13/09/2023 23:00
Ինչպե՞ս բարձր պահել երեխայի ինքնագնահատականը. Զրույց հոգեբանի հետ
«Կարևոր է, որ ինքնագնահատական ասվածն ունենա համաչափություն, համարժեքություն և կայունություն և չփոխվի ոչ կարևոր պատճառներով, այն է՝ այլ անձի կողմից դիտավորյալ կամ անզգույշ արտահայտված քննադատությունից կամ նկատողությունից»,-Aysor.am-ի հետ զրույցում ասաց մանկական հոգեբան Մերի Հարությունյանը:
Մասնագետի կարծիքով, որոշ ընտանիքներ սխալ են հասկանում ինքնագնահատականը, նրանք ջանասիրաբար սկսում են գովել երեխային՝ համոզելով նրան, որ նա ամեն ինչ անում է բոլորից լավ։ Բայց, ցավոք, այդպիսի վստահությամբ մեծացած մարդը, անշուշտ, կբախվի հիասթափության։ Եվ նա իր զինանոցում չի ունենա համարժեք ինքնագնահատական։
«Մեծահասակները, ովքեր ամեն կերպ բարձրացնում են ցանկացած երեխայի կարողությունները, չեն տեսնում երեխային այս շղարշի հետևում, փորձառությունները, զգացմունքները, անհանգստությունները և խնդիրները անտեսվում են: Հենց այստեղից էլ հայտնվում են դեռահասները՝ վիրավորված ճակատագրից, որովհետև այն չի ապահովել նրանց այն ամենը, ինչ պետք է պատկանի իրենց գերազանցության կամ տաղանդի իրավունքով։ Ստացվում է, որ գովասանքը նրանց թույլ չտվեց զարգացնել համարժեք ինքնագնահատական»,-ասաց Հարությունյանը:
Զրույցի ընթացքում հոգեբանը խորհուրդ տվեց ծնողներին ուշադիր լինել և պահպանել մի քանի կարևոր կետ.
Պատասխանատվություն ստանձնել երեխայի համար, քանի որ որոշումները կայացնում են ծնողները, ոչ թե երեխան։ Սա ինքնագնահատականի հիմքն է։ Աշխարհն ապահով է երեխայի համար, քանի որ ծնողները գիտեն, թե ինչ անել։
Սովորել հետաքրքրվել երեխայի առօրյայով, այլ ոչ միայն նրա հաջողություններով: Վստահ մեծանալու համար երեխան պետք է տեսնի, որ հետաքրքրված է իրենով։ Ավելին, նրանք ոչ միայն անհանգստանում են նրա համար (առողջ է, ի՞նչ գնահատականներ ունի), այլ հետաքրքրվում են նրանով (տխուր է, ի՞նչ է կարդում, ինչի՞ մասին է մտածում):
Փորձել (նույնիսկ եթե դա դժվար է) մեկնաբանություններ չանել: Ծնողների և առհասարակ մեծահասակների քննադատությունն ու մշտական մեկնաբանությունները երեխայի մեջ սերմանում են սխալվելու վախը և արագորեն ոչնչացնում ցանկացած հետաքրքրություն որևէ բանի նկատմամբ:
Երեխան պետք է գովասանքի արժանանա իր արածի համար, այլ ոչ թե այն բանի համար, որ նա բոլորից լավն է:
Միշտ լինել երեխայի կողքին:
«Ծնողների ամենակարևոր հատկություններից մեկը, որն օգնում է երեխային ապագայում լիովին վստահ լինել սեփական ուժերի վրա, մինչև վերջ իր կողքին լինելու կարողությունն է։ Սա նշանակում է, որ կարողանաք տեսնել և հասկանալ ձեր երեխային, իմանալ, որ նա ունի նույն զգացմունքները, ինչ բոլորը. կարող են լինել անարդարություն և զայրույթ: Այնուամենայնիվ, այս ամենի հետ մեկտեղ դուք պետք է մնաք ձեր երեխայի կողքին՝ չնայած բոլոր դժվարություններին»,-զրույցն ամփոփեց հոգեբանը։
«ԿՅԱՆՔԻ ՈՐԱԿ» բաժնի գործընկեր՝ «ԴԵՐԺԱՎԱ-Ս» ընկերություն
