Կողմնային ամիոտրոֆիկ սկլերոզ կամ Լուի Գերինգի հիվանդություն

13/11/2024 20:31

Կողմնային ամիոտրոֆիկ սկլերոզ կամ Լուի Գերինգի հիվանդություն


Կողմնային ամիոտրոֆիկ սկլերոզը գլխուղեղի և ողնուղեղի նյարդային բջիջներն ախտահարող հիվանդություն է, որն առաջացնում է մկանների հարաճուն թուլություն և դրանց վերահսկողության կորուստ:

Այն հաճախ նաև անվանում են Լուի Գերինգի հիվանդություն (բեյսբոլիստ, ում մոտ ախտորոշվել է այս հիվանդությունը)։

ԿԱՍ-ն պատկանում է համանման ախտանիշներով հիվանդությունների մի խմբի, որը կոչվում է շարժիչ նեյրոնի հիվանդություն։ Որոշ դեպքերում այն կարող է ժառանգվել:

ԿԱՍ-ը հաճախ սկսվում է վերջույթներում մկանային թրթռոցով և թուլությամբ կամ խոսքի աղավաղումով: Ի վերջո հիվանդությունն ազդում է շարժման, խոսելու, սնվելու և շնչառության համար պատասխանատու մկանների վերահսկողության վրա: Մահացու ելքով այս հիվանդության որևէ բուժում գոյություն չունի, սակայն դեղերը կարող են օգնել ախտանիշների մեղմացմանը:

ԿԱՍ-ի հաճախականությունը կազմում է տարեկան 1-2 դեպք՝ 100 հազար բնակչի հաշվով: Հիվանդությունն ախտահարում է բոլոր տարիքի մարդկանց, ավելի հաճախ՝ տղամարդկանց, սակայն սովորաբար սկսվում է 60 տարեկանից:

ԿԱՍ-ի գանգատները և ախտանիշները խիստ տարբեր են՝ կախված նրանից, թե որ նյարդային բջիջներն (նեյրոններն) են ախտահարվել: Հիվանդությունն ավելի հաճախ ընթանում է հետևյալ ախտանիշների հարաճուն վատթարացմամբ՝

քայլելու կամ նորմալ առօրյա գործերն անելու դժվարություններ,

հաճախակի՝ սայթաքումներ և վայր ընկնելը,

ոտքերում, ոտնաթաթերում կամ սրունք-թաթային շրջանի թուլություն,

ձեռքերի թուլություն կամ նախկին ճարպկության կորուստ,

խոսքի աղավաղում (քթային երանգ) կամ կլման դժվարացում,

ձեռքերի, ուսագոտու և լեզվի մկանների կծկանքներ և թրթռում, ինչպես նաև ձգվածություն (սպաստիկություն) և հիպերռեֆլեքսիա,

ոչ տեղին լաց, ծիծաղ կամ հորանջոց,

կոգնիտիվ (ճանաչողական) և վարքաբանական փոփոխություններ:

ԿԱՍ-ը հաճախ սկսվում է ձեռքերից, ոտքերից կամ վերջույթներից, որից հետո տարածվում է դեպի մարմնի մյուս շրջաններ: Հիվանդության զարգացման և նյարդաբջիջների մահացմանը զուգահեռ մկանները դառնում են ավելի ու ավելի թույլ և հյուծված (ատրոֆիա): Հիվանդության ուշ շրջանում հարաճուն թուլությունը տարածվում է ծամիչ, կուլ տալու, խոսելու և շնչառական մկանների վրա:

ԿԱՍ-ն ընթանում է ուղեղի կեղևում, ուղեղացողունում (ուղեղաբուն) և ողնուղեղում կամային շարժումները կառավարող նեյրոնների դեգեներատիվ ախտահարմամբ և մահով:

ԿԱՍ-ի վերջնական պատճառը մինչ օրս մնում է չբացահայտված, թեև 5-10% դեպքերում ժառանգվում է ծնողներից:

ԿԱՍ-ի հաստատված ռիսկի գործոններից են՝

ժառանգականություն (5-10% դեպքերում՝ ընտանեկան ԿԱՍ, որոնց երեխաներն ունեն նույն հիվանդությունը ժառանգելու 50/50 շանս),

