԿ» բաժնի գործընկեր՝ «ԴԵՐԺԱՎԱ-Ս» ընկերություն