15/11/2023 12:50
Խաղաղության պայմանագիրը ձգձվում է կողմերի՝ «Զանգեզուրի միջանցք» և «անվտանգության միջազգային երաշխիքներ» պահանջների պատճառով. Քաղաքագետ
Քաղաքագետ Արթուր Ղազարյանի համոզմամբ՝ հայկական և ադրբեջանական կողմերի՝ խաղաղության պայմանագրի հարցում անհամաձայանության մեխը հիմնականում երկու սկզբունքների առաջմղման մեջ է, թեև, ըստ նրա, չկա տեղեկություն՝ որոնք են ադրբեջանական կողմի առաջարկները։
««Զանգեզուրի միջանցք» ասվածն այնտեղ, կարծում եմ՝ տեղ է գտել, որը հայկական կողմից մերժվում է, բայց Ադրբեջանը փորձում է այս հարցը դուրս չբերել խաղաղություն կոչվող պայմանագրից։ Հիմնական մեխը, կարծում եմ, դա է։ Երկրորդական պլան է մղվել, ցավոք, արցախահայության՝ իրենց հողում ապրելու իրավունքը, և, միգուցե, հայկական կողմն այնտեղ անվտանգության միջազգային երաշխիքների ինչ-որ կետ է փորձում մտցնել, որը ևս կտրկանապես Ադրբեջանի կողմից մերժվում է։ Մնացյալն ածանցված են այս հարցերին», - Aysor.am-ի հետ զրույցում ասաց նա։
Ձգձգման պատճառն, ըստ քաղաքագետի, գերտերությունների դիրքորոշումն է։
«Կարևոր է, թե ուժային կենտրոնները, կամ գերտերությունները տվյալ պարագայում հարցին ինչպես են նայում, ի վերջո, խաղաղության պայմանագիր ասվածին հայկական կողմն այլ աչքով է նայում, ադրբեջանական կողմն՝ այլ։ Բայց նաև կարևոր է, թե Արևմուտքն ու Ռուսաստանն ինչպես են դիտարկում։ Նրանց շահերից էլ պետք է բխի պայմանագիրը, և, ցավով, շատ ավելի կախված է նրանց շահերից, ինչու ոչ՝ նաև բարի կամքից, և ոչ թե հայկական կամ ադրբեջանական կողմի որոշումից», -ասաց նա։
Դիտարկմանը, թե մի քանի անգամ ադրբեջանական կողմը հայտարարել է, որ ՀՀ-ի նկատմամբ տարածքային պահանջներ չունի՝ Արթուր Ղազարյանն արձագանքեց, որ Ադրբեջանը հեշտությամբ չի հրաժարվի միջանցք ստանալու մտքից։
«Առաջին դեմքի մակարդակով այլ բան է ասվում, բայց հետևից օգնականի, ԱԳՆ-ի կամ Մեջլիսի պատգամավորների կողմից այլ տեսակետ է ի հայտ գալիս։ Կամ՝ նույն Ալիևն ասում է, որ ՀՀ-ի տարածքային ամբողջականության հետ խնդիր չկա, բայց հետևից նշում է, որ ադրբեջանական 8 գյուղեր գտնվում են ՀՀ տարածքում», - նկատեց նա։
Ինչ վերաբերում է ՀՀ ԱԽ քարտուղար Արմեն Գրիգորյանի հայտարարությանը, թե ՀՀ-ն պատրաստ է մինչև տարեվերջ ստորագրել խաղաղության պայմանագիրը՝ քաղաքագետը շատ քիչ հավանական համարեց, որ այն իրականություն կդառնա։
«Պատմությունը ցույց է տալիս, որ նման խրթին խնդիրները նման կարճ ժամանակում չեն լուծվում։ Բնականաբար, պատրաստակամ լինելն այլ բան է, բուն գործընթացն ավարտին հասցնելն՝ այլ բան։
Տարածաշրջանը եռում է, և ասել տարեվերջին պայմանագիրը կստորագրվի՝ շատ քիչ հավանական է, քանի որ աշխարհում օր օրի կամ ժամ առ ժամ ֆորսմաժորային իրավիճակներ են առաջանում։ Եվ դրանք ևս չեն կարող ազդեցություն չունենալ», - ասաց նա։