տարիք (ավելի հաճախ հանդիպում է 40-60 տարիքային խմբում),

սեռ (մինչև 65 տարեկանը քիչ ավելի տարածված է տղամարդկանց շրջանում),

գենետիկա։

ԿԱՍ-ի դրսևորմանը նպաստող միջավայրային գործոններից են՝

ծխախոտի օգտագործում,

թույների ազդեցություն (կապար և այլն):

«ԿՅԱՆՔԻ ՈՐԱԿ» բաժնի գործընկեր՝ «ԴԵՐԺԱՎԱ-Ս» ընկերություն

Բաժնի բոլոր նյութերին կարող եք ծանոթանալ ԱՅՍՏԵՂ

Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

Այսօր, 15:23 Տեղի կունենա «Հայաստան-Վրաստան. 100% ձեռարվեստ» խորագրով ցուցադրությունը Այսօր, 15:21 Քաղսիում բախվել են «Nissan X-Trail»-ն ու բեռնատար գնացքը. վիրավորը գյուղի դպրոցի նախկին տնօրենն է Այսօր, 15:17 Պատասխանատու վարչապետը չի գոռում «Արցախը Հայաստան է, եւ վերջ» ու հրաժարվում հոկտեմբերի 19-ին Պուտինի՝ պատերազմը դադարեցնելու առաջարկից. Շարմազանով Այսօր, 14:53 Չի կարելի գիշեր-ցերեկ ասել՝ «մեզ ցեղասպանել է մի երկիր ու ամեն օր պետք է դրա մասին խոսենք», ո՛չ. Հակոբ Արշակյան Այսօր, 14:42 Առանձին շրջաններում սպասվում են տեղումներ, լեռնային շրջաններում՝ ձյուն Այսօր, 14:34 Արսենյանի մասնակցությունը փոփոխություն չի մտցրել ՀՀ-ի՝ ՀԱՊԿ-ի մասով դիրքորոշման մեջ. ԱԳՆ Այսօր, 14:28 Հրազդանում կասեցվել է «Փարթի քեյքս» ապրանքանիշի կրեմային հրուշակեղենի արտադրամասի արտադրական գործունեությունը Այսօր, 14:19 Նորքի այգիների վերականգման նպատակով կազմակերպվելու է ծառատունկ Այսօր, 14:08 Հայտնի են ազգային հավաքականի խաղային համարները՝ Ֆարերյան կղզիների դեմ խաղում Այսօր, 14:03 Վստահ եմ, որ հետագայում ևս Ժնևի համալսարանի հայագիտական ամբիոնը կշարունակի ներշնչանքի աղբյուր լինել. Խաչատուրյան Այսօր, 14:01 ԶՈՒ ԳՇ պետ Էդվարդ Ասրյանն այցելել է ՊՆ Վազգեն Սարգսյանի անվան ռազմական ակադեմիա Այսօր, 14:00 Միջազգային հանրության շրջանում կասկած չկա, որ բռնի տեղահանություն էր, հետևաբար, արցախահայության վերադարձի իրավունքը պետք է գործի. Արա Ղազարյան Այսօր, 13:47 Միջազգային հանրությունը պետք է հարմարվողականությունը մի կողմ դնի և խոսի Բաքվում պահվող պատանդների ու գերիների մասին. Գրետա Թունբերգ Այսօր, 13:38 Չարենցավանում բնակարաններից մեկում պայթյուն է եղել. տուժածներ չկան Այսօր, 13:33 Չեն կարողացել մեզ սպանեն, դրա համար էլ ՊՊԾ-ից դժգոհ են. ուզեցել են պետական ինստիտուտները սարքեն իրենց ջեբի շներ. Նիկոլ Փաշինյան (Տեսանյութ) Այսօր, 13:25 Ընկեր Լևոնը չէր կարողացել խորհուրդ տալ ընկեր Արթուրին, և ընկեր Արթուրը եկել էր, «ազգային արժեքները ոչնչացնող» ոչ ընկեր Արայիկից խորհուրդ էր հարցնում. Արայիկ Հարությունյան Այսօր, 13:15 Ձեր տների պատերի տակով եմ հեծանիվ քշում, ծնգծնգացնում