Հայերն ու դավադրության տեսությունները. Միքայել Մինասյան («Հրապարակ»)

24/08/2024 11:27

Հայերն ու դավադրության տեսությունները. Միքայել Մինասյան («Հրապարակ»)


«Հրապարակ»-ը հրապարակել է Սուրբ Աթոռում ՀՀ նախկին դեսպան Միքայել Մինասյանի հոդվածը։ Հոդվածը ներկայացնում ենք ստորև։

Համաշխարհային պատմության փորձը ցույց է տալիս, որ բոլոր ժողովուրդներին բնորոշ է Լեւ Գումիլյովի շրջանառության մեջ դրած կենսաշրջանների (էթնոսների ցիկլերի) տեսությունը, երբ ազգերը ձեւավորվում են, վերելք ապրում, կայունանում, հասնում զարգացվածության եւ հզորության գագաթնակետին, այնուհետեւ անկում ապրում (հաճախ՝ ողբերգական ընթացքով եւ հետեւանքներով)՝ ամբողջովին վերանալով կամ վերափոխվելով այլ ժողովրդի կամ էլ կրկին բռնելով վերելքի ճանապարհը: Հայ ժողովուրդն իր հազարամյակների պատմության ընթացքում այս փուլերով անցել է մի քանի անգամ՝ վերջին 150 տարվա ընթացքում՝ եւս մեկ շրջան արագացված ռեժիմով: 

Մարդկության պատմությանը չափազանց քիչ են հայտնի դեպքեր, որ ազգը կարողացել է պահել իրեն հասցված ամենածանր հարվածը՝ ցեղասպանությունը: 1915-ի Հայոց ցեղասպանության հարվածը հայերը պահեցին պատվով: Ցավի, կորստի ու տառապանքի պայմաններում պահպանելով խիստ ադեկվատ վարքագիծ եւ ռացիոնալ հավաքական գնահատական տալով իրավիճակին՝ սկսեցին արագորեն ինքնակազմակերպվել ու կազմակերպել ազգային կյանքը՝ սկսած Սփյուռքում հայապահպանության ինստիտուտներից, Հայաստանում որբանոցներից ու դպրոցներից, վերջացրած Հայաստանի Առաջին Հանրապետության ստեղծումով: Իր հերթին, Խորհրդային Հայաստանը դարձավ Առաջին Հանրապետության առաքելության տրամաբանական ու վարքաբանական շարունակությունը: Թեեւ հայ ժողովրդի 2 հատվածները՝ Սփյուռքը եւ ՀԽՍՀ-ն (Արեւելյան Հայաստանը) աշխարհակարգի իրողություններից դրդված ընթանում էին տարբեր ճանապարհներով, բայց դրանք հաճախ խաչվում էին, էլ չասած, որ նույնանման ազգային նպատակներ էին հետապնդում:

Հայության երկու հատվածներին գլխավորապես միավորում էր միանման վարքագիծ. ազգային առաջնորդները՝ Խորհրդային Հայաստանի ղեկավարությունից մինչեւ Բուրջ Համուդի եւ Կալիֆորնիայի ազգային հեղինակություններ ու կարծիք ստեղծողներ, հստակ գիտակցում էին ազգի շահը, գիտեին իրենց անելիքը, հնարավորությունների ամբողջ զինանոցով զբաղված էին խնդիրների լուծմամբ: Նրանց միավորում էր մեկ այլ ընդհանրություն. ակնհայտ փաստերն ու իրադարձությունները նրանք չէին փորձում բացատրել, առավել եւս՝ պայմանավորել դավադրությունների տեսություններով եւ կոնսպիրոլոգիայով:  
Ուշագրավ է, որ մինչեւ 20-րդ դարի վերջը եւ 21-րդ դարի սկիզբը Հայոց ցեղասպանության հիմնախնդիրը հայերի ժողովրդական խոսույթում տեղ չի զբաղեցրել դավադրությունների տեսության համատեքստում: Անգամ պատմագիտությունից հեռու եւ պատմությունը լավ չիմացող հայ մարդկանց շրջանում տիրապետող էր կարծիքը, որ թուրքերը կոտորել են հայերին` իրենց համար Հայրենիք ստեղծելու, Թուրքիան դարձնելու այնպիսին, ինչպիսին ուզում էին, իսկ Օսմանյան կայսրության, ապա Արեւելյան Հայաստանի տարածքում ցեղասպանական գործողությունների ընթացքում մեծապես փրկվել են այն հայերը, որոնք դիմադրել են, իսկ որոնք հավատացել են թուրքերի բարեգթության խոստումներին, սպանվել են կամ սովամահության դատապարտվել սիրիական անապատներում: Հենց այդ շրջանում էր, որ Հայոց ցեղասպանության հավաքական հիշողության առաջնագծում էին Վան քաղաքում, Վանի նահանգի այլ բնակավայրերում, Սուետիայում (Մուսա լեռ), Ուրֆայում, Շապին Գարահիսարում եւ այլուր հայերի հերոսական ինքնապաշտպանության ու փրկության մասին պատմությունները: Հիշում ու հերոսացնում էին նրանց, որոնք դիմադրել ու փրկվել էին, եւ նրանց, որոնք չէին հանձնվել, նահատակվել էին, բայց փրկել էին իրենց եւ իրենց ազգի պատիվը: Դա թույլ էր տալիս ապրելու եւ արարելու. Ցեղասպանությունը վերապրածներն ամոթի զգացումով չէին ապրում, իսկ նահատակվածների զոհողությունը հիշում եւ իմաստավորում էին:

