11/03/2024 19:17
Կույրաղիքի բորբոքում․ Ինչպե՞ս է արտահայտվում
Սուր ապենդիցիտը կույր աղիքի որդանման ելունի բորբոքային փոփոխությունն է։ Հիվանդությունը կարող է սպառնալ բոլորին՝ անկախ տարիքային առանձնահատկություններից և կազմել մի շարք վիրաբուժական պաթոլոգիաների մեկ երրորդը: Չբարդացած ապենդիցիտի վիրահատությունն առանձնապես դժվար չէ: Հիվանդության ուշ ախտորոշումն ու բուժումը հաճախ հանգեցնում են ծանր բարդությունների, որոնք հաճախ ավարտվում են մահով։
Եթե որդանման ելունը պրոյեկտենք մարդու ստամոքսի վրա, ապա այն ամենացածր անկյունում աջ իլիկային շրջանն է:
Ապենդիցիտում սուր բորբոքման երևույթները զարգանում են արագ տեմպերով։ Որովայնի ստորին հատվածում ի հայտ են գալիս սուր ցավեր և անհանգստություն։ Քայլը և այլ շարժումները դառնում են կաշկանդված: Հիվանդները մի փոքր կաղում են աջ ոտքի վրա՝ երբեմն այն քարշ տալով իրենց հետևից։ Փռշտալու և հազի նոպաների ժամանակ ցավը աջ որովայնի ստորին հատվածում մեծանում է, ուստի հիվանդները փորձում են զսպել իրենց և ձեռքը սեղմել նշված տեղը։
Երբ հիվանդը շրջվում է ձախ կողմում, ճնշումը մեծանում է, և սկսում է զգալ սուր ցավ: Այս ախտանիշը կոչվում է վիրաբույժ Սիտկովսկու անունով և կարևոր դեր է խաղում ճիշտ ախտորոշման հաստատման գործում։
Եթե բորբոքումն ավելի է տարածվում՝ աղիքներից դուրս, կամ կույր աղիքի պատի վաղ բեկում է տեղի ունենում՝ պերիտոնիտի զարգացմամբ, սուր ցավերից հիվանդը կարող է նույնիսկ կորցնել գիտակցությունը։
Ապենդիցիտով հիվանդի դիրքը կարելի է բնութագրել որպես ատոնիկ՝ գլուխը հետ է գցած, թուլացած է մարմինը, ձեռքերը և ոտքերը թեթևակի թեքված են: Եթե հիվանդին զննելիս հայտնաբերվում է մոմային լարվածություն, որը տեսանելի է մի հայացքով, հիվանդի կեցվածքը թուլանում է վերջույթների մկանային տոնուսի նվազմամբ, ապա այն մտածել է տալիս ապենդիցիտի բարդության՝ պերիտոնիտի մասին:
Նման պայմանների հաճախականությունը կազմում է ամբողջ պաթոլոգիայի մինչև 25% -ը: Ցավը խանգարում է մարդուն մեջքի աջ ստորին հատվածում և աճուկում, որտեղ կարելի է գտնել նաև մկանային պատի լարվածությունը։ Բորբոքված կույր աղիքը ճնշում է հաստ աղիքի պատերին, ինչն առաջացնում է փորլուծություն։
Ի տարբերություն աջ ազդրի հիպերտոնիայի, որն ունի բարենպաստ ընթացք և որոշ ժամանակ անց անհետանում է, կույր աղիքի բորբոքումն առաջադիմում է և հանգեցնում ախտանիշների ավելացման։
Ռետրոցեկալ ապենդիցիտի ճիշտ ախտորոշման համար ցավը կարևոր է հիվանդի որոշակի դիրքում (Օբրազցովի ախտանիշ): Այն իրականացվում է հետևյալ կերպ. վիրաբույժն իր ափով նրբորեն սեղմում է կույր աղիքի հատվածը՝ սեղմելով այն որովայնի հետևի պատին և հիվանդեին խնդրում բարձրացնել աջ ոտքը: Եթե որովայնի ներսում ցավը մեծանում է, ապա Օբրազցովի ախտանիշը համարվում է դրական, որը ենթադրում է շտապ վիրահատություն։
Տղամարդկանց մոտ այս վիճակը սովորաբար կապված է միզապարկի բորբոքման՝ ցիստիտի, կանանց մոտ՝ արգանդի և հավելումների բորբոքման հետ։ Որովայնի ցավը հաճախ չի սահմանվում:
Հիվանդի կեցվածքը լյարդին մոտ ապենդիկուլյար պրոցեսի տեղայնացումով, շատ նման է սուր խոլեցիստիտի սրացման ժամանակ նկատվող ախտանշաններին: Որովայնը պառկած դիրքում հետազոտելիս կարելի է նկատել մկանային լարվածություն աջ հիպոքոնդրիումում։ Ապենդիցիտի այս տեսակը հնարավոր կլինի տարբերակել միայն անամնեզի մանրամասն ուսումնասիրության պարագայում։
«ԿՅԱՆՔԻ ՈՐԱԿ» բաժնի գործընկեր՝ «ԴԵՐԺԱՎԱ-Ս» ընկերություն