եմ՝ մի հատ վառվող լույս չկա, խորը քնած եք. Փաշինյանն՝ ընդդիմադիրներին (Տեսանյութ) Այսօր, 13:12 COP29-ն էթնիկ զտման համար պատասխանատու Ադրբեջանում անցկացնելու երկերեսանիությունը զզվանք է առաջացնում․ Գրետա Թունբերգ (Տեսանյութ) Այսօր, 12:56 Նոյեմբերի 9-ին ես ասել եմ` ինձ ոչ մեկի կարծիքը չի հետաքրքրում, թուղթը ստորագրելու եմ. ինչո՞ւ եմ արել՝ դա ուրիշ խնդիր է. Նիկոլ Փաշինյան (Տեսանյութ) Այսօր, 12:53 Մեր հարկային օրենսգիրքը ապապետական է. Հայաստանը պետք է ունենա նոր Հարկային օրենսգիրք. Վարչապետ Այսօր, 12:42 Դադարեցնել բանակի սրբագործման մոտեցումը. ասում ենք ՝ «զինվորը, իրա ցավը տանեմ, կանի ինքը, ինքը գիտե՞ք՝ ում սերունդնա՝ Տիգրան Մեծի, հեսա ստեղից տալու ա, դուրս գա Մադագասկար կղզի». Փաշինյան․Տեսանյութ Այսօր, 12:40 Ես երբեք անակնկալի չեմ գալիս. ծանոթ չեմ Ադրբեջանի հետ ռազմավարական գործարքի թեմային. Քոչարյան Այսօր, 12:37 Արցախի ժողովրդի իրավունքների պաշտպանության առումով մենք աշխարհում Գրետայի էֆեկտ չունեցանք. Գեղամ Ստեփանյան (Տեսանյութ) Այսօր, 12:30 Վերջին 600 տարիներին մենք ապրել ենք մեզ պարտադրված պետության մեջ. այսօրվա կամավորը «Ընկեր ջան, գինի լից» երգի կամավորից տարբերվում է նրանով, որ շոշափելի վարձատրություն է ստանում. Փաշինյան (Տեսանյութ) Այսօր, 12:18 Այսօրվա մեր հավաքական սոցիալ մտածողությունը էականորեն ապապետական է. Նիկոլ Փաշինյան Այսօր, 12:14 Մարդու իրավունքների խախտումերն Արցախի դեմ ռազմական գործողությունների ժամանակ անմիջական կապ ունեն COP29-ի հետ. Աննա Մելիքյան Այսօր, 12:07 11 մարդուց մեկն աշխարհում՝ շաքարային դիաբետով․ ինչպես կանխարգելել հիվանդությունը Այսօր, 12:04 Այգեձոր-Մեհրաբ ճանապարհին մեքենան գլորվել է ձորը. կա տուժած Այսօր, 12:01 Այգիների կառուցում, բարեկարգում, շենքի հիմնանորոգում․ Արմավիրի մարզում մասնակցային բյուջետավորման ծրագրի արդյունքները Այսօր, 11:50 Արարատում կասեցվել է մսային կիսապատրաստվածքի արտադրամասի արտադրական գործունեությունը Այսօր, 11:42 Թրամփն առաջարկել է Ազգային հետախուզության տնօրեն նշանակել Թուլսի Գաբբարդին, ով նախկինում այցելել է Արցախ և հայտնվել Բաքվի «սև ցուցակում» Այսօր, 11:29 Գուրգեն Արսենյանը մասնակցել է ՀԱՊԿ անդամ դեսպանների և մշտական ներկայացուցիչների հետ Լավրովի հանդիպմանը Այսօր, 11:26 Զինծառայող Նարեկ Գրիգորյանի մահվան դեպքի առթիվ քրեական վարույթ է նախաձեռնվել Այսօր, 11:24 Բողոքում են, որ վարչապետը, ԱԺ նախագահը թիկնապահներ ունեն, որովհետև ուզում են՝ հաջորդ մահափորձն ավելի հեշտ իրականացնեն. Ռուբեն Ռուբինյան (Տեսանյութ) Այսօր, 11:11 Գեղարքունիքում բեռնատար գնացք և ավտոմեքենա են