Այս նարատիվը նոր շունչ ստացավ 1950-ականների կեսից, երբ Խորհրդային Հայաստանի ղեկավարությունը կարողացավ Հայոց ցեղասպանության մասին հիշողությունը պետական քաղաքականության վերածել նախ միութենական, ապա նաեւ միջազգային մակարդակում: Զարկ էր տրվել ոչ միայն Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման եւ հիշատակի քաղաքական ու սոցիալ-մշակութային բաղադրիչներին, այլեւ գիտական գործունեությանը: Հայերը սկսեցին հպարտանալ ապրելու իրենց կամքով, վերապրել կարողանալու ուժով: Հայոց ցեղասպանության գիտական ուսումնասիրությանը եւ լուսաբանմանը նվիրված աշխատությունների (տարբեր լեզուներով) քանակն աճում էր երկրաչափական պրոգրեսիայով: Այդ առումով բավական է հիշատակել, որ Ջոն Կիրակոսյանի «Երիտթուրքերը պատմության դատաստանի առաջ» գիտական մենագրությունը Խորհրդային Միությունն արժանացրեց պետական մրցանակի: Նույնն էր դրությունը նաեւ Սփյուռքի գաղթօջախներում. Վահագն Տատրյանի եւ մեծանուն այլ հայ գիտնականների ջանքերով տարեցտարի աշխարհում ավելանում էր Հայոց ցեղասպանությամբ հետաքրքրվողների եւ արդարություն պահանջողների քանակը: 

Այդ ամենը շարունակվեց մինչեւ 1980-ականների սկիզբը, երբ արտաքին ու ներքին անվտանգությունն ապահոված, սոցիալական խնդիրները լուծած Խորհրդային Հայաստանում առաջնային դիրքերում հայտնվեց կուշտ ապրողի հոգեբանությամբ աչքի ընկնող «անպատասխանատու հայրենասեր պոետների» սերունդը, որը (գուցե՝ միամտորեն, գուցե՝ ազնիվ մղումներով) ժողովրդական ընկալումների դաշտում ցանեց այն սերմերը, որոնք հետագայում ծաղկելու էին որպես դավադրության տեսություններ: Անշուշտ, նրանք միակ «մեղավորը» չէին կամ պատճառը, սակայն հենց նրանց ջանքերով 1980-ականների կեսից հայ ժողովրդի շրջանում սկսեց զարգանալ «ընտրյալ ազգի» գաղափարը: Եվ եթե այդ ժամանակ Սփյուռքում դեռ շարունակվում էր ներկայի եւ անցյալի փաստերի ավելի ադեկվատ եւ ազնիվ ընկալումը, ապա երկրորդ եւ հատկապես երրորդ սերնդի խորհրդահայերի մոտ սկսեցին տարածվել մտայնությունները, թե «Ցեղասպանության հետեւանքով է վերացել Հայաստանը», «Հայոց ցեղասպանությունը տեղի է ունեցել Ռուսաստանի, մի քիչ էլ հայկական լեռները բարձրանալու ոչ ունակ նավերի տերերի՝ Անգլիայի պատճառով», «Ամերիկան ցանկանում էր ծովից ծով Հայաստան ստեղծել, բայց ռուսներն ու թուրքերը թույլ չտվեցին», «Ցեղասպանությունը կազմակերպել են հրեաները, որ տիրանան օսմանյան հայերի կապիտալին»: 

Աստիճանաբար այդ ամենը սկսեց շաղախվել 1980-ականների ԽՍՀՄ-ի օրգանական այնպիսի հիվանդության հետ, ինչպիսին էր «ռաբիզը»՝ որպես պրոլետարիատի սոցիոմշակույթ՝ խրախուսված «դուք եք տերը այս երկրի» այդրոպեական կարգախոսով, ինչին արագորեն միացավ նաեւ «ջերմուկն ու ծիրանը կվաճառենք ու դրանով կապրենք» էժանագին խաբկանքը: Դա էր պատճառը, որ 1988-ի զարթոնքը մտավորականությունն այլ կերպ էր ընկալում, իսկ ժողովուրդը՝ այլ: Նույն այդ մտավորականության «գնացքն արդեն գնացել էր», քանզի սկսել էին արմատներ տալ դավադրությունների տեսությունների այն սերմերը, որոնք ցանել էր այդ նույն մտավորականության մեծամասնությունը: Դրա առաջին ազդանշանը եղավ 1988-ի Սպիտակի երկրաշարժը, երբ «խորքային ժողովուրդը» սկսեց հավատալ հիվանդ գլուխներում ծնված երկու զառանցանքի. «Երկրաշարժը հատուկ զենքով կազմակերպել է Մոսկվան, որ հայերին հետ պահի Արցախը պահանջելուց», «Երկրաշարժը հատուկ զենքով կազմակերպել է ԱՄՆ-ն, որ քայքայի Խորհրդային Միությունը»: 

Մի կարեւոր հանգամանք եւս. անկախությունից հետո մեր պետական կյանքի կազմակերպիչը` «էլիտան», նպատակ է ունեցել բավարարել հանրային լայն տրամադրությունները՝ վստահություն եւ քվե ստանալու համար, իսկ խորհրդային շրջանի գործիչները հանրային լայն շրջանակների ցանկություններին ընդառաջ գնալու, էմոցիաներին տեղի տալու խնդիր չեն ունեցել։ 

ԽՍՀՄ փլուզման պայմաններում ժողովրդական բանահյուսության եւ դավադրությունների տեսությունների հետ կապված վիճակն ավելի բարդացավ: Եվ դա բացատրելի է: Ըստ կոնսպիրոլոգիայի եւ դավադրությունների տեսությունների հայտնի ուսումնասիրող Ռոբ Բրազերթոնի՝ սոցիալական հզոր ցնցումները եւ գլոբալ աղետները կտրուկ փոխում են մարդկանց աշխարհայացքը, արժեհամակարգը եւ վարքագիծը՝ կանգնեցնելով նրանց շփոթության անդունդի առջեւ եւ ստիպելով վերաիմաստավորել փոփոխվող իրականությունը: Դա հանգեցնում է տարբեր ձեւերի եւ բովանդակության հոգեբանական երեւույթների ի հայտ գալուն, որոնք երբեմն ավելի խոր ազդեցություն են ունենում կյանքի որակի վրա, քան աղետների նյութական եւ սոցիալական հետեւանքները: 

Դրանով էր պայմանավորված, որ «խորքային ժողովուրդն» արագորեն ընդունեց «Միխայիլ Գորբաչովը փլուզեց ԽՍՀՄ-ը, որովհետեւ արտասահմանյան լրտես էր» մտայնությունը (անկախ տարբեր շերտերի` ԽՍՀՄ նկատմամբ ունեցած վերաբերմունքից եւ Երեւանում տեղի ունեցած հակախորհրդային միլիոնանոց ցույցերի փաստից): 

Այնուհետեւ իր իսկ ուսերի վրա Լեւոն Տեր-Պետրոսյանին նախագահ դարձրած ժողովուրդն առաջին իսկ ցուրտ ու մութ տարին անցնելուց հետո առաջին նախագահին «կարգեց» մասոն, տիկնոջը` հրեա, հավատալով դավադրության տեսությանը, թե «Տեր-Պետրոսյանը մասոնահրեական ծրագրի շրջանակում կործանում է Հայաստանը, եւ այդ ծրագիրը հրեաները սկսել են դեռ Ցեղասպանության ժամանակ»: 
1990-ականների սկզբին եւ կեսին անխափան աշխատում էին բոլոր այն տեսությունները, համաձայն որոնց՝ հայերն ընտրյալ ազգ են կամ զոհ: Այդ դավադրությունների տեսությունների փաստարկման համակարգը (պսեւդոհամակարգը) այնքան դետալային էր, կենդանի եւ ավյունով լեցուն, որ նույնիսկ ամենահեռու գյուղի բնակչին կարող էր թվալ համոզիչ: 

1990-ականների վերջից Հայաստանում քաղաքականությունը հայտնվեց ժողովրդական բանահյուսության եւ դավադրությունների տեսությունների թակարդում: Սկզբում 1999-ի հոկտեմբերի 27-ի ահաբեկչությունն արագորեն վերածվեց «Մեղրին տալ-չտալու» տեսության, ապա տասնամյակներ շարունակ դարձավ քաղաքական շահարկման առարկա, որին առանձնակի ջանասիրությամբ մասնակցում էր նաեւ «խորքային ժողովուրդը»: Նույնիսկ այսօրվա իշխանության, որը տարիներ շարունակ եղել է հոկտեմբերի 27-ի շահարկման գլխավոր շահառուն, եւ Վազգեն Սարգսյանի եղբոր, որն այսօրվա իշխանության հետ ունի սերտ ու ջերմ հարաբերություններ, իրենց իսկ լեզվով ասած` «դուխները չի հերիքում», որ ժողովրդին ուղիղ ասեն՝ այդ քրեական գործում դավադրություն չկա: Կամ էլ վերաբացեն գործն ու քննեն. չէ՞ որ, բացի ահաբեկչության զոհերից, ամեն ինչ տեղում է՝ օրենքը, քննիչները, դատարանները, ի վերջո՝ ահաբեկիչները: 

Եվ, ահա, այդ ամենի կուլմինացիան 2018-ի համաժողովրդական հեղափոխությունն էր: Վաղուց սպասված հեղափոխությունն իրականում բոլորի համար այնպիսի անակնկալ էր ու շոկ, որ հայաստանցիներն ամենասկզբից սկսեցին հերքել ակնհայտ փաստերը: Դավադրությունների տեսությունների դասական կանոնների համաձայն՝ նրանք, ովքեր ամենաակտիվն են փողոցային շարժումներին մասնակցել, սկսեցին Նիկոլին «բերելու» համար մեղադրել նրանց, ում իրենք իսկ «մերժում» էին։ Այս խայտառակ խելահեղությունն այսօր պատել է գրեթե բոլոր կողմերին. որքան Նիկոլը դառնում է հակաժողովրդական, այնքան ժողովուրդը «Էս հարիֆն ի՞նչ անի, իրենից ոչ մի բան կախված չի» բովանդակությամբ դավադրության տեսություններ է հորինում եւ դրանց մեջ հանգիստ ապրում: 
Բոլոր հավաքականությունները, այդ թվում՝ ժողովուրդը, իռացիոնալ են, ուղղակի յուրաքանչյուր ժողովրդի իռացիոնալիզմը վերջնահաշվարկում ցավ է պատճառում հենց իրեն։ Այլ կերպ ասած` նորմալ է, որ խնդիրների մեջ թաղված գյուղացին իր խնդիրները բացատրելու համար փնտրում է պարզ պատճառներ, որտեղ նա մեղավոր չէ։ Աղետալին այն է, որ դրանով զբաղված են նրանք, որոնք կոչված են առաջնորդել ժողովրդին։ Երկրի վիճակը ներքին ու արտաքին (սկսած կոնկրետ պետությունից, վերջացրած աշխարհաքաղաքական կոնյունկտուրայով) գործոններով լեցուն դավադրության տեսություններով են բացատրում նաեւ ակտիվ քաղաքական բեւեռները: Բոլո՛րը: 

Այսօր այս իրավիճակը շատ ավելի հրեշավոր են դարձրել սոցիալական ցանցերը, որոնք, մասնագետների պնդմամբ, հիվանդ երեւակայությամբ մարդկանց թույլ են տալիս, առանց աշխարհագրական խոչընդոտի, արագորեն գտնել միմյանց, քանակ կազմել ու դրանով ավելի խորն ու համապարփակ համոզվել իրենց դավադրապաշտության մեջ, այնուհետեւ դառնալ ինտերնետային ոհմակ ու վերբալ բռնության ճանապարհով հոշոտել ոչ միայն բոլոր նրանց, ովքեր համաձայն չեն իրենց հետ, այլեւ ցանկացած բանական, տրամաբանական եւ առողջ միտք ու գաղափար: 

Ի՞նչ են տալիս դավադրության տեսությունները, ինչո՞ւ են բոլորը վանում իրականությունն ու փորձում ապրել իրենց նախընտրած կոնսպիրոլոգիական տեսությունների մեջ: Այս երեւույթը, կարծես, բացատրելի է. ստեղծված խելագարության մթնոլորտի բոլոր շահառուներին՝ ժողովրդին, Նիկոլին, ընդդիմությանը, քաղաքացիական ակտիվ խմբերին միավորում է մեկ ընդհանուր հատկանիշ՝ սեփական պատասխանատվությունն ու սեփական անկարողությունը արդարացնել դավադրությունների տեսություններով (ամեն մեկը՝ ըստ իր շահի, ճաշակի ու գիտելիքի): Այլ բացատրություն չկա եւ չի էլ կարող լինել: Սա 21-րդ դարի հայկական ազգային հիվանդությունն է: 

Ամեն սխալ կարելի է շտկել, կորցրած նյութական ամեն ինչը կարելի է հետ բերել՝ Արցախից մինչեւ Վան, բայց չի կարելի դա անել՝ ապրելով դավադրությունների մտացածին աշխարհում, մերժելով իրականությունը եւ ադեկվատ գնահատական չտալով փաստերին ու իրավիճակներին: 
Կգա՞ այդ համազգային գիտակցումը (ինչպես ցեղասպանությունից հետո եկավ), կցանկանա՞ ազգն առողջանալ, ուրեմն կգան հաղթանակները, հաջողությունները, ի վերջո՝ պատիվն ու առաքինությունը:

Միքայել Մինասյան


Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

Այսօր, 20:22 Նեռը թրաշվեց իշխանազավթումից ուղիղ 6 տարի, 6 ամիս ու 6 օր հետո․ Մելիքյան Այսօր, 20:08 «Երևանի ՋԷԿ» -ի պարզաբանումը Տիգրան Ավինյանի աներոջ և ՊՊԾ նախկին պետի միջև ծեծկռտուքի մասին Այսօր, 19:44 Ռուսաստանի դեմ պատժամիջոցները չեն կանգնեցնի Ուկրաինայում պատերազմը․ Բորել Այսօր, 19:25 Մեր նահատակների արյամբ կազմավորված ու մեր ժողովրդին անկախություն պարգևած բանակն իր առաքելությամբ է արժանացել այն վերաբերմունքին, ինչի դեմ 6-7 տարի կռիվ է տալիս գործող իշխանությունը․ Աբրահամյան Այսօր, 19:07 Կոմիտասի պողոտայում հնդիկների միջև վիճաբանությունը ավարտվել է դանակահարությամբ․ 3 հոգի տեղափոխվել է հիվանդանոց Այսօր, 18:51 Միրզոյան-Արաղչի հեռախոսազրույց է տեղի ունեցել Այսօր, 18:41 Տիգրան Ավինյանի աները հաղորդում է ներկայացրել ՊՊԾ նախկին պետ Սարգիս Հովհաննիսյանի դեմ Այսօր, 18:26 Նիկոլ Փաշինյանի «ոճափոխությունը»․ Ինչու՞ որոշեց սափրվել (Տեսանյութ) Այսօր, 18:06 Գրոսմայստերներ Ռոբերտ Հովհաննիսյանը և Մանուէլ Պետրոսյանը՝ շախմատի Եվրոպայի անհատական առաջնության առաջատարներ Այսօր, 17:52 Թմրանյութերի վաճառքով զբաղվող ինտերնետային հարթակները գովազդողին՝ տնային կալանք Այսօր, 17:36 Զոհվածների ծնողներին «փնթիներ» անվանած ՔՊ-ականը նշանակվեց Աջափնյակի թաղապետ Այսօր, 17:20 Պետք է փոխել Հայաստանում հաստատված անսկզբունք և անհայրենիք կառավարիչների իշխանությունը և վերադառնալ ազգային շահերի օրակարգ․ Արտակ Զաքարյան Այսօր, 17:06 Տիգրան Ավինյանը հայտնվել է կոռուպցիոն սկանդալի կիզակետում Այսօր, 16:53 OVIO-ն իր տվյալների մշակման կենտրոնում գործարկում է OVIO Cloud ծառայությունը Այսօր, 16:38 Իշխանության «սրտի օլիգարխների» շրջանում աճում է հարկային ստվերը, իսկ դրանից դուրս՝ հարկային տեռորը․ Սա է իրենց իրական Հայաստանը Այսօր, 16:33 Հայաստանը տարածաշրջանում ամենաերջանիկ երկիրն է Այսօր, 16:23 Արտակարգ դեպք՝ «Երևանի ՋԷԿ»-ում․ ՊՊԾ նախկին պետ Սարգիս Հովհաննիսյանը ծեծել է Տիգրան Ավինյանի աներոջը (MediaHub) Այսօր, 16:13 Գյումրու համայնքապետարանի աշխատակիցներն աշխատավարձ են ստացել. Ավագանու անդամ Այսօր, 16:06 «Անկախության հռչակագիրը ողջ ծավալով երբեք չի եղել Սահմանադրության մաս». ՍԴ նախագահը հայտարարեց՝ հռչակագիրը կարող է չեղարկել միայն ժողովուրդը Այսօր, 15:48 ՊՊԾ-ին թիրախավորելը հակապետական է. դրա վերջը պետք է տալ. Վահագն Ալեքսանյան Այսօր, 15:45 Լեոյի փորձը՝ «Մանկական Եվրատեսիլի» բեմում (Տեսանյութ) Այսօր, 15:39 Այնպես չի, որ յուրաքանչյուրս պետք է իրավունք վերապահենք ու մեզ համարենք Նժդեհի, Անդրանիկի ժառանգորդը. սիրուն չի. Հովիկ Աղազարյան (Տեսանյութ) Այսօր, 15:35 Դեսպան Լիլիթ Մակունցի եղբոր ընկերությունը դարձյալ ապօրինի ավազ է արդյունահանել․ «Հետք» Այսօր, 15:33 Գևորգ Չաուշը մեծ հեղինակություն ունեցող միակ հայ ֆիդային էր, որի համար բացառություն է արվել. նրան թույլատրվել է ամուսնանալ. «Մեր պատմությունը» նախագիծ (Տեսանյութ)  Այսօր, 15:28 Ժամանակավորապես կդադարեցվի Մաշտոցի պողոտայի՝ Ֆրանսիայի հրապարակի հատումից մինչև Փ. Բուզանդի փողոցն ընկած հատվածի երթևեկությունը Այսօր, 15:23 Տեղի կունենա «Հայաստան-Վրաստան. 