բախվել. «Mercedes»-ի վարորդը եղել է ոչ սթափ և վարորդական իրավունքի վկայական չի ունեցել Այսօր, 11:01 Անահիտ Մանասյանը Սյունիքում այցելել է ՀՀ ԱԱԾ Սահմանապահ զորքերի ստորաբաժանումներ Այսօր, 10:58 Հայ ռազմագերիների անհապաղ ազատ արձակման պահանջը նվազագույն բարոյական պարտականություն է Միշելի համար. Սաղաթելյան Այսօր, 10:43 Ձեր «իրական Հայաստան»-ը շատ այլանդակ տեսք ունի. Քրիստինե Վարդանյանը՝ Նիկոլ Փաշինյանին (Տեսանյութ) Այսօր, 10:33 Կինը ոստիկանությանը հայտնել է, որ ծանոթն իրեն 3 տարի առաջ տարել է մոթել և հափշտակել 20 մլն դրամ Այսօր, 10:27 Ձեր խոստումը մեզ հեռացնելն էր. աշխատավարձ եք ստանում՝ առանց ձեր խոստումը կատարելո՞ւ. ՔՊ-ականն՝ ընդդիմությանը (Տեսանյութ) Այսօր, 10:20 Երբ Նազենի Հովհաննիսյանն ու իր մարմնավորած կերպարը ենթարկվում էին «քննադատության», նմուշի համար գոնե մեկ հատ երկրորդ կարծիք չհնչեց. Աննա Հակոբյան Այսօր, 10:08 Այսօր Ս. Գուրիասի, Աբիբ սարկավագի, Մանուկ խոստովանողի և Հյուսիքոս զինվորի հիշատակության օրն է Այսօր, 10:01 ԵԱՏՄ երկրներն արտադրական արդյունաբերության աճի տեմպերով համաշխարհային առաջատարների շարքում են Այսօր, 09:53 Անցած ամիս ՀՀ այցելել է 203,810 զբոսաշրջիկ․ ավելի շատ, քան՝ նախորդ հոկտեմբերին Այսօր, 09:43 Դավիթ Տոնոյանի գործով Վճռաբեկ դատարանը վարույթ է ընդունել փաստաբանների բողոքը Այսօր, 09:35 Թրամփի վարչակազմում կան նաև հայամետ գործիչներ․ նոր հորիզոններ են բացվում՝ հայկական օրակարգը առաջ մղելու հարցում․ Միջազգայնագետ Այսօր, 09:16 Որոշ հասցեների Էլեկտրամատակարարումը ժամանակավորապես կդադարեցվի Այսօր, 09:00 «Ժողովուրդ». Կենտրոնի թաղապետարանի պաշտոնյաների քրեական գործով մի կին է անցնում Այսօր, 08:59 «Հրապարակ». ՔՊ-ականները հարմար թեկնածու չունեն, ուզում են ժամանակ ձգել Գյումրիում Այսօր, 08:57 «Փաստ». ՀՖՖ-ն դիմել է ուժային կառույցներին, որ անվտանգության հավելյալ միջոցառումներ կիրառվեն Այսօր, 08:56 «Ժողովուրդ». ՔՊ-ական լռակյաց պատգամավոր Տաթևիկ Գասպարյանն ունեցվածք է կուտակում Այսօր, 08:55 «Փաստ». ՀՀ իշխանությունները որոշել են որոշակի թայմաութ վերցնել՝ իրենց ապագա գործողությունները հասկանալու համար Այսօր, 08:53 «Հրապարակ». Հերթական անգամ ՀՀ իշխանությունը չկարողացավ ինչ-որ բան պայմանավորվել Ադրբեջանի իշխանությունների հետ Այսօր, 08:50 «Ժողովուրդ». Բանկերը ենթադրյալ վարկը ինչի՞ հիման վրա են տվել ՔՊ-ականներին Այսօր, 08:47 «Հրապարակ». Անդրանիկ Քոչարյանն ասում է, որ իրենց պատրաստած զեկույցը դեկտեմբերին կմտնի փորձաքննության փուլ Այսօր, 08:45 «Փաստ». Փաշինյանի համար թանգարաններն ու գրադարանները ավելորդ բեռ են Այսօր, 08:43 «Ժողովուրդ». Ո՞րն է Գյումրիում ստեղծված ճգնաժամային իրավիճակի լուծման տարբերակը Այսօր, 08:41 «Հրապարակ». ՔՊ-ականներից ով չէր ալարում, մոտենում էր ամբիոնին և, «բռնանալով մայրենիի վրա», քծնում էր Նիկոլ Փաշինյանին 13/11/2024 23:01 Աշունը՝ հերպեսի եղանակ. Ինչպե՞ս բուժել վիրուսը 13/11/2024 22:47 Հայաստանը ներկայացնող պարային զույգը՝ աշխարհի առաջնության բրոնզե մեդալակիր 13/11/2024 22:31 Ալեքս Սահակյանը կստանա միջազգային վարպետի կոչում 13/11/2024 22:20 Հրդեհ Տորֆավան գյուղի տորֆի դաշտերում 13/11/2024 22:06 Կարեն Սարուխանյանի քեռու որդին, ում ձերբակալել էին թմրանյութ օգտագործելու, պահելու և պատրաստելու կասկածանքով, դուրս եկավ ՔՊ-ից 13/11/2024 21:40 Սևանա լճում սիգի որսը արգելվում է 13/11/2024 21:23 Հունվարից Իրանում կգործեն ռուսական «Միր» քարտերը 13/11/2024 21:06 Իսրայելն իրականացրել է իր նպատակները Գազայում, եկել է պատերազմն ավարտելու ժամանակը․ Բլինքեն 13/11/2024 20:48 ՊՆ-ն օրվա վերջում հաստատեց զինծառայողի մահվան լուրը․ «Հանգամանքներն ամբողջովին պարզելու նպատակով ընթանում է քննություն» 13/11/2024 20:31 Կողմնային ամիոտրոֆիկ սկլերոզ կամ Լուի Գերինգի հիվանդություն 13/11/2024 20:14 Վթար Գոռավան գյուղի կամրջի մոտ․ Տուժածներ կան 13/11/2024 20:00 68-ամյա կինը հիվանդանոցում ջրի փոխարեն ախտահանիչ նյութ է խմել ու մահացել 13/11/2024 19:45 «Մարզերի բնակիչների իրավունքների պաշտպանությունն իմ աշխատանքի կարևոր ուղղություններից է»․ ՄԻՊ Մանասյանն ու Սյունիքի մարզպետ Ղուկասյանն են հանդիպել 13/11/2024 19:32 19-ամյա զինծառայող է մահացել Իջևանում. նրան գտել են կախված վիճակում 13/11/2024 19:17 Իսաբեկյան փողոցը փակ է լինելու 13/11/2024 19:04 Երևանը կդառնա ամենաթանկ տրանսպորտային ծառայություն մատուցող մայրաքաղաքը․ մեկ անգամ տրանսպորտից օգտվելու գինը կդառնա 300 դրամ․ «Հայաքվե» 13/11/2024 18:50 Քննչականը նոր մանրամասներ է հայտնել Շինարարների փողոցում «Ֆազ» մականունով հայտնի Սերգեյ Գրիգորյանի սպանությունից 13/11/2024 18:37 Ադրբեջանի հետ խաղաղության պայմանագիրը շուտափույթ ստորագրելու հարցում մեր տեսլականը տրամագծորեն տարբերվում է ՌԴ ԱԳ նախարարի տեսլականից. Միրզոյան 13/11/2024 18:28 Այս տարի Գյումրին կունենա՞ ամանորյա զարդարանք ու տոնածառ. պատգամավորը՝ Փաշինյանին 13/11/2024 18:22 Այն, ինչ կատարվել է Գյումրիում, քաղաքական անպատասխանատվության դրսևորում է. Փաշինյան (Տեսանյութ) 13/11/2024 18:11 «Դպրոցական միջոցառումները վաղուց վերածվել են քաղքենի միջավայրերի, բիզնես գործընթացների». Ժաննա Անդրեասյան 13/11/2024 17:59 Հայաստանը խաղաղության պայմանագրի մնացած երկու հոդվածների