100% ձեռարվեստ» խորագրով ցուցադրությունը Այսօր, 15:21 Քաղսիում բախվել են «Nissan X-Trail»-ն ու բեռնատար գնացքը. վիրավորը գյուղի դպրոցի նախկին տնօրենն է Այսօր, 15:17 Պատասխանատու վարչապետը չի գոռում «Արցախը Հայաստան է, և վերջ» ու հրաժարվում հոկտեմբերի 19-ին Պուտինի՝ պատերազմը դադարեցնելու առաջարկից. Շարմազանով Այսօր, 14:53 Չի կարելի գիշեր-ցերեկ ասել՝ «մեզ ցեղասպանել է մի երկիր ու ամեն օր պետք է դրա մասին խոսենք», ո՛չ. Հակոբ Արշակյան (Տեսանյութ) Այսօր, 14:42 Առանձին շրջաններում սպասվում են տեղումներ, լեռնային շրջաններում՝ ձյուն Այսօր, 14:34 Արսենյանի մասնակցությունը փոփոխություն չի մտցրել ՀՀ-ի՝ ՀԱՊԿ-ի մասով դիրքորոշման մեջ. ԱԳՆ Այսօր, 14:28 Հրազդանում կասեցվել է «Փարթի քեյքս» ապրանքանիշի կրեմային հրուշակեղենի արտադրամասի արտադրական գործունեությունը Այսօր, 14:19 Նորքի այգիների վերականգման նպատակով կազմակերպվելու է ծառատունկ Այսօր, 14:08 Հայտնի են ազգային հավաքականի խաղային համարները՝ Ֆարերյան կղզիների դեմ խաղում Այսօր, 14:03 Վստահ եմ, որ հետագայում ևս Ժնևի համալսարանի հայագիտական ամբիոնը կշարունակի ներշնչանքի աղբյուր լինել. Խաչատուրյան Այսօր, 14:01 ԶՈՒ ԳՇ պետ Էդվարդ Ասրյանն այցելել է ՊՆ Վազգեն Սարգսյանի անվան ռազմական ակադեմիա Այսօր, 14:00 Միջազգային հանրության շրջանում կասկած չկա, որ բռնի տեղահանություն էր, հետևաբար, արցախահայության վերադարձի իրավունքը պետք է գործի. Արա Ղազարյան Այսօր, 13:47 Միջազգային հանրությունը պետք է հարմարվողականությունը մի կողմ դնի և խոսի Բաքվում պահվող պատանդների ու գերիների մասին. Գրետա Թունբերգ Այսօր, 13:38 Չարենցավանում բնակարաններից մեկում պայթյուն է եղել. տուժածներ չկան Այսօր, 13:33 Չեն կարողացել մեզ սպանեն, դրա համար էլ ՊՊԾ-ից դժգոհ են. ուզեցել են պետական ինստիտուտները սարքեն իրենց ջեբի շներ. Նիկոլ Փաշինյան (Տեսանյութ) Այսօր, 13:25 Ընկեր Լևոնը չէր կարողացել խորհուրդ տալ ընկեր Արթուրին, և ընկեր Արթուրը եկել էր, «ազգային արժեքները ոչնչացնող» ոչ ընկեր Արայիկից խորհուրդ էր հարցնում. Արայիկ Հարությունյան Այսօր, 13:15 Ձեր տների պատերի տակով եմ հեծանիվ քշում, ծնգծնգացնում եմ՝ մի հատ վառվող լույս չկա, խորը քնած եք. Փաշինյանն՝ ընդդիմադիրներին (Տեսանյութ) Այսօր, 13:12 COP29-ն էթնիկ զտման համար պատասխանատու Ադրբեջանում անցկացնելու երկերեսանիությունը զզվանք է առաջացնում․ Գրետա Թունբերգ (Տեսանյութ) Այսօր, 12:56 Նոյեմբերի 9-ին ես ասել եմ` ինձ ոչ մեկի կարծիքը չի հետաքրքրում, թուղթը ստորագրելու եմ. ինչո՞ւ եմ արել՝ դա ուրիշ խնդիր է. Նիկոլ Փաշինյան (Տեսանյութ) Այսօր, 12:53 Մեր հարկային օրենսգիրքը ապապետական է. Հայաստանը պետք է ունենա նոր Հարկային օրենսգիրք. Վարչապետ Այսօր, 12:42 Դադարեցնել բանակի սրբագործման մոտեցումը. ասում ենք ՝ «զինվորը, իրա ցավը տանեմ, կանի ինքը, ինքը գիտե՞ք՝ ում սերունդնա՝ Տիգրան Մեծի, հեսա ստեղից տալու ա, դուրս գա Մադագասկար կղզի». Փաշինյան․Տեսանյութ Այսօր, 12:40 Ես երբեք անակնկալի չեմ գալիս. ծանոթ չեմ Ադրբեջանի հետ ռազմավարական գործարքի թեմային. Քոչարյան Այսօր, 12:37 Արցախի ժողովրդի իրավունքների պաշտպանության առումով մենք աշխարհում Գրետայի էֆեկտ չունեցանք. Գեղամ Ստեփանյան (Տեսանյութ) Այսօր, 12:30 Վերջին 600 տարիներին մենք ապրել ենք մեզ պարտադրված պետության մեջ. այսօրվա կամավորը «Ընկեր ջան, գինի լից» երգի կամավորից տարբերվում է նրանով, որ շոշափելի վարձատրություն է ստանում. Փաշինյան (Տեսանյութ) Այսօր, 12:18 Այսօրվա մեր հավաքական սոցիալ մտածողությունը էականորեն ապապետական է. Նիկոլ Փաշինյան Այսօր, 12:14 Մարդու իրավունքների խախտումերն Արցախի դեմ ռազմական գործողությունների ժամանակ անմիջական կապ ունեն COP29-ի հետ. Աննա Մելիքյան Այսօր, 12:07 11 մարդուց մեկն աշխարհում՝ շաքարային դիաբետով․ ինչպես կանխարգելել հիվանդությունը Այսօր, 12:04 Այգեձոր-Մեհրաբ ճանապարհին մեքենան գլորվել է ձորը. կա տուժած Այսօր, 12:01 Այգիների կառուցում, բարեկարգում, շենքի հիմնանորոգում․ Արմավիրի մարզում մասնակցային բյուջետավորման ծրագրի արդյունքները Այսօր, 11:50 Արարատում կասեցվել է մսային կիսապատրաստվածքի արտադրամասի արտադրական գործունեությունը Այսօր, 11:42 Թրամփն առաջարկել է Ազգային հետախուզության տնօրեն նշանակել Թուլսի Գաբբարդին, ով նախկինում այցելել է Արցախ և հայտնվել Բաքվի «սև ցուցակում» Այսօր, 11:29 Գուրգեն Արսենյանը մասնակցել է ՀԱՊԿ անդամ դեսպանների և մշտական ներկայացուցիչների հետ Լավրովի հանդիպմանը Այսօր, 11:26 Զինծառայող Նարեկ Գրիգորյանի մահվան դեպքի առթիվ քրեական վարույթ է նախաձեռնվել Այսօր, 11:24 Բողոքում են, որ վարչապետը, ԱԺ նախագահը թիկնապահներ ունեն, որովհետև ուզում են՝ հաջորդ մահափորձն ավելի հեշտ իրականացնեն. Ռուբեն Ռուբինյան (Տեսանյութ) Այսօր, 11:11 Գեղարքունիքում բեռնատար գնացք և ավտոմեքենա են բախվել. «Mercedes»-ի վարորդը եղել է ոչ սթափ և վարորդական իրավունքի վկայական չի ունեցել Այսօր, 11:01 Անահիտ Մանասյանը Սյունիքում այցելել է ՀՀ ԱԱԾ Սահմանապահ զորքերի ստորաբաժանումներ Այսօր, 10:58 Հայ ռազմագերիների անհապաղ ազատ արձակման պահանջը նվազագույն բարոյական պարտականություն է Միշելի համար. Սաղաթելյան Այսօր, 10:43 Ձեր «իրական Հայաստան»-ը շատ այլանդակ տեսք ունի. Քրիստինե Վարդանյանը՝ Նիկոլ Փաշինյանին (Տեսանյութ) Այսօր, 10:33 Կինը ոստիկանությանը հայտնել է, որ ծանոթն իրեն 3 տարի առաջ տարել է մոթել և հափշտակել 20 մլն դրամ Այսօր, 10:27 Ձեր խոստումը մեզ հեռացնելն էր. աշխատավարձ եք ստանում՝ առանց ձեր խոստումը կատարելո՞ւ. ՔՊ-ականն՝ ընդդիմությանը (Տեսանյութ) Այսօր, 10:20 Երբ Նազենի Հովհաննիսյանն ու իր մարմնավորած կերպարը ենթարկվում էին «քննադատության», նմուշի համար գոնե մեկ հատ երկրորդ կարծիք չհնչեց. Աննա Հակոբյան Այսօր, 10:08 Այսօր Ս. Գուրիասի, Աբիբ սարկավագի, Մանուկ խոստովանողի և Հյուսիքոս զինվորի հիշատակության օրն է Այսօր, 10:01 ԵԱՏՄ երկրներն արտադրական արդյունաբերության աճի տեմպերով համաշխարհային առաջատարների շարքում են Այսօր, 09:53 Անցած ամիս ՀՀ այցելել է 203,810 զբոսաշրջիկ․ ավելի շատ, քան՝ նախորդ հոկտեմբերին Այսօր, 09:43 Դավիթ Տոնոյանի գործով Վճռաբեկ դատարանը վարույթ է ընդունել փաստաբանների բողոքը Այսօր, 09:35 Թրամփի վարչակազմում կան նաև հայամետ գործիչներ․ նոր հորիզոններ են բացվում՝ հայկական օրակարգը առաջ մղելու