վերաբերյա իր առաջարկներն ուղարկել է Ադրբեջանին. Նիկոլ Փաշինյան 13/11/2024 17:54 ԵՄ դեսպան Մարագոսը ԿԸՀ-ում էր 13/11/2024 17:44 Հայաստանն ու Ադրբեջանը ռազմավարական գործարք կնքելու կարիք ունեն. Նիկոլ Փաշինյան (Տեսանյութ) 13/11/2024 17:37 Մենք Ադրբեջանի սահմանադրության փոփոխության հարց չենք բարձրացնում. Նիկոլ Փաշինյան (Տեսանյութ) 13/11/2024 17:23 «Եկել եմ որոշման՝ 2 տարվա սահմանափակումը չենք կիրառի». Փաշինյանը՝ էլեկտրաշարժիչով տրանսպորտային միջոցների մաքսատուրքի մասին (Տեսանյութ) 13/11/2024 17:13 Վահագն Խաչատուրյանն աշխատանքային այցով մեկնել է Շվեյցարիա 13/11/2024 17:03 Արտադատական համակարգը կթեթևացնի աշխատանքային վեճերի մասով դատարանների ծանրաբեռնվածությունը. Նախարար (Տեսանյութ) 13/11/2024 16:55 Նախապատրաստական փուլում ենք, 2025թ.-ին կանենք. Գնել Սանոսյանը՝ «Ատոմային նոր էներգաբլոկի կառուցում» ՓԲԸ-ի ստեղծման աշխատանքների մասին 13/11/2024 16:45 Մի՛ բոյկոտեք առաջիկա խաղը, ձե՛ռք բերեք վաղվա խաղի տոմսեր. FAF-ը հայտարարություն է տարածել 13/11/2024 16:35 Ակբա բանկը և American Express-ն ընդլայնում են համագործակցությունը Հայաստանում 13/11/2024 16:23 «Սիմֆոնիկ հայ ֆիլմ» բարեգործական համերգի հասույթը կազմել է 12 մլն 500,000 դրամ 13/11/2024 16:17 Քրեական հեղինակություն «Ֆազի» սպանության կազմակերպիչների վերաբերյալ քրեական գործը դատախազն ուղարկել է դատարան 13/11/2024 16:08 Երևանում փեսան դանակարահել է աներոջը 13/11/2024 16:06 Խաղաղության պայմանագրի շուրջ Ադրբեջանի հետ հիմա ավելի համագործակցաբար, ավելի կառուցողական մթնոլորտում ենք աշխատում. Արարատ Միրզոյան 13/11/2024 15:59 Հայաստանը ներկայացնող պարային զույգը դարձել է մեծահասակաների 10 պարաձևերով աշխարհի առաջնության բրոնզե մեդալակիր 13/11/2024 15:57 Բնակարանային գողություն՝ Սիսիանում. 44 և 22 տարեկան տղամարդիկ խոստովանել են արարքը 13/11/2024 15:55 Մարաշում հարևանների վեճն ավարտվել է դանակահարությամբ 13/11/2024 15:52 Ընդդիմությունը հաջորդ խորհրդարանում չի լինի, մենք կրկին կլինենք իշխանություն. Ալեն Սիմոնյանը «երկու լավ լուր» հայտնեց 13/11/2024 15:39 Օկուպացված տարածքների հարցը ռազմական ճանապարհով լուծելու խնդիր դրված չէ. Պաշտպանության նախարար (Տեսանյութ) 13/11/2024 15:36 Բացահայտվել են կաշառքի պատրվակով 13.000 դոլար և մասնավոր ոլորտում կաշառք ստանալու, պաշտոնատար անձի կողմից կաշառք ստանալու և կոռուպցիոն բնույթի այլ հանցանքների դեպքեր 13/11/2024 15:26 Զորակոչը շարունակում է ՀՀ-ի մարտահրավերներից մեկը մնալ. զավակին հրաժարեցնում են քաղաքացիությունից, որ բանակում չծառայի. Սուրեն Պապիկյան (Տեսանյութ)