հարցում․ Միջազգայնագետ Այսօր, 09:16 Որոշ հասցեների Էլեկտրամատակարարումը ժամանակավորապես կդադարեցվի Այսօր, 09:00 «Ժողովուրդ». Կենտրոնի թաղապետարանի պաշտոնյաների քրեական գործով մի կին է անցնում Այսօր, 08:59 «Հրապարակ». ՔՊ-ականները հարմար թեկնածու չունեն, ուզում են ժամանակ ձգել Գյումրիում Այսօր, 08:57 «Փաստ». ՀՖՖ-ն դիմել է ուժային կառույցներին, որ անվտանգության հավելյալ միջոցառումներ կիրառվեն Այսօր, 08:56 «Ժողովուրդ». ՔՊ-ական լռակյաց պատգամավոր Տաթևիկ Գասպարյանն ունեցվածք է կուտակում Այսօր, 08:55 «Փաստ». ՀՀ իշխանությունները որոշել են որոշակի թայմաութ վերցնել՝ իրենց ապագա գործողությունները հասկանալու համար Այսօր, 08:53 «Հրապարակ». Հերթական անգամ ՀՀ իշխանությունը չկարողացավ ինչ-որ բան պայմանավորվել Ադրբեջանի իշխանությունների հետ Այսօր, 08:50 «Ժողովուրդ». Բանկերը ենթադրյալ վարկը ինչի՞ հիման վրա են տվել ՔՊ-ականներին Այսօր, 08:47 «Հրապարակ». Անդրանիկ Քոչարյանն ասում է, որ իրենց պատրաստած զեկույցը դեկտեմբերին կմտնի փորձաքննության փուլ Այսօր, 08:45 «Փաստ». Փաշինյանի համար թանգարաններն ու գրադարանները ավելորդ բեռ են Այսօր, 08:43 «Ժողովուրդ». Ո՞րն է Գյումրիում ստեղծված ճգնաժամային իրավիճակի լուծման տարբերակը Այսօր, 08:41 «Հրապարակ». ՔՊ-ականներից ով չէր ալարում, մոտենում էր ամբիոնին և, «բռնանալով մայրենիի վրա», քծնում էր Նիկոլ Փաշինյանին 13/11/2024 23:01 Աշունը՝ հերպեսի եղանակ. Ինչպե՞ս բուժել վիրուսը 13/11/2024 22:47 Հայաստանը ներկայացնող պարային զույգը՝ աշխարհի առաջնության բրոնզե մեդալակիր 13/11/2024 22:31 Ալեքս Սահակյանը կստանա միջազգային վարպետի կոչում 13/11/2024 22:20 Հրդեհ Տորֆավան գյուղի տորֆի դաշտերում 13/11/2024 22:06 Կարեն Սարուխանյանի քեռու որդին, ում ձերբակալել էին թմրանյութ օգտագործելու, պահելու և պատրաստելու կասկածանքով, դուրս եկավ ՔՊ-ից 13/11/2024 21:40 Սևանա լճում սիգի որսը արգելվում է 13/11/2024 21:23 Հունվարից Իրանում կգործեն ռուսական «Միր» քարտերը 13/11/2024 21:06 Իսրայելն իրականացրել է իր նպատակները Գազայում, եկել է պատերազմն ավարտելու ժամանակը․ Բլինքեն 13/11/2024 20:48 ՊՆ-ն օրվա վերջում հաստատեց զինծառայողի մահվան լուրը․ «Հանգամանքներն ամբողջովին պարզելու նպատակով ընթանում է քննություն» 13/11/2024 20:31 Կողմնային ամիոտրոֆիկ սկլերոզ կամ Լուի Գերինգի հիվանդություն 13/11/2024 20:14 Վթար Գոռավան գյուղի կամրջի մոտ․ Տուժածներ կան 13/11/2024 20:00 68-ամյա կինը հիվանդանոցում ջրի փոխարեն ախտահանիչ նյութ է խմել ու մահացել 13/11/2024 19:45 «Մարզերի բնակիչների իրավունքների պաշտպանությունն իմ աշխատանքի կարևոր ուղղություններից է»․ ՄԻՊ Մանասյանն ու Սյունիքի մարզպետ Ղուկասյանն են հանդիպել 13/11/2024 19:32 19-ամյա զինծառայող է մահացել Իջևանում. նրան գտել են կախված վիճակում 13/11/2024 19:17 Իսաբեկյան փողոցը փակ է լինելու 13/11/2024 19:04 Երևանը կդառնա ամենաթանկ տրանսպորտային ծառայություն մատուցող մայրաքաղաքը․ մեկ անգամ տրանսպորտից օգտվելու գինը կդառնա 300 դրամ․ «Հայաքվե» 13/11/2024 18:50 Քննչականը նոր մանրամասներ է հայտնել Շինարարների փողոցում «Ֆազ» մականունով հայտնի Սերգեյ Գրիգորյանի